محمدرضا عزیزی؛ طیبه احمدپور؛ حسن امامی؛ مرادعلی واعظی
چکیده
باده در ادبیات فارسی، نمادی کهن و نیرومند است که طیف گستردهای از افکار متناقض را در خود گرد آورده است. این نماد در فرهنگ ایرانی به مخاطب مجال میدهد تا بنا بر ظن و شخصیت خویش، درکی مادی یا معنوی از آن داشته باشد. پژوهش حاضر میکوشد برگردان رباعیات مشترک میان سه مترجم عرب (ابراهیم عریّض، احمد صافی و احمد رامی) را که در آن، سخن از باده ...
بیشتر
باده در ادبیات فارسی، نمادی کهن و نیرومند است که طیف گستردهای از افکار متناقض را در خود گرد آورده است. این نماد در فرهنگ ایرانی به مخاطب مجال میدهد تا بنا بر ظن و شخصیت خویش، درکی مادی یا معنوی از آن داشته باشد. پژوهش حاضر میکوشد برگردان رباعیات مشترک میان سه مترجم عرب (ابراهیم عریّض، احمد صافی و احمد رامی) را که در آن، سخن از باده و بادهگساری است، گزینش نموده، درک و برداشت مترجمان از آن را بررسی و مقایسه نماید. دعوت به بادهنوشی از آن لحاظ انتخاب شد که شراب در رباعیات خیام، نماد غنیمت شمردن وقت و تصویری از اندیشه و مضمون اصلی شاعر به شمار میرود. لذا اهمیت مییابد که مترجم نسبت به خوشباشی و دعوت به میخوارگی خیام، چه دید و برداشتی داشته است و این رویکرد، چگونه در زبان عربی بازتاب یافته است و چه ظرافتهایی را در ترجمههای آنان به دنبال داشته است؟ هر مترجم با سازوکارهایی مانند تصریح، حذف، تلطیف اندیشه و... به انتقال معنای دریافتی خویش پرداخته است و شخصیت و عواطف خود را به نوعی در زبان مقصد جای داده است؛ چراکه مترجم نمیتواند حتی در ترجمههای تحتاللّفظی، فارغ از شخصیت خود دست به ترجمه بزند. روش تحقیق در این مقاله، تحلیلیـ کیفی با رویکردی لغوی است.
تورج زینیوند؛ کامران سلیمانی
دوره 2، شماره 5 ، دی 1391، ، صفحه 160-143
چکیده
احمد وائلی، شاعر و خطیب مشهور و معاصر شیعی عراق، پدیدهی بینامتنی قرآنی را فراوان در شعر دینی خود به کار برده است.در این اسلوب شعری، تأثیر پذیری لفظی و معنوی شاعر از قرآن،نمود چشمگیری دارد. روش وی در کاربرد آموزه های قرآنی به دو شیوه است؛وی در شیوهی نخست به مانند بسیاری از شاعران کلاسیک ادب عربی، برخی از الفاظ و مفاهیم قرآنی را ...
بیشتر
احمد وائلی، شاعر و خطیب مشهور و معاصر شیعی عراق، پدیدهی بینامتنی قرآنی را فراوان در شعر دینی خود به کار برده است.در این اسلوب شعری، تأثیر پذیری لفظی و معنوی شاعر از قرآن،نمود چشمگیری دارد. روش وی در کاربرد آموزه های قرآنی به دو شیوه است؛وی در شیوهی نخست به مانند بسیاری از شاعران کلاسیک ادب عربی، برخی از الفاظ و مفاهیم قرآنی را بدون تغییر و نوآفرینی به کار برده که این روش، بیشترین بسامد را در شعرش به خود اختصاص داده است. شیوهی دومی که شاعر از آن استفاده نموده است،روش بینامتنی (تناص) است. تأثیرپذیری وی در این بخش از قرآن کریم به گونه ای پنهان و غیر مستقیم و با مهارت و توانایی فنّی همراه است.
ربابه رمضانی
چکیده
اعتقاد و گرایش ژرف نسبت به دین اسلام باعث شد ایرانیان زبان عربی را یک زبان بیگانه ندانند و در برابر ورود واژگان عربی، بهویژه واژگان دارای هویت دینی، موضع دفاعی نگیرند. از این رو، کلمات عربی بهراحتی وارد زبان فارسی شدند و به دلیل سابقة زیادی که در این زبان داشتند، دچار تحول معنایی شدند. این امر چالش بزرگی را فراروی مترجمان قرار دادهاست. ...
بیشتر
اعتقاد و گرایش ژرف نسبت به دین اسلام باعث شد ایرانیان زبان عربی را یک زبان بیگانه ندانند و در برابر ورود واژگان عربی، بهویژه واژگان دارای هویت دینی، موضع دفاعی نگیرند. از این رو، کلمات عربی بهراحتی وارد زبان فارسی شدند و به دلیل سابقة زیادی که در این زبان داشتند، دچار تحول معنایی شدند. این امر چالش بزرگی را فراروی مترجمان قرار دادهاست. مترجم تازهکار نمیداند این کلمة عربی که اکنون در فارسی بهکار میرود، آیا نزد عرب نیز به همین معناست یا خیر. ارتباط و پیوند بین ایرانیان و عربها گاه برای مدتی متوقف یا کمرنگ میشد و دوباره شکل میگرفت و شدت مییافت. همین ناپایداری در پیوند دو زبان باعث شد که برخی از کلمات عربی که به زبان فارسی وارد شدند، رو به فراموشی گذارند و متروک شوند و برخی دیگر نیز تحول معنایی یابند و همین امر دشواریهایی را در ترجمه از عربی به فارسی برای مترجمان پدید آورد. دگرگونیهای زبانی و تغییراتی که در دورههای مختلف در کلمات به وجود میآید، امری کاملاً طبیعی است، اما زباندانان و مترجمان باید از این دگرگونیهای معنایی آگاهی داشته باشند. دلایل وریشههای تغییر معنایی کلمات عربی در فارسی را میتوان در قالب پذیرش دینی، کثرت استعمال، تحولات سیاسیـ اجتماعی، بهگزینی، گسست فرهنگی و کلمات و تعابیر نوظهور بررسی کرد. واژگانی که دچار تحول معنایی شدهاند، بر اساس تفاوتهایشان با لفظ و معنای عربی، به دَه دسته تقسیم میشوند که هر یک از آنها چالشی را فراروی مترجمان مینهد. روش پژوهش مقاله نیز توصیفی ـ تحلیلی است.
سید محمدرضا ابن الرسول؛ نفیسه رئیسی مبارکه
دوره 3، شماره 8 ، مهر 1392، ، صفحه 175-195
چکیده
مقصود از این نوشتار، طبقهبندی، اصلاح، تصحیح و توضیح برجستهترین اشتباهها و غلطهایی است که در ترجمة عربی تاریخ بیهقی به قلم یحیی الخشاب و صادق نشأت رخ داده است. این ترجمه بر اساس نسخة قاسم غنی و علیاکبر فیّاض انجام پذیرفته است. ترجمة عربی تاریخ بیهقی به عنوان ترجمة تاریخی ـ که از نظر ادبی و علمی در جهان، ممتاز شناخته شده ـ روشن ...
بیشتر
مقصود از این نوشتار، طبقهبندی، اصلاح، تصحیح و توضیح برجستهترین اشتباهها و غلطهایی است که در ترجمة عربی تاریخ بیهقی به قلم یحیی الخشاب و صادق نشأت رخ داده است. این ترجمه بر اساس نسخة قاسم غنی و علیاکبر فیّاض انجام پذیرفته است. ترجمة عربی تاریخ بیهقی به عنوان ترجمة تاریخی ـ که از نظر ادبی و علمی در جهان، ممتاز شناخته شده ـ روشن است و از آنجا که فهم درست متون فارسی به شناخت ادب و فرهنگ ایرانی یاری میرساند، اطمینان از ترجمة درست آنها برای غیر فارسیزبانان بر ایرانیان فرض است. از سوی دیگر، به سبب موضوع تاریخی و اجتماعی این کتاب، صحّت ترجمة آن برای پژوهشگران عربیزبان امری مهم تلقّی میگردد و نیز به همین سبب، برای خواستاران زبان و ادب پارسی که زبان مادریشان عربی است، راهگشاست. در این مجال میکوشیم این ترجمه را از دیدگاههای گوناگون بررسی کرده، این بررسی را در چند محور «افزودههای مترجمان»، «کاستههای مترجمان»، «خطا در معادلیابی واژگان، اصطلاحات و عبارات»، «خطا در انتقال مضمون» پی میگیریم. علاوه بر این، پس از نقد هر نمونه، بر آنیم تا معادل مناسبتری برای آن پیشنهاد کنیم.
یسرا شادمان؛ مریم میرزاخانی
چکیده
«شهرزاد» اثر ماندگار پدر نمایشنامهنویسی عربی؛ توفیق الحکیم با استناد به داستان هزارویک شب در جامهای فلسفی ابداع شده و نه تنها در بُعد اندیشگانی، بلکه از نظر ادبی نیز حائز اهمیت است. همواره مقولههایی وجود دارند که به دلیل تعلق به فرهنگ مبدأ به راحتی قابل انتقال به متن مقصد نیستند. انتقال این مقولهها که به نام مقولههای ...
بیشتر
«شهرزاد» اثر ماندگار پدر نمایشنامهنویسی عربی؛ توفیق الحکیم با استناد به داستان هزارویک شب در جامهای فلسفی ابداع شده و نه تنها در بُعد اندیشگانی، بلکه از نظر ادبی نیز حائز اهمیت است. همواره مقولههایی وجود دارند که به دلیل تعلق به فرهنگ مبدأ به راحتی قابل انتقال به متن مقصد نیستند. انتقال این مقولهها که به نام مقولههای فرهنگمحور شناخته میشوند با دشواری زیادی روبهرو است. پیوندهای آثار ادبی و نویسندگان ملل مختلف و کشف منابع الهامبخش آنان در حیطۀ ادبیات تطبیقی بررسی میشود. از این رو، ترجمه میتواند ابزار بسیار مهم و کاربردی برای ایجاد این ارتباط باشد. ترجمۀ مقولات فرهنگی در بحثهای ترجمه شناسی، موضوعی پیچیده و هزارتو است. مقولاتی که انعکاسدهندۀ فرهنگ یک جامعه هستند معمولاً برای سایر جوامع که دارای فرهنگی متفاوتاند، غیرقابل درک بوده و گاه نیز منجر به ایجاد سوءتفاهم میشوند. نمایشنامۀ «شهرزاد» از سوی آقایان عبدالمحمد آیتی و محمد صادق شریعت به زبان فارسی ترجمه شده است. این پژوهش بر آن است که دو برگردان فارسی را با توجه به چارچوب نظری پیتر نیومارک مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. مهم ترین یافتههای پژوهش حاضر که با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از ابزار کتابخانهای نوشته شده، بیانگر این مطلب است که نمایشنامۀ «شهرزاد» چهار مقوله فرهنگی موردنظر نیومارک را داراست و مقولۀ بومشناسی در این متن نمایشی جایگاهی ندارد و مترجمان برای ترجمه این نمایشنامه بیشتر از راهکار معادل فرهنگی استفاده کرده و بدین ترتیب هر دو مترجم ترجمهای مخاطبمحور ارائه دادهاند.
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
عبدالباسط عرب یوسف آبادی؛ اویس محمدی؛ فائزه عرب یوسف آبادی
چکیده
گلستان سعدی و بهارستان جامی آثار منثوری به زبان فارسی است که به دلیل تبحر نویسندگان این دو اثر به زبان عربی و فارسی و برخورداری از دانش بلاغی و زبانی، در ترجمة عبارات عربی موجود در این دو کتاب از شگردهای قابل توجهی استفاده شده است. در این پژوهش بر مبنای رویکرد مقصدگرا در ترجمه، عبارات ترجمه شدة عربی در آثار مذکور بررسی شده است. ...
بیشتر
گلستان سعدی و بهارستان جامی آثار منثوری به زبان فارسی است که به دلیل تبحر نویسندگان این دو اثر به زبان عربی و فارسی و برخورداری از دانش بلاغی و زبانی، در ترجمة عبارات عربی موجود در این دو کتاب از شگردهای قابل توجهی استفاده شده است. در این پژوهش بر مبنای رویکرد مقصدگرا در ترجمه، عبارات ترجمه شدة عربی در آثار مذکور بررسی شده است. اساس این رویکرد آن است که مترجم تلاش میکند در برابر عناصر زبان و متن مبدأ، عناصری معادل از زبان مقصد برگزیند و با کمک شگردهایی خاص، تمام معنای بافت موردنظر را وارد زبان مقصد کند و تنها به انتقال معنای صریح بسنده نکند. هدف پژوهش آن است که شگردهای ترجمه از عربی به فارسی در گلستان سعدی و بهارستان جامی استخراج و میزان تعهد سعدی و جامی به زبان مقصد بررسی شود. نتایج نشان میدهد که با توجه به اینکه بهارستان جامی که به شیوة گلستان سعدی و به تقلید از آن نوشته شده است، شگردهای ترجمة عبارات عربی به فارسی در این اثر نیز شباهت قابلتوجهی به گلستان دارد؛ بر این اساس، برجستهترین شگردهای رویکرد مقصدگرا در ترجمة عبارات عربی گلستان و بهارستان به ترتیب عبارت است از: انتقال، ناهمگونسازی، افزودهسازی و ابهامزدایی.
احمد حیدری؛ علی اصغر قهرمانی مقبل؛ ناصر زارع؛ مسلم زمانی
چکیده
نظریهپردازان از ترجمة شعر به عنوان دشوارترین نوع ترجمه یاد کردهاند. اصطلاح «ترجمهناپذیر» عنوانی است که گویای وجود چالشی عمیق در ترجمة این نوع اثر ادبی است. این چالش به دلیل تغییرات عمدهای است که در شکل و ساختار ترجمة شعر اتفاق میافتد و آن را از متن اصلی بیگانه میکند. ظرافت و ریزهکاریهای ادبی موجود در شعر، نظریهپردازان ...
بیشتر
نظریهپردازان از ترجمة شعر به عنوان دشوارترین نوع ترجمه یاد کردهاند. اصطلاح «ترجمهناپذیر» عنوانی است که گویای وجود چالشی عمیق در ترجمة این نوع اثر ادبی است. این چالش به دلیل تغییرات عمدهای است که در شکل و ساختار ترجمة شعر اتفاق میافتد و آن را از متن اصلی بیگانه میکند. ظرافت و ریزهکاریهای ادبی موجود در شعر، نظریهپردازان ترجمه را بر آن داشته تا به ارزیابی ترجمه از دریچة برابری و تعادل از حیث شکل و ساختار بپردازند و به صورتهای متفاوت زبانشناختی دو زبان (مبدأ و مقصد) در فرایند ترجمه، توجه ویژهای داشته باشند. در این جستار، به روش توصیفی ـ تحلیلی و مقابلة متن مبدأ و مقصد به بررسی اصل کمّیت به عنوان یکی از اصول مهم در ایجاد تعادل و برابری میان متن مبدأ و مقصد میپردازیم. سپس ارزیابی مفهوم «کمّیت» را در ترجمة نونیة ابوالفتح بُستی (قرن چهارم) از عربی به فارسی مورد توجه قرار میدهیم. این قصیده را بدرالدّین جاجرمی ـ به شیوة نیمهآزاد ـ در قرن هفتم به زبان فارسی برگرداندهاست. نتایج نشان میدهد که با وجود تلاش مترجم در حفظ کمّیت، ویژگیهای نظام زبانی مقصد موجب روی آوردن به افزایش کمّی از سوی مترجم شدهاست. افزایش کمّی در دو سطح واژگانی و معنایی در ترجمه آشکار است.
عیسی متقی زاده؛ محمدرضا احمدی
چکیده
قرآن کریم ساختار نحوی، صرفی و بلاغی محکمی است. فرآیند برگرداندن این کتاب آسمانی مستلزم توجّه شایانی به نحو یا دستور زبان عربی است. در این زبان، حرف «فاء» یکی از حروف معانی است که از تنوّع بسیاری برخوردار است و این مسئله کار مترجم را هنگام برگردان آن به زبان فارسی دشوار میکند. مترجمان فارسی برای ترجمة «فاء» برابر نهادهای ...
بیشتر
قرآن کریم ساختار نحوی، صرفی و بلاغی محکمی است. فرآیند برگرداندن این کتاب آسمانی مستلزم توجّه شایانی به نحو یا دستور زبان عربی است. در این زبان، حرف «فاء» یکی از حروف معانی است که از تنوّع بسیاری برخوردار است و این مسئله کار مترجم را هنگام برگردان آن به زبان فارسی دشوار میکند. مترجمان فارسی برای ترجمة «فاء» برابر نهادهای «پس»، «سپس» و «آنگاه» را ارائه دادهاند که با توجّه به تنوّع این حرف، ناکافی است. هدف این پژوهش آن است که از نظر دستوری بررسی کند مترجمانی مانند الهی قمشهای، فولادوند و خرّمشاهی چگونه این حرف را در قرآن ترجمه کردهاند. از جمله نتایجی که به دست آمده این است که مترجمان در ترجمة «فاءِ» عطف و جزای شرط عملکرد مطلوبی داشتهاند، امّا در ترجمة «فاءِ» استیناف، سببیّه، زائده و فصیحه بهخوبی از عهده برنیامدهاند، به گونهای که برای فاءِ استیناف و زائده برابرنهادهایی را قرار دادهاند که نادرست است؛ زیرا نباید این نوع از فاء، ترجمه شود. آنها در ترجمة فاءِ سببیّه نیز در بسیاری موارد جنبة سبب و مسبّب بودن را رعایت نکردهاند و علّیّت را نشان ندادهاند. چنانکه در فاء فصیحه نیز فقط جنبة عاطفه بودن آن را لحاظ کردهاند و به بخشی از جمله که حذف شده است و وظیفة افصاح کلام را بر عهده دارد، توجّهی نداشتهاند و این بیتوجّهی نیز سبب شده است که در برگردان آن به اشتباه بروند.
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
امیر افشین فرهادیان؛ سید مهدی مسبوق
چکیده
شعر حافظ فراتر از ارزشهای ادبی و هنری آن بهمثابۀ آینهدار فرهنگ و جهانبینی ایرانی شناخته شده است. ازاینرو آشنایی با آن از سوی اهالی زبان و فرهنگهای دیگر، دریچهای به ادراک هنر، فرهنگ و ذائقۀ ایرانی خواهد گشود. از این منظر، کیفیت ترجمۀ سرودههای حافظ به زبانهای دیگر اهمیت ویژهای پیدا میکند. تاکنون دستکم، نه ترجمۀ گزیده ...
بیشتر
شعر حافظ فراتر از ارزشهای ادبی و هنری آن بهمثابۀ آینهدار فرهنگ و جهانبینی ایرانی شناخته شده است. ازاینرو آشنایی با آن از سوی اهالی زبان و فرهنگهای دیگر، دریچهای به ادراک هنر، فرهنگ و ذائقۀ ایرانی خواهد گشود. از این منظر، کیفیت ترجمۀ سرودههای حافظ به زبانهای دیگر اهمیت ویژهای پیدا میکند. تاکنون دستکم، نه ترجمۀ گزیده یا کامل از دیوان حافظ به زبان عربی منتشرشده که بیانگر اقبال عربزبانان به شعر و اندیشۀ حافظ است. یکی از جدیدترین این برگردانها، ترجمۀ علی عباس زلیخه است. با در نظر گرفتن این موضوع که هر عبارت کنایی، افزون بر معانی واژگانی، پیوستهایی فرهنگی، تاریخی و قومی را نیز در خود نهفته دارد، برگرداندن کنایات به زبان دیگر که در بستری متفاوت جاری است؛ یکی از دشواریهای امر ترجمه به شمار میرود. در این جستار که با روش تحلیل محتوا و به شیوۀ توصیفی-تحلیلی انجام پذیرفت، تعداد ده غزل از دیوان حافظ مشتمل بر 29 کنایه بهصورت تصادفی و با بهرهگیری از جدول اعداد کندال و اسمیت برگزیده و تحلیل شد. برآیند پژوهش نشان داد که در 8 مورد، مفهوم عبارت به طرز قابل قبولی ترجمهشده و در 21 مورد دیگر، ترجمۀ عربی با اشکال جدی مواجه است. شایان توجه است که تعداد 5 مورد از 21 مورد ترجمۀ اشتباه، ناشی از بدخوانی متن فارسی بود بهاینترتیب که مثلاً مترجم واژۀ «دُرد» را «دَرد» و واژۀ «بکِش» را «بکُش» خوانده و تبعاً بهغلط ترجمه کرده بود.
سیدحسین مرعشی
چکیده
بدأت بوادر إحیاء اللغة العربیّة فی إیران بعد أن اتّصل الملوک الصفویّون بالمدارس الدینیّة الشیعیّة فی جبل عامل ودعوا جمّاً غفیراً من علمائها للقُدوم إلی إیرانَ لدعم المذهب الإمامی وإحیائه فیها. وقد کان لهجرة فقهاء الشیعة من جبل عامل وبُعید ذلک من البحرین إلی إیران، واهتمامهم بالمدارس الدینیّة التی أرسوا قواعدها فی أصبهان، وفی ...
بیشتر
بدأت بوادر إحیاء اللغة العربیّة فی إیران بعد أن اتّصل الملوک الصفویّون بالمدارس الدینیّة الشیعیّة فی جبل عامل ودعوا جمّاً غفیراً من علمائها للقُدوم إلی إیرانَ لدعم المذهب الإمامی وإحیائه فیها. وقد کان لهجرة فقهاء الشیعة من جبل عامل وبُعید ذلک من البحرین إلی إیران، واهتمامهم بالمدارس الدینیّة التی أرسوا قواعدها فی أصبهان، وفی المدن الإیرانیّة الأخری، الدور الأساس فی تمهید وإعداد أرضیّة صلبة لإحیاء هذه اللغه بإیران. وقد تأثّرت نتاجات شعراء إیران الشعریّة، فی تلک الفترة، بمؤثّرات کثیرة یمکن تعرّفها من خلال دراسة نطاقات هذه القصائد وأنواعها وتحدید الأغراض الموجودة فیها. وفی هذا المقال نتکلّم حول نطاقات المدائح الدینیّة باعتبارها أکثر النطاقات تنوّعاً فی هذا العصر. وهذه النطاقات، حسب مقدّماتها، هی : نطاقات تبدأ بمقدّمات نسیبیّة، نطاقات تبدأ بمقدّمات غیر نسیبیّة، نطاقات تبدأ بالمدح مباشرة. وقد یُطیل الشعراء المقدّمات إظهاراً لتمکّنهم الشعری.
علی اصغر قهرمانی مقبل؛ سید حسین مرعشی
دوره 1، شماره 1 ، دی 1390، ، صفحه 155-172
چکیده
با روی کار آمدن شاه عباس صفوی و مهاجرت گستردهی عالمان شیعه از لبنان (جبل عامل و بقاع) و بحرین به ایران نهضت ادبی زبان عربی در کشور احیا شد که پیشگامان آن همین مهاجران تازه وارد بودند. رکن دیگر این نهضت ایرانیانی بودند که زبان عربی را از این فقیهان فراگرفتند. از جملهی این افراد میرداماد فیلسوف و فقیه معروف است. او علاوه بر آثار فلسفی، ...
بیشتر
با روی کار آمدن شاه عباس صفوی و مهاجرت گستردهی عالمان شیعه از لبنان (جبل عامل و بقاع) و بحرین به ایران نهضت ادبی زبان عربی در کشور احیا شد که پیشگامان آن همین مهاجران تازه وارد بودند. رکن دیگر این نهضت ایرانیانی بودند که زبان عربی را از این فقیهان فراگرفتند. از جملهی این افراد میرداماد فیلسوف و فقیه معروف است. او علاوه بر آثار فلسفی، اشعاری به فارسی و عربی از خود بر جای گذاشته است. وی با آنکه نوهی دختری محقّق کَرَکی، عالم لبنانی مقیم ایران، است، ولی در ساختارِ موسیقاییِ اشعارِ عربیِ خود به شدت متأثر از شعر فارسی بوده است، به گونهای که هم در انتخاب وزنها و هم در دیگر ویژگیهای وزنی از وزن شعر فارسی بهرهی فراوان برده است. این موضوع به موسیقی اشعار عربی او رنگ و بوی فارسی بخشیده است. میرداماد در اشعار عربی خود از یک سو از پرکاربردترین بحرهای عربی اعراض کرده و از سوی دیگر از وزنهای فارسی مانند وزنهای دوری استفاده کرده است. با توجّه به نمونههای موجود میتوان نتیجه گرفت که میرداماد به هنگام سُرودن اشعار عربیاش تحت تأثیر اشعار فارسی مولوی و حافظ بوده است. برای بررسی این موارد از شیوهی نقد تطبیقی استفاده شده است.
صلاح الدین عبدی
چکیده
روایت شناسی دانشی است که به ارزیابی ویژگی روایت مندی و توصیف سازه های روایی می پردازد و از میان انواع روایت، روایت های داستانی دارای توالی زمانی و رخداد را مورد مطالعه قرار می دهد. رمان طفل الممحاه اثر ابراهیم نصرالله رمان نویس معاصر فلسطینی است که نویسنده در آن با استفاده از شیوه ی نوین روایتگری به روایت پیامدهای حمله ی اسرائیل به ...
بیشتر
روایت شناسی دانشی است که به ارزیابی ویژگی روایت مندی و توصیف سازه های روایی می پردازد و از میان انواع روایت، روایت های داستانی دارای توالی زمانی و رخداد را مورد مطالعه قرار می دهد. رمان طفل الممحاه اثر ابراهیم نصرالله رمان نویس معاصر فلسطینی است که نویسنده در آن با استفاده از شیوه ی نوین روایتگری به روایت پیامدهای حمله ی اسرائیل به فلسطین و اشغال آن و عواقب این فاجعه ی انسانی یعنی آوارگی و جوانب مختلف آن می پردازد. این رمان به دلیل برخوردار بودن از ساختاری نو و منطبق با اصول روایت شناسی و نیز به دلیل بهره گیری از شیوه ی جدید روایتگری تحت عنوان کودک روایتگر، قابلیت بررسی از منظر روایت شناسی را داراست، رویکردی که به ارائه چهارچوبی به منظور نحوه ی به کارگیری عناصر از جانب نویسنده و الگویی برای تحلیل اثر ادبی از جانب خواننده می پردازد.
سیدهاکرم رخشندهنیا
دوره 2، شماره 5 ، دی 1391، ، صفحه 180-161
چکیده
میراث دینی در همهیاشکال و نزد همهی ملت ها، یکی از مصادر مهم الهام شعری به شمار میآید و شاعران، در بسیاری از موضوعات و آثار ادبی خود از میراث دینی استمداد نمودهاند که در این میان یکی از پرکاربردترین نمادهای دینی، پیامبران الهی میباشند.
شاعران در کاربرد نمادین شخصیت های پیامبران با پررنگ ساختن ویژگیهای برجستهی حیات ...
بیشتر
میراث دینی در همهیاشکال و نزد همهی ملت ها، یکی از مصادر مهم الهام شعری به شمار میآید و شاعران، در بسیاری از موضوعات و آثار ادبی خود از میراث دینی استمداد نمودهاند که در این میان یکی از پرکاربردترین نمادهای دینی، پیامبران الهی میباشند.
شاعران در کاربرد نمادین شخصیت های پیامبران با پررنگ ساختن ویژگیهای برجستهی حیات آنان همچون رنج وعذاب مسیح(ع) و صبر ایوب(ع) ضمن اشاره به شخصیت های دینی از آنان در تبیین و تفسیر حیات معاصر خویش مدد میجویند.
با این حال گاه شاعران معاصر عرب در کنار نمادهای مقبول و معروف به هنجار شکنی در کاربرد نمادین شخصیت های دینی رو می آورند واز قالب های نامتعارف استفاده میکنند که در این میان بیشترین هنجارشکنی در داستان مسیح(ع)، وسپس در داستان ایوب(ع)، موسی(ع)،آدم(ع) و نوح(ع) قابل مشاهده است.
این مقاله با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با مطالعهی دقیق و کامل دواوین بدرشاکر السیاب، نازک الملائکه، فدوی طوقان، محمود درویش، سمیح القاسم، أمل دنقل و نزار قبانی و با استفاده از همهی شاهد مثال های استخراجی برآن است که هنجارشکنی درکاربرد شخصیت های دینی پیامبران را تجزیه و تحلیل نماید.
جواد گرجامی
چکیده
متن شعری جایگاه حضور بسیاری ازنشانههایی است که در سایة روابط کنشمند در محورهای افقی (همنشینی) و عمودی (جانشینی) به شکلگیری قطبهای مجازی و استعاری در شعر میانجامند. هر یک از این نشانههای شعری به نوبة خود دلالتهای چندگانهای را به وجود میآورند که این امر در نهایت، به تکثّر مدلولهای واژگان شعری و پدیدة چندمعنایی درآن منتهی ...
بیشتر
متن شعری جایگاه حضور بسیاری ازنشانههایی است که در سایة روابط کنشمند در محورهای افقی (همنشینی) و عمودی (جانشینی) به شکلگیری قطبهای مجازی و استعاری در شعر میانجامند. هر یک از این نشانههای شعری به نوبة خود دلالتهای چندگانهای را به وجود میآورند که این امر در نهایت، به تکثّر مدلولهای واژگان شعری و پدیدة چندمعنایی درآن منتهی میشود. حرکت در مسیر مدلولهای مختلف و برداشتهای معنایی نامحدود از واژگان شعری، بیانگر اصل سیالیت و شناوری نشانههای ادبی در شعر است. در پژوهش پیش رو، برآن خواهیم بود تا به نقش و کارکرد اصلی ترجمة ادبی در انعکاس این سیالیت نشانهای بپردازیم. در این میان، ترجمة مرحوم کاظم برگنیسی از مجموعة أغانی مهیار الدمشقی ادونیس را به عنوان موردپژوهانه تحلیل خواهیم کرد. در نهایت، نتایج برآمده از پژوهش، گویای این حقیقت خواهد بود که در مجموعة أغانی مهیار الدمشقی، حرکت نشانهها در مناسباتِ نامتعارف و هنجارگریز مجازی و استعاری، مجموعهای از مدلولهای متغیّر و متکثّر را به دنبال داشته است. این مهم در نهایت، به ابهام و چندلایگی شعر وی میانجامد. در ترجمة مرحوم کاظم برگنیسی، علاوه بر رعایت دقت، ظرافت و ادبیت در برگردان نشانههای شعری و سیالیت موجود در آنها، همارزی میان متن مبدأ و متن مقصد بهخوبی رعایت شده است و به موجب آن، فاصلة میان متن اصلی و ترجمه از بین رفته است، به طوری که خوانندة این مجموعه به هنگام خوانش شعر و مقایسة آن با ترجمة حاضر، همواره به تصور اینهمانی میان دو متن پیشین و پسین میرسد. این مهم بدان معناست که مترجم در انتقال و انعکاس سبک و لحن شاعر به زبان مقصد و مخاطبان آن موفق بوده است.
رضا ناظمیان؛ زهره قربانی مادوانی
چکیده
زبانشناسان معاصر برای دریافت معنا و دلالت واژه، دو دیدگاه کاملاً متفاوت دارند؛ برخی معتقدند معنا، تنها در ارتباط با دیگر واژهها و در جهان زبان به دست میآید و برخی نقطه مقابل این دیدگاه قرار دارند و بر این باورند که علاوه بر جهان زبان باید جهان خارج از زبان را نیز مورد بررسی و تحلیل قرار داد تا معنای دقیق جمله حاصل شود. بنابراین، ...
بیشتر
زبانشناسان معاصر برای دریافت معنا و دلالت واژه، دو دیدگاه کاملاً متفاوت دارند؛ برخی معتقدند معنا، تنها در ارتباط با دیگر واژهها و در جهان زبان به دست میآید و برخی نقطه مقابل این دیدگاه قرار دارند و بر این باورند که علاوه بر جهان زبان باید جهان خارج از زبان را نیز مورد بررسی و تحلیل قرار داد تا معنای دقیق جمله حاصل شود. بنابراین، بافت غیرزبانی که همان بافت موقعیتی خوانده میشود از اهمیت والایی برخوردار است. نکتۀ حائز اهمیت اینجا است که دانشمندان اسلامی و در این میان سیبویه به عنوان اولین دستورنویس عربی به بافت و سیاق توجه ویژهای داشته است. او اصطلاح سیاق را بهکار نبرده، اما در «الکتاب» به اسالیب و واژههایی برمیخوریم که امروزه تحت عنوان سیاق خوانده میشود. این مقاله سعی دارد تا به روش توصیفی- تحلیلی ردپای سیاق را در «الکتاب» و عوامل دخیل در تعبیر جملهها برشمارد، سپس به ترجمۀ آنها بپردازد. نتایج این بررسی نشان میدهد سیبویه علاوه بر بافت زبانی برای متکلم و مخاطب و شرایط صدور کلام نیز اهمیت زیادی قائل شده است، چراکه مخاطب «الکتاب» دو گونه است؛ مخاطبی که در کنار متکلم است و در عبارات حضور دارد و مخاطبی که خارج «الکتاب» است. متکلم نیز به دو صورت ضمیر غائب و مخاطب ظاهر شده است. بنابراین، پیشنهاد میشود در فرآیند ترجمه، این ضمایر به مرجوعات آنها برگردان شود.
عیسی متقی زاده؛ سید علاء نقی زاده
چکیده
ارزیابی ترجمه یکی از روشهای نقد است که به منظور تشخیص سطح کیفی متون ترجمه بهکار گرفته میشود. معمولاً پس از آنکه متون ترجمه شد، ویراستاران به ارزیابی و تدقیق متون ترجمه میپردازند. لذا ویراستار متون ترجمهشده باید به دو زبان مبدأ و مقصد تسلط کافی داشته باشد تا بتواند علاوه بر ویرایش متن مقصد، آن را به لحاظ معادلیابی نیز ...
بیشتر
ارزیابی ترجمه یکی از روشهای نقد است که به منظور تشخیص سطح کیفی متون ترجمه بهکار گرفته میشود. معمولاً پس از آنکه متون ترجمه شد، ویراستاران به ارزیابی و تدقیق متون ترجمه میپردازند. لذا ویراستار متون ترجمهشده باید به دو زبان مبدأ و مقصد تسلط کافی داشته باشد تا بتواند علاوه بر ویرایش متن مقصد، آن را به لحاظ معادلیابی نیز ارزیابی نماید. در این پژوهش، درصدد آن هستیم تا بر اساس الگوی ارزیابی ترجمة خانم کارمن گارسس که بهمنظور ارزیابی ترجمة متون ادبی و در چهار سطح (واژگانی، دستوری، گفتمان و سبکی) طراحی شدهاست، به روش توصیفی و تحلیلی، ترجمة عربی پیام رهبر انقلاب به حجاج را ارزیابی نماییم. از جمله یافتههای پژوهش حاضر این است که تفاوتهای فرهنگی موجود بین دو زبان فارسی و عربی و معادلیابی در سطح واژگانی و دستوری بر اساس این اختلافات، یکی از چالشهای مهم در فرایند این ترجمه میباشد. همچنین، مواردی چون اقتباس و معادلیابی واژگانی بر این اساس، قبض و بسط واژگان در زبان مقصد، نیز بهکار بردن واژگان عام در برابر خاص و برعکس، تأثیرپذیری از زبان عامیانه و... از مهمترین چالشهای این حوزه بودهاست.
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
فاطمه دینی؛ جواد اصغری
چکیده
هر حرفهای قوانین و محدودهها و محدودیتهای خاص خود را دارد و باید برای هر حرفه، مرزها و قوانین آن را مشخص کرد. رعایت استانداردها و ارزشها و محدودیتهای هر رشته را میتوان تحت عنوان اخلاق حرفهای آن رشته تعریف کرد. به دلیل، جایگاه ویژهای که مترجم در جریان ترجمه دارد، مقالهی حاضر کوشیده است ضمن بهرهگیری از روش ...
بیشتر
هر حرفهای قوانین و محدودهها و محدودیتهای خاص خود را دارد و باید برای هر حرفه، مرزها و قوانین آن را مشخص کرد. رعایت استانداردها و ارزشها و محدودیتهای هر رشته را میتوان تحت عنوان اخلاق حرفهای آن رشته تعریف کرد. به دلیل، جایگاه ویژهای که مترجم در جریان ترجمه دارد، مقالهی حاضر کوشیده است ضمن بهرهگیری از روش توصیفى- تحلیلى به بیان اخلاق حرفهای مترجم و پیشنیازهای حرفه ترجمه بپردازد. شناخت پیشنیازها و چالشها و لغزشگاههای حرفه ترجمه، بعلاوهی سابقه کار در حوزهای خاص باعث میشود مترجم در زمینهای از فنون ترجمه، تخصص پیدا کند که همین فرآیند پیدا کردنِ تخصص، بخش مهمی از اخلاق حرفهای این حوزه را تأمین میکند. حسام الدین مصطفی در کتاب «أسس و قواعد صنعة الترجمة» به موضوع اخلاق حرفهای ترجمه و به مسائل مختلفی در این زمینه اشاره کرده که مبنای مباحث این مقاله قرار گرفته است. نگارندگان به این نتیجه رسیدهاند که: آشنایی با فرهنگ زبان مبدأ، تخصص یافتن در ترجمه،آشنایی با فن ترجمه، بافت در ترجمه، فرآیند ترجمه، از مهمترین پیشنیازها و مقدماتی است که یک مترجم باید آنها را مدنظر قرار دهد تا بتواند ترجمهای مقبولتر ارائه کند .
زهره قربانی مادوانی
چکیده
یکی از مشکلاتی که هر مترجم در برگردان از یک زبان به زبان دیگر با آن روبهرو است، اصطلاحات و عبارات ثابت یک زبان است؛ چراکه بخشی از فرهنگ یک زبان را تشکیل میدهند. داستان «نون و القلم» جلال آلاحمد از معدود داستانهایی است که سرشار از اصطلاحات و ضربالمثل است. این داستان از سوی ماجده محمدعلی عنانی، مدرس دانشکده ادبیات، دانشگاه ...
بیشتر
یکی از مشکلاتی که هر مترجم در برگردان از یک زبان به زبان دیگر با آن روبهرو است، اصطلاحات و عبارات ثابت یک زبان است؛ چراکه بخشی از فرهنگ یک زبان را تشکیل میدهند. داستان «نون و القلم» جلال آلاحمد از معدود داستانهایی است که سرشار از اصطلاحات و ضربالمثل است. این داستان از سوی ماجده محمدعلی عنانی، مدرس دانشکده ادبیات، دانشگاه حلوان به عربی برگردان شده است. در این میان، راهکارهای متعددی در ترجمه این اصطلاحات اتخاذ شده است که طبق نظریه مونا بیکر قابل بررسی و پژوهش است. مونا بیکر برای برگردان اصطلاحات، روشهایی چون حفظ صورت و معنا، حفظ معنا و تغییر صورت، دگرگونی، حذف و.. . را پیشنهاد داده است. این پژوهش بر آن است تا با توجه به چارچوب این نظریه، برگردان عربی را با متن اصلی مورد بررسی قرار دهد. یافتههای این تحقیق که به روش توصیفی- تحلیلی به دست آمده است، نشان میدهد مترجم داستان «نون و القلم» به رویکرد حفظ معنا و تغییر صورت بیشتر راغب است؛ به این صورت که با دریافت معنای کنایی آن اصطلاحات، اقدام به ترجمه کرده و در این میان به دلیل تشخیص ندادن برخی اصطلاحات به ترجمۀ تحتاللفظی آنها اقدام کرده است که ترجمهای منطقی و شفاف به نظر میرسد، اما در واقع با توجه به بافت عبارت، غلط و نادرست است.
حمیدرضا حیدری
چکیده
مفهوم تغییر بیان در ترجمه از سوی نظریهپردازن مختلفی مورد بحث قرار گرفتهاست و بیشتر ناظر بر تغییر ساختهای دستوری زبان مبدأ و برابریابی در سطح تعابیر و اسلوبهاست. وینه و داربلنه از نظریهپردازانی هستند که به لزوم انتقال پیام و مقولههای فرهنگی از طریق برابریابی و تغییر بیان به عنوان یک ضرورت کاربردیـ معنایی نگریستهاند. بر ...
بیشتر
مفهوم تغییر بیان در ترجمه از سوی نظریهپردازن مختلفی مورد بحث قرار گرفتهاست و بیشتر ناظر بر تغییر ساختهای دستوری زبان مبدأ و برابریابی در سطح تعابیر و اسلوبهاست. وینه و داربلنه از نظریهپردازانی هستند که به لزوم انتقال پیام و مقولههای فرهنگی از طریق برابریابی و تغییر بیان به عنوان یک ضرورت کاربردیـ معنایی نگریستهاند. بر این اساس، مترجم باید خود را از زنجیر ساختارهای زبان مبدأ و توالی و ترتیب واژگان و جملات آن برهاند و آزادانه به انتقال معنا و پیام و یا حتّی تأثیر متن مبدأ در متن مقصد بپردازد. در راستای اجرای این هدف، آشنایی با تعابیر و اصطلاحات زبان مقصد، امری ضروری و اجتنابناپذیر است. از سوی دیگر، در زبانی مانند عربی که زبانی اسلوبمحور است و مفاهیم در قالب اسلوبهایی نظیر نواسخ، حرف جر و موصول، تحذیر و... بیان میشوند، آشنایی با این اسلوبها، دست مترجم را برای تغییر بیان و بیان جایگزین باز میکند و با برخی از فنون تغییر بیان، از جمله: ارائة تعبیر پربسامد و جاافتاده، واژه یا تعبیر فرهنگی مشابه و آرایههای بلاغی مأنوس به همانندسازی جامة عمل میپوشاند.
علی حاجی خانی؛ نوروز امینی
چکیده
یکی از مباحث تعیینکننده در فهم قرآن کریم، میزان توجّه به سیاق است. شکّی نیست که توجّه به بافت سخن و سایر اجزای کلام، در فهم مراد گوینده نقشی اساسی دارد. بر این اساس، توجّه به سیاق در ترجمة قرآن کریم نیز ضروری مینماید؛ چراکه هر ترجمهای مستلزم فهم صحیح آیات است. امّا این موضوع که کدام یک از روشهای ترجمة قرآن کریم به مقولة سیاق توجّه ...
بیشتر
یکی از مباحث تعیینکننده در فهم قرآن کریم، میزان توجّه به سیاق است. شکّی نیست که توجّه به بافت سخن و سایر اجزای کلام، در فهم مراد گوینده نقشی اساسی دارد. بر این اساس، توجّه به سیاق در ترجمة قرآن کریم نیز ضروری مینماید؛ چراکه هر ترجمهای مستلزم فهم صحیح آیات است. امّا این موضوع که کدام یک از روشهای ترجمة قرآن کریم به مقولة سیاق توجّه داشته است و از ظرفیّت لازم در این راستا برخوردار است، درخور تأمّل و تحقیق است. این پژوهش با بررسی مهمترین انواع ترجمههای موجود از قرآن کریم، میزان توجّه مترجمان به سیاق را در ترجمههای تحتاللّفظی، امین، معنایی و تفسیری مورد ارزیابی و نقد قرار داده است و به این نتیجه دست یافته که از میان ترجمههای یادشده، میزان توجّه به سیاق در ترجمة تفسیری بیشتر است.
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
مجید صالح بک
چکیده
این پژوهش تلاش دارد برگردانهای عربی رباعیات خیام را موردنقد و تحلیل قرار دهد؛ ازاینرو، در آغاز به شرح مختصری از زندگی و جایگاه این شاعر و ریاضیدان ایرانی و دیدگاههای مطرح ازسوی خیامشناسان پرداخته است. سپس اثر سترگ او در برگردان نامداران جهان عرب موردبحث قرار گرفته است. در این بخش ابتدا از تاریخچۀ رباعی، رباعیات خیام، ترجمه ...
بیشتر
این پژوهش تلاش دارد برگردانهای عربی رباعیات خیام را موردنقد و تحلیل قرار دهد؛ ازاینرو، در آغاز به شرح مختصری از زندگی و جایگاه این شاعر و ریاضیدان ایرانی و دیدگاههای مطرح ازسوی خیامشناسان پرداخته است. سپس اثر سترگ او در برگردان نامداران جهان عرب موردبحث قرار گرفته است. در این بخش ابتدا از تاریخچۀ رباعی، رباعیات خیام، ترجمه و چگونگی ورود آن به جهان عرب سخن به میان آمده، سپس از عوامل اثرگذار پیش روی مترجمان عرب تحت عناوینی چون ایدئولوژی، سپهرِ گفتمان زبان مبدأ و مقصد، قالبهای ترجمه، ترجمه از زبان واسطه و سرانجام سازوکارهای مترجمان با آوردن شواهد متنوع بحث شده است. در موضوع ایدئولوژی از تأثیرگذاری ایدئولوژی مترجم و زبان مقصد و در سپهرِ گفتمان از تحول و دگرگونی متن و توفیق یا عدم توفیق مترجم سخن رفته است. پایبندی به قالب اصلی رباعی و یا عدم پایبندی به آن و نتایج حاصل از آن در روند ترجمه و همچنین بهرهگیری از زبان واسطه و تأثیرگذاری مثبت و منفی و احیاناً مخرب آن در ترجمه، مانند دیگر موضوعات از جایگاه ویژهای در این بحث برخوردار است. در این گفتار علاوه بر موارد طرحشده، سازوکارهای شخصی مترجمان و تأثیرگذاری آنان در تصریح، تلطیف، تغییر و حذف به انتقال معنای دریافتی از زبان مبدأ که معمولاً برخاسته از فهم و درک نادرست و یا زبان واسطه و یا اختلاف فرهنگی است به بحث گذاشته شده است. در پایان یادآور میشود که شیوۀ بهکاررفته در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است؛ بدیهی است که برای تبیین و غنای هر چه بیشتر این پژوهش از نمونههای متفاوت مترجمان سرشناس عرب، بهرهگیری و درنهایت یافتههای این پژوهش بهصورت یک جمعبندی بهعنوان نتیجه به خواننده این سطور عرضه شده است.
حسن مجیدی؛ مدینه قشلاقی
دوره 2، شماره 5 ، دی 1391، ، صفحه 204-181
چکیده
عصر کنونی که عصر سرعت و علم و تکنولوژی است ضرورت برقراری ارتباط با جوامع دیگر برای رشد در زمینه های علمی،فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و ... بیش از گذشته احساس می شود؛ یکی از این راههای ارتباطی« ترجمه» در انواعمختلف میباشد. ترجمهی مکتوب به عنوان نوعی از ترجمه به برگردان پیامی از زبان مبدأ به زبان مقصد به صورت نوشتاری، گفته می ...
بیشتر
عصر کنونی که عصر سرعت و علم و تکنولوژی است ضرورت برقراری ارتباط با جوامع دیگر برای رشد در زمینه های علمی،فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و ... بیش از گذشته احساس می شود؛ یکی از این راههای ارتباطی« ترجمه» در انواعمختلف میباشد. ترجمهی مکتوب به عنوان نوعی از ترجمه به برگردان پیامی از زبان مبدأ به زبان مقصد به صورت نوشتاری، گفته می شود. پر واضح است ترجمهی مکتوب در انتقال آثار کهن و معاصر دیگر ملل، به ادبیات ما نقش بسزایی داشته است، بنابراین آشنایی با اصول و قواعد آن به عنوان ابزاری برای فهم صحیح اندیشهی نویسنده بسیار مهم می باشد.
با توجه به اینکه درمنابع مختلف به صورت پراکنده به اصول ترجمهی مکتوب پرداخته شده و شناخت صحیح این اصول و به کارگیری آن، عامل اصلی ارائهی ترجمهی مقبول می باشد در این مقاله سعی شده است به بررسی و تحلیل مجموعه ای از مهمترین اصول و قواعد ترجمهی مکتوب از جمله تسلط بر زبان مبدأ و مقصد، فهم موضوع ترجمه، مراعات امانت، تسلط بر اصطلاحات خاص و. . . پرداخته و آنها را تبیین نماید.
زهرا سلیمی؛ نرگس انصاری
چکیده
ارزیابی ترجمۀ متون براساس نظریات زبانشناسی از رویکردهای دقیق و علمی جهت بررسی کیفیت ترجمۀ آثار است. بررسی ترجمه برمبنای الگوی ارزیابی کیفیت جولیان هاوس از مهمترین مباحثی است که مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. بر اساس این الگو، دو نوع ترجمۀ آشکار و پنهان وجود دارد؛ در ترجمۀ آشکار مترجم آگاهانه دست به انتخاب معادلهای زبانی ...
بیشتر
ارزیابی ترجمۀ متون براساس نظریات زبانشناسی از رویکردهای دقیق و علمی جهت بررسی کیفیت ترجمۀ آثار است. بررسی ترجمه برمبنای الگوی ارزیابی کیفیت جولیان هاوس از مهمترین مباحثی است که مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. بر اساس این الگو، دو نوع ترجمۀ آشکار و پنهان وجود دارد؛ در ترجمۀ آشکار مترجم آگاهانه دست به انتخاب معادلهای زبانی میزند و مخاطب، بیگانه بودن متن و عناصر آن را درک میکند در حالی که ترجمۀ پنهان برمبنای هنجارهای زبانی متن مقصد است. نگارندگان با هدف بررسی نقش متن مبدأ و مقصد و با بهرهگیری از روش توصیفی-تحلیلی به دنبال واکاوی نوع ترجمۀ آشکار و پنهان و بررسی کیفیت متن ترجمه شدۀ خطبۀ اشباح هستند. با توجه به اینکه علامه جعفری و علامه شهیدی علاوه بر صحت و امانت و تطبیق تکتک واژگان عربى با فارسى به ویژگى ادبى نهجالبلاغه و برگردان آن به زبان فارسى توجه داشتهاند، کیفیت ترجمۀ این دو مترجم از خطبۀ اشباح امیرالمؤمنین به صورت گزینشی مورد ارزیابی قرار میگیرد. یافتههای پژوهش نشان میدهد از نظر کیفیت ترجمه، مترجمان کیفیت متن اصلی را حفظ کردهاند. مؤلفههای سیاق، ژانر ترجمه و نقش زبانی اثر با تغییراتی جزئی در متن مقصد توسط مترجمان حفظ شده است. با توجه به ارائه دو نوع ترجمۀ آشکار و پنهان و بررسی خطاهای آشکار و پنهان ارائه شده توسط هاوس، هر دو مترجم، ترجمهای آشکار از متن ارائه دادهاند و در مواردی چند، دست به تغییراتی زدهاند که متناسب با آن ترجمۀ علامه شهیدی نسبت به ترجمۀ علامه جعفری آشکارتر است.
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
نرگس انصاری؛ زهرا سلیمی؛ عبدالعلی آل بویه لنگرودی
چکیده
در میان ترجمة انواع متون، ترجمة شعر به سبب ویژگیهای زیباییشناسانه خود که همسو با معنا و مفهوم آن است، امری دشوار و نیازمند دقت نظر ویژه است؛ زیرا شعر جنبههای متعددی از معنا را به مخاطب القا میدهد که به راحتی قابل انتقال به زبان دیگر نیست. علاوه بر این، با توجه به اینکه ایجاد تعادل در تمام سطوح متن مقصد برای ارائه متنی برابر و همتا ...
بیشتر
در میان ترجمة انواع متون، ترجمة شعر به سبب ویژگیهای زیباییشناسانه خود که همسو با معنا و مفهوم آن است، امری دشوار و نیازمند دقت نظر ویژه است؛ زیرا شعر جنبههای متعددی از معنا را به مخاطب القا میدهد که به راحتی قابل انتقال به زبان دیگر نیست. علاوه بر این، با توجه به اینکه ایجاد تعادل در تمام سطوح متن مقصد برای ارائه متنی برابر و همتا با متن مبدأ امری ناممکن است و در موارد بسیاری سبب نارسایی در معنا و مفهوم عبارات میشود، بازآفزینی ادبی، رویکردی است که انتظار میرود در ترجمة منظوم یک شعر مورد توجه قرار گیرد. بنابراین، بررسی اشتراکات و تفاوتهای اثر منظوم جامی از تائیه ابن فارض در زمینههای معنایی، صوری و زیباییشناسی و نحوة انتقال معانی ابیات عربی به زبان فارسی به صورت منظوم هدفی است که این پژوهش تلاش دارد با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به بیان آن بپردازد. با توجه به اشتراکات بارز شعر جامی با تائیه ابن فارض در سطح واژگانی، آوایی و بلاغی اثر جامی را یک ترجمة وفادار به متن مبدأ میدانیم که شاعر در این ترجمه خود به دنبال آفرینش ادبی برای القای اثری مستقل ادبی به زبان فارسی نبوده است. در واقع ملزم بودن او بر سرودن شعری در حرف روی مشترک قافیه، میتواند عامل این امر باشد؛ به عبارتی تکرار حرف تاء، مترجم را بر آن داشته تا در بسیاری از ابیات عین واژة عربی قافیه را در متن فارسی تکرار کند که این امر سبب ابهام معنا در ابیات بسیاری شده که نشان از وفاداری مترجم به متن مبدأ است.
حسین کیانی؛ لیلا رییسی
چکیده
ارزیابی و تحلیل انتقادی مقالههای علمی نقش بارزی در گسترش دانش و ارتقای کیفی پژوهشهای علمی دارد؛ از همین رو، ضرورت دارد نشریههای علمی براساس رویکردهای ارزیابی مقالههای پژوهشی نقد شوند. این پژوهش بر آن است تا با استفاده از روش تحلیل محتوای کمی، مقالههای مجلۀ «پژوهشهای ترجمه در زبان و ادبیات عربی» از شمارۀ 6 تا 17 را ...
بیشتر
ارزیابی و تحلیل انتقادی مقالههای علمی نقش بارزی در گسترش دانش و ارتقای کیفی پژوهشهای علمی دارد؛ از همین رو، ضرورت دارد نشریههای علمی براساس رویکردهای ارزیابی مقالههای پژوهشی نقد شوند. این پژوهش بر آن است تا با استفاده از روش تحلیل محتوای کمی، مقالههای مجلۀ «پژوهشهای ترجمه در زبان و ادبیات عربی» از شمارۀ 6 تا 17 را براساس رویکرد ساختاری ارزیابی مقاله بررسی کند. بنابراین، با استفاده از پرسشنامه طراحی شده 61 مقاله از این مجله براساس پربسامدترین موضوعات انتخاب و تحلیل شد. بررسیها نشان میدهد مقالههای سال 1392 و 1393 از نظر معیارهای ارزیابی ساختاری برخی اشکالهای ساختاری دارند، اما از سال 1394 روند رو به رشدی دیده میشود، این روند در سال 1396 سرعت بیشتری پیدا میکند. علمی- پژوهشی شدن مجله در سال 1392 و افزایش تعداد مجلههای پژوهشی و در پی آن افزایش تولیدات علمی، توسعه تحصیلات تکمیلی، پررنگ شدن امتیازهای پژوهشی در جذب اعضای هیات علمی، انتخاب دانشجوی نمونه، ارتقای اعضای هیات علمی و دریافت پژوهانه از علتهای این حرکت رو به جلوی مجله است. یافتههای پژوهش نشان میدهد مواردی چون ذکر روش پژوهش و هدف در چکیده، پیشینه پژوهش، روش پژوهش و پایبندی به آن، مبانی نظری پژوهش، نوآوری، تحلیل یافتههای پژوهش و روزآمدی منابع با معیارهای تفصیلی تعریف شده برای مقالۀ علمی- پژوهشی هماهنگ نیست. علت تطابق نداشتن برخی بخشها با معیارهای مقالۀ علمی- پژوهشی به نبود روش یکسان در ارائه آنها در مقالهها و روشن نبودن فایده هرکدام از این بخشها برای نویسندگان برمیگردد. این پژوهش چارچوب مفهومی برای ارزیابی ساختاری مقالههای علمی- پژوهشی در زبان و ادبیات عربی پیشنهاد داده است.