عادل آزاددل؛ جواد گرجامی؛ معصومه بهره ور
چکیده
بافت زبانی مجموعهای از عناصر درونمتنی است که در ارتباط با یکدیگر زمینة دلالتمندی متن را فراهم میکنند و در نتیجه، به انتقال صحیح مفهوم کلام و دریافت گفتمان کلّی متن میانجامد. بافت زبانی، مفهوم کلّی است که چهار لایة لغوی، دستوری (صرفیـ نحوی)، بلاغی و آوایی را شامل میشود. توجه به بافت زبانی حاکم بر آیات قرآن کریم به فهم پیام مقصود ...
بیشتر
بافت زبانی مجموعهای از عناصر درونمتنی است که در ارتباط با یکدیگر زمینة دلالتمندی متن را فراهم میکنند و در نتیجه، به انتقال صحیح مفهوم کلام و دریافت گفتمان کلّی متن میانجامد. بافت زبانی، مفهوم کلّی است که چهار لایة لغوی، دستوری (صرفیـ نحوی)، بلاغی و آوایی را شامل میشود. توجه به بافت زبانی حاکم بر آیات قرآن کریم به فهم پیام مقصود از آنها کمک میکند. سورة «القارعه» از جمله سورههایی است که به دلیل بافت زبانی ویژهای که دارد، مدلولهای خاصی را از حادثة عظیم قیامت بیان میکند. ترجمههای مختلفی که از این سوره انجام شدهاست، در اغلب موارد به بافت زبانی آن به عنوان عنصر دلالتمند در انتقال معنای آیات آن دقت کافی را نداشتهاند. پژوهش حاضر با اتخاذ رویکرد تحلیلی و مقایسة دو نمونه از ترجمههای قرآن کریم (فولادوند و مکارم شیرازی) از سورة القارعه را بر اساس اصل همارزی بافت زبانی در متن مبدأ و مقصد بررسی میکند و در پایان، ترجمة پیشنهادی ناظر بر بافت زبانی بر پایة سه عنصر لغوی، صرفی ـ نحوی و بلاغی ارائه میدهد. در نهایت، نتایج پژوهش نشانگر آن است که بهرغم اینکه برخی از مؤلفههای بافت زبانی در بازگردانی تعدادی از آیات مورد توجه قرار گرفته، ولی در مجموع، انتقال دلالتهای ضمنی برخاسته از بافت زبانی کلّ سوره در ترجمة بسیاری از آیات مغفول ماندهاست.
یوسف نظری
چکیده
ابهام به دو نوع زبانی و ادبی تقسیم میشود. ابهام نحوی که با عنوان ابهام دستوری مطرح میشود و برخی آن را ایهام ساختاری نامیدهاند، یکی از وجوه ابهام زبانی به شمار میرود که به دو نوع گروهی و ساختاری تقسیم شده است. مقصود از این نوع ابهام آن است که گاه زنجیرة کلام به گونهای چیده میشود که وجوه معنایی متفاوتی را متبادر میسازد. این معانی ...
بیشتر
ابهام به دو نوع زبانی و ادبی تقسیم میشود. ابهام نحوی که با عنوان ابهام دستوری مطرح میشود و برخی آن را ایهام ساختاری نامیدهاند، یکی از وجوه ابهام زبانی به شمار میرود که به دو نوع گروهی و ساختاری تقسیم شده است. مقصود از این نوع ابهام آن است که گاه زنجیرة کلام به گونهای چیده میشود که وجوه معنایی متفاوتی را متبادر میسازد. این معانی میتواند قابل جمع باشد. اضافة مصدر به فاعل یا مفعولٌبِه، مرجع ضمیر، عطف به مضاف یا مضافٌإلیه، خبریه یا انشائیه بودن جمله، متعلق شبهجمله، قابلیت تعدد در صاحب حال، تشابه نقشهای حال، مفعول مطلق، مفعولٌله، مفعولٌفیه و مفعولٌبه، امکان مقول قول یا استینافیه بودن، تشابه عطف و استیناف، تشابه تابع و خبر، تعدد معانی حروف جر، از جمله وجوه ابهام نحوی است که در این پژوهش بدان توجه شده است و در ترجمههای قرآن کریم تأثیرگذار بوده است. توجه به بافت زبانی و غیرزبانی کلام میتواند تا حد چشمگیری مشکل فهم معنا را برطرف سازد، اما مشکل آنجاست که قراین کافی و یا مستدل برای یک معنا وجود نداشته باشد و از سوی دیگر، نتوان میان معانی مختلف جمع کرد.
فرشید ترکاشوند؛ نسرین ناگهی
دوره 3، شماره 9 ، دی 1392، ، صفحه 55-70
چکیده
بافت زبانی به عنوان بستری که معنای دقیق واژگان و جملات را مشخّص میکند یکی از مباحث مهم در پژوهشهای زبانی، بهویژه علم معناشناسی به حساب میآید. در مباحث سنّتی نحو و بلاغت، مؤلّفههایی چون «قرینة لفظی» و «قرینة معنوی» زیرمجموعة مقولة گستردة بافت زبانی به حساب میآیند. بافت زبانی در علم معناشناسی از آفاق گستردهای ...
بیشتر
بافت زبانی به عنوان بستری که معنای دقیق واژگان و جملات را مشخّص میکند یکی از مباحث مهم در پژوهشهای زبانی، بهویژه علم معناشناسی به حساب میآید. در مباحث سنّتی نحو و بلاغت، مؤلّفههایی چون «قرینة لفظی» و «قرینة معنوی» زیرمجموعة مقولة گستردة بافت زبانی به حساب میآیند. بافت زبانی در علم معناشناسی از آفاق گستردهای برخوردار است. این نوع بافت در سطح روابط همنشینی واژگان و بهویژه در روابط معنایی مانند هممعنایی، چندمعنایی و اضداد یا حتّی در سطوح گستردهتری چون پاراگراف و متن به خواننده کمک میکند تا به معنای دقیق و مشخّص کلام برسد. در این مقاله با روش استنادی ـ تحلیلی به ویژگیها، سازوکارها و کارکردهای این نوع بافت و قرینة لفظی و معنوی در فهم متن پرداخته شده است. نگارندگان در پایان و از رهگذر تحلیل مقایسهای بافت و قرینه به نتایجی رسیدهاند که مهمترین آنها حاکی از این است که قدما نگاهی جزئی به بافت زبانی داشتهاند و این نوع بافت را بیشتر در محدودة قرینه بررسی کردهاند. این نگرش بیشتر با نحو درآمیخته است و در سطح جمله محدود شده، در حالیکه بافت زبانی در مباحث معناشناسی جدید، علاوه بر سطح جمله، در حدّ پاراگراف، متن یا حتّی ارتباط متون با یکدیگر نیز مطرح است.
مجید صالح بک؛ فاطمه کاظمی
دوره 3، شماره 8 ، مهر 1392، ، صفحه 55-80
چکیده
ترجمه بیان دوبارة اندیشه و انگیزة نویسنده یا گوینده از زبان مبدأ به زبان مقصد است و در آن مهارت در فهم این اندیشه و انگیزه در کنار امانتدارای و پایبندی به سبک قرار میگیرد، به گونه ای که متن ترجمه شده در خواننده یا شنونده تأثیر بگذارد. در این مقوله، بافت به عنوان یکی از مهمترین عناصر فهم متن، نقش ویژهای در دریافت متن دارد. مطابق ...
بیشتر
ترجمه بیان دوبارة اندیشه و انگیزة نویسنده یا گوینده از زبان مبدأ به زبان مقصد است و در آن مهارت در فهم این اندیشه و انگیزه در کنار امانتدارای و پایبندی به سبک قرار میگیرد، به گونه ای که متن ترجمه شده در خواننده یا شنونده تأثیر بگذارد. در این مقوله، بافت به عنوان یکی از مهمترین عناصر فهم متن، نقش ویژهای در دریافت متن دارد. مطابق نظریّة بافت زبانی، معنی بر پایة روابط همنشینی و جانشینی مورد بررسی قرار میگیرد. رابطة همنشینی به روابط موجود میان واژهها و ارتباط یک عنصر زبانی با سایر عناصر تشکیلدهندة زبان گفته میشود و رابطة جانشینی، رابطة یک کلمه با سایر کلماتی است که میتواند به جای آن به کار برده شوند یا به عبارت دیگر جایگزین آن شوند. مقالة حاضر ترجمة متون سیاسی را از دیدگاه بافت زبانی با استناد به کتاب «التطرف الإسرائیلی جذوره و حصاده» مورد بررسی قرار میدهد و به تشریح و تبیین بافت زبانی و روابط همنشینی و جانشینی تأثیرگذار بر فرآیند ترجمه میپردازد.