مقاله پژوهشی
محمدنبی احمدی؛ فرزانه چله نیا
چکیده
ترجمۀ متون ادبی یکی از سخت‌ترین انواع ترجمه است که با چالش‌هایی مواجه می‌باشد که باعث پیچیدگی و دشواری هرچه تمام‌تر آن می‌شود. امروزه نظریّه‌پردازان با ارائۀ انواع تکنیک‌ها و روش‌های برتر ترجمه کمک شایانی به مترجمان کرده‌اند و تا حدودی مسیر پیش-روی آنها را هموار نموده‌اند. یکی از نظریّه‌پردازان مطرح در این زمینه «آنتوان ...
بیشتر
ترجمۀ متون ادبی یکی از سخت‌ترین انواع ترجمه است که با چالش‌هایی مواجه می‌باشد که باعث پیچیدگی و دشواری هرچه تمام‌تر آن می‌شود. امروزه نظریّه‌پردازان با ارائۀ انواع تکنیک‌ها و روش‌های برتر ترجمه کمک شایانی به مترجمان کرده‌اند و تا حدودی مسیر پیش-روی آنها را هموار نموده‌اند. یکی از نظریّه‌پردازان مطرح در این زمینه «آنتوان برمن» فرانسوی است که در نظریّۀ خود با عنوان گرایش-های ریخت‌شکنانه، سیزده عامل انحراف در ترجمه را بر می‌شمارد. پژوهش حاضر نیز براساس تکنیک‌های ترجمۀ برمن به واکاوی رمان «بریداللیل» تألیف هدی برکات و ترجمۀ سیّد حمیدرضا مهاجرانی با عنوان «پست شبانه» می‌پردازد. در این ترجمه به چند گرایش از نظریّۀ برمن پرداخته شده که بیشترین تکرار را در ترجمۀ مهاجرانی داشته است، این گرایشات عبارتند از: منطقی‌سازی، واضح‌سازی، اطناب یا تطویل، آراسته‌سازی، غنازدایی کیفی و غنازدایی کمّی؛ البتّه لازم به ذکر است نمونه هایی چند از دیگر گرایشات ریخت‌شکنانه در این ترجمه دیده می‌شود که به علّت اندک بودن از ذکر آنها خودداری شده است. در این مقاله با مطالعۀ دقیق، موارد انحراف در ترجمۀ بریداللیل براساس گرایشات مذکور مطرح شده و در برخی موارد ترجمۀ پیشنهادی هم ارائه شده است. به طور کلّی می‌توان گفت بیشترین علّت انحراف در ترجمۀ مهاجرانی مربوط به توضیح و تفسیر مترجم است که قصد دارد خواننده به وضوح مطلب را درک کند؛ بنابراین پیداست که این ترجمه بیشتر به متن مقصد گرایش دارد.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
فاطمه اکبری زاده؛ یسرا شادمان
چکیده
بر اساس نظریه باختین؛ رمان به عنوان نوع ادبی، متناسب با روح عصر و جامعه بشری، دارای روابط مکالمه‌‌گون در ابعاد زبانی است. رمان تصویری گفتگومند، حاصل درهم‌تنیدگی زبان‌های برآمده از شخصیت‌هاست؛ که هرکدام با جهان‌بینی، سطح اجتماعی و فرهنگی مختلف، در رمان حضور داشته و در تعامل باهم هستند. رمان «پست شبانه» در دنیایی چندآوا، ...
بیشتر
بر اساس نظریه باختین؛ رمان به عنوان نوع ادبی، متناسب با روح عصر و جامعه بشری، دارای روابط مکالمه‌‌گون در ابعاد زبانی است. رمان تصویری گفتگومند، حاصل درهم‌تنیدگی زبان‌های برآمده از شخصیت‌هاست؛ که هرکدام با جهان‌بینی، سطح اجتماعی و فرهنگی مختلف، در رمان حضور داشته و در تعامل باهم هستند. رمان «پست شبانه» در دنیایی چندآوا، با ترسیم آواهای مختلف، از ویژگی چند زبانی برخوردار است و زبان هر شخصیت، در هر بخش از رمان، در تعامل گفتگومند با سایر زبان‌هاست. این چندگانگی در زبان، آوا و سبک رمان، قابل مشاهده بوده و برگردان آن در ترجمه، بسیار حائز اهمیت است که این مقاله به ترسیم و تحلیل این ویژگی خواهد پرداخت. رمان «پست شبانه» برگردان فارسی از رمان عربی «برید اللیل» اثر هدی برکات است که مقاله حاضر تلاش دارد با روش توصیفی- تحلیلی، به نقد ترجمه‌های فارسی آن بپردازد تا چگونگی برگردان ویژگی چند‌زبانی این رمان در ترجمه‌ها، واکاوی شود. سه ترجمه از این اثر صورت گرفته که به قلم حمیدرضا مهاجرانی، منصوره احمدی جعفری و سها بعنونی و با عنوان «پست شبانه» به چاپ رسیده است. در بررسی بیش از 60 نمونه از ترجمه‌ها در چند زبانی متجلی در لحن و زبان شخصیت و دوصدایگی گفتمان، به نظر می‌رسد هرکدام از مترجمان در برگردان ویژگی چند زبانی تا حدّی موفق بوده‌اند. بعنونی در این زمینه، عملکرد ضعیفی داشته و اغلب ترجمۀ قابل قبولی ارائه نکرده است.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
عبدالباسط عرب یوسف آبادی؛ اویس محمدی؛ فایزه عرب یوسف آبادی
چکیده
گلستان سعدی و بهارستان جامی آثار منثوری به زبان فارسی است که به دلیل تبحر نویسندگان این دو اثر به زبان عربی و فارسی و برخورداری از دانش بلاغی و زبانی، در ترجمة عبارات عربی موجود در این دو کتاب از شگردهای قابل توجهی استفاده شده‌است. در این پژوهش بر مبنای رویکرد مقصدگرا در ترجمه، عبارات ترجمه‌شدة عربی در آثار مذکور بررسی شده‌است. اساس ...
بیشتر
گلستان سعدی و بهارستان جامی آثار منثوری به زبان فارسی است که به دلیل تبحر نویسندگان این دو اثر به زبان عربی و فارسی و برخورداری از دانش بلاغی و زبانی، در ترجمة عبارات عربی موجود در این دو کتاب از شگردهای قابل توجهی استفاده شده‌است. در این پژوهش بر مبنای رویکرد مقصدگرا در ترجمه، عبارات ترجمه‌شدة عربی در آثار مذکور بررسی شده‌است. اساس این رویکرد آن است که مترجم تلاش می‌کند در برابر عناصر زبان و متن مبدأ، عناصری معادل از زبان مقصد برگزیند و با کمک شگردهایی خاص، تمام معنای بافت موردنظر را وارد زبان مقصد کند و تنها به انتقال معنای صریح بسنده ننماید. هدف پژوهش آن است که شگردهای ترجمه از عربی به فارسی در گلستان سعدی و بهارستان جامی استخراج گردد و میزان تعهد سعدی و جامی به زبان مقصد بررسی گردد. نتایج نشان می‌دهد که با توجه به این که بهارستان جامی که به شیوة گلستان سعدی و به تقلید از آن نوشته شده‌است، شگردهای ترجمة عبارات عربی به فارسی در این اثر نیز شباهت قابل‌توجهی به گلستان دارد؛ بر این اساس برجستهترین شگردهای رویکرد مقصدگرا در ترجمة عبارات عربی گلستان و بهارستان به ترتیب عبارت است از: انتقال، ناهمگونسازی، افزودهسازی و ابهامزدایی.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
سجاد اسماعیلی؛ محمدرضا کشاورز
چکیده
امروزه به‌دلیل گسترش روابط میان کشورها، اهمیت منطقه‌ی خاورمیانه در عرصه بین الملل، هم مرز بودن کشور ایران با برخی از کشورهای عربی و نیز ایجاد روابط و گفت‌وگوهای دوستانه با آنها، ترجمه‌ی همزمان از عربی به فارسی و بالعکس دارای اهمیت ویژه‌ای است. بر همین اساس، مترجم همزمان عربی می‌بایست علاوه بر تسلط در زمینه های مختلف سیاسی، اقتصادی، ...
بیشتر
امروزه به‌دلیل گسترش روابط میان کشورها، اهمیت منطقه‌ی خاورمیانه در عرصه بین الملل، هم مرز بودن کشور ایران با برخی از کشورهای عربی و نیز ایجاد روابط و گفت‌وگوهای دوستانه با آنها، ترجمه‌ی همزمان از عربی به فارسی و بالعکس دارای اهمیت ویژه‌ای است. بر همین اساس، مترجم همزمان عربی می‌بایست علاوه بر تسلط در زمینه های مختلف سیاسی، اقتصادی، نظامی و... در حوزه ترجمه همزمان نیز از مهارت تخصصی کافی برخوردار باشد؛ زیرا اشتباهات سهوی یا عمدی در حین ترجمه‌ی همزمان، ممکن است موجبات اختلاف میان دولت‌ها و حتی ملت‌های طرفین را فراهم آورد. در همین راستا، این جستار بر آن است تا با بهره‌گیری از روش توصیفی-تحلیلی، به بررسی چالش‌های ترجمه همزمان عربی به فارسی متون سیاسی بپردازد. به منظور تحقق این هدف، ترجمه‌ی همزمان سخنرانی عربی سیدحسن نصرالله از لحاظ چالش‌های ترجمه همزمان مورد کنکاش قرار گرفت. برخی از یافته ها نشان داد: بیشترین چالش‌های ترجمه همزمان مربوط به چالش‌های زبانی (نحوی، معنایی و آوایی) است که از جمله‌ی آنها می‌توان به: معادل‌یابی کلمات، کاهش واژگان و جملات زبان مبدأ، افزایش واژگان و جملات زبان مبدأ، وام‌گیری واژگانی و نحوی از زبان مبدأ و عدم آشنایی با لهجه‌های عربی اشاره کرد. در بخش چالش‌های فرازبانی نیز مواردی همچون سرعت کلام گوینده، عدم درک شنیداری صحیح را می‌توان به عنوان چالش‌های این بخش مطرح کرد.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
فاطمه دینی؛ جواد اصغری
چکیده
هر حرفه‌ای قوانین و محدوده‌ها و محدودیت‌های خاص خود را دارد و باید برای هر حرفه، مرزها و قوانین آن را مشخص کرد. رعایت استانداردها و ارزش‌ها و محدودیت‌های هر رشته را می‌توان تحت عنوان اخلاق حرفه‌ای آن رشته تعریف کرد. به دلیل، جایگاه ویژه‌ای که مترجم در جریان ترجمه دارد، مقاله‌ی حاضر کوشیده است ضمن بهره‌گیری از روش توصیفى- تحلیلى ...
بیشتر
هر حرفه‌ای قوانین و محدوده‌ها و محدودیت‌های خاص خود را دارد و باید برای هر حرفه، مرزها و قوانین آن را مشخص کرد. رعایت استانداردها و ارزش‌ها و محدودیت‌های هر رشته را می‌توان تحت عنوان اخلاق حرفه‌ای آن رشته تعریف کرد. به دلیل، جایگاه ویژه‌ای که مترجم در جریان ترجمه دارد، مقاله‌ی حاضر کوشیده است ضمن بهره‌گیری از روش توصیفى- تحلیلى به بیان اخلاق حرفه‌ای مترجم و پیشنیازهای حرفه ترجمه بپردازد. شناخت پیشنیازها و چالش‌ها و لغزشگاههای حرفه ترجمه، بعلاوهی سابقه کار در حوزهای خاص باعث می‌شود مترجم در زمینه‌ای از فنون ترجمه، تخصص پیدا کند که همین فرآیند پیدا کردنِ تخصص، بخش مهمی از اخلاق حرفه‌ای این حوزه را تامین می‌کند. حسام الدین مصطفی در کتاب «أسس و قواعد صنعة الترجمة» به موضوع اخلاق حرفه‌ای ترجمه پرداخته و به مسائل مختلفی در این زمینه اشاره کرده که مبنای مباحث این مقاله قرار گرفته است. نگارندگان به این نتیجه رسیدهاند که: آشنایی با فرهنگ زبان مبدأ، تخصص یافتن در ترجمه، آشنایی با فن ترجمه، بافت در ترجمه، فرآیند ترجمه، از مهم‌ترین پیشنیازها و مقدماتی است که یک مترجم باید آنها را مدنظر قرار دهد تا بتواند ترجمه‌ای مقبولتر ارائه کند .
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
زهرا سلیمی؛ نرگس انصاری؛ عبدالعلی آل بویه لنگرودی
چکیده
در میان ترجمه انواع متون، ترجمه شعر به سبب ویژگی‌های زیبایی شناسانه خود که همسو با معنا و مفهوم آن است، امری دشوار و نیازمند دقت نظر ویژه است؛ زیرا شعر جنبه‌های متعددی از معنا را به مخاطب القا می‌دهد که به راحتی قابل انتقال به زبان دیگر نیست. بنابراین بررسی اشتراکات و تفاوت‌های اثر منظوم جامی از تائیه ابن فارض در زمینه‌های معنایی، ...
بیشتر
در میان ترجمه انواع متون، ترجمه شعر به سبب ویژگی‌های زیبایی شناسانه خود که همسو با معنا و مفهوم آن است، امری دشوار و نیازمند دقت نظر ویژه است؛ زیرا شعر جنبه‌های متعددی از معنا را به مخاطب القا می‌دهد که به راحتی قابل انتقال به زبان دیگر نیست. بنابراین بررسی اشتراکات و تفاوت‌های اثر منظوم جامی از تائیه ابن فارض در زمینه‌های معنایی، صوری و زیبایی شناسی و نحوه انتقال معانی ابیات عربی به زبان فارسی به صورت منظوم هدفی است که این پژوهش تلاش دارد با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به بیان آن بپردازد.با توجه به اشتراکات بارز شعر جامی با تائیه ابن فارض در سطح واژگانی، آوایی و بلاغی اثر جامی را یک ترجمه وفادار به متن مبدا میدانیم که شاعر در این ترجمه خود به دنبال آفرینش ادبی برای القای اثری مستقل ادبی به زبان فارسی نبوده است در واقع ملزم بودن او بر سرودن شعری در حرف روی مشترک می‌تواند عامل این اقدام باشد یعنی ملزم بودن بر تکرار حرف روی تاء مترجم را بر آن داشته تا در بسیاری از ابیات عین واژه عربی قافیه را در متن فارسی تکرار نماید که این امر سبب ابهام معنا در ابیات بسیاری شده است و نشان از وفاداری مترجم به متن مبدا دارد.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
فروغ فرهمند هارمی؛ حسین مهتدی؛ محمدجواد پورعابد
چکیده
اسلوب مبالغه به عنوان یکی از پربسامدترین اسلوبهای نحوی، با نهفته‌های معنایی فراوان، همواره مورد توجه مترجمان بوده است. بررسی ترجمة این اسلوب در نهج‌البلاغه که کتابی آمیخته با عباراتی فصیح و بلیغ است، اهمیت به‌سزایی دارد، از سوی دیگر نظریة کتفورد به عنوان نظریه‌ای دقیق و موشکافانه در ترجمه، می‌تواند معیار و مقیاس مطلوبی برای ...
بیشتر
اسلوب مبالغه به عنوان یکی از پربسامدترین اسلوبهای نحوی، با نهفته‌های معنایی فراوان، همواره مورد توجه مترجمان بوده است. بررسی ترجمة این اسلوب در نهج‌البلاغه که کتابی آمیخته با عباراتی فصیح و بلیغ است، اهمیت به‌سزایی دارد، از سوی دیگر نظریة کتفورد به عنوان نظریه‌ای دقیق و موشکافانه در ترجمه، می‌تواند معیار و مقیاس مطلوبی برای واکاوی معنایی ترجمه‌های نهج‌البلاغه در اسلوب مبالغه باشد. این اسلوب درساختارهای صرفی، نحوی و بلاغی کاربرد دارد؛ اما از آنجا که یکی ازکاربردی‌ترین ساختارِ این اسلوب، وزن‌های معدول از اسم فاعل هستند، این پژوهش کوشیده‌است، با روش توصیفی-تحلیلی، این وزن‌ها را استخراج و بر این نظریه تطبیق دهد تا میزان این مطابقت یا عدم مطابقت در بازتاب معنای مبالغه در کلام عربی با ترجمة آن در دو ترجمة شهیدی و فولادوند -به عنوان دو ترجمه که از نظر ادبی جایگاهی ویژه دارند- مشخص شود. پس از بررسی‌های انجام شده، مشاهده شد که در ترجمة وزن‌های خاصی که معدو ل از اسم فاعل بوده و به عنوان نمونه، واکاوی شده‌اند، مترجمان، نتوانسته‌اند بر مبنای این نظریه، معنای مبالغه را در کلام عرب، به دقت منعکس کنند. گرچه در برخی موارد، با کمک ترکیب‌های تأکیدساز و استفاده از قیود تأکیدی، سعی شده است تا اندازه‌ای این مبالغه بیان شود؛ اما در کل، بازتاب معنای مبالغه در این وزن‌ها به نوعی ابتر باقی مانده است.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
بایزید تاند؛ محمد کبیری؛ بهزاد حشمتی
چکیده
ترجمه، اصیل ترین نوع فکر و اندیشه می باشد که عامل انتقال یک فرهنگ از یک مکان به مکان دیگری می باشد، در حقیقت نوعی مکمل تولید داخلی می باشد وبا توجه به ماهیت هرمونتیکی آن همواره در تولید اندیشه های جدید نقش بسزایی ایفاء می کند، جبران خلیل جبران نویسنده لبنانی-آمریکایی است، رمان «پیامبر»جزء مشهورترین آثار او به شمار می آید، که ...
بیشتر
ترجمه، اصیل ترین نوع فکر و اندیشه می باشد که عامل انتقال یک فرهنگ از یک مکان به مکان دیگری می باشد، در حقیقت نوعی مکمل تولید داخلی می باشد وبا توجه به ماهیت هرمونتیکی آن همواره در تولید اندیشه های جدید نقش بسزایی ایفاء می کند، جبران خلیل جبران نویسنده لبنانی-آمریکایی است، رمان «پیامبر»جزء مشهورترین آثار او به شمار می آید، که به زبان عربی و فارسی نیز ترجمه شده است، مفاهیم کلیدی آن پیرامون شادی، اندوه، عشق، کار، لذت، دین سخن می گوید، تحقیق حاضر با استمداد جستن از رویکرد توصیفی-تحلیلی به مقایسه ترجمه فارسی وعربی رمان در مقابل متن اصلی رمان که به زبان انگلیسی می باشد، پرداخته است، طوریکه از دل آن انواعی از ساختارهای مختلف سه زبان کشف شده و با مقایسه ترجمه ها، تفاوت وتمایز ساختار نحوی وواژگانی آنها به وضوح آشکار شده، از طرف دیگر میزان ارزیابی ترجمه عربی و فارسی رمان براساس الگوی کارمن گارسس مورد بررسی واقع شده است، از مهم ترین نتایج بحث این است که گاهی مترجم فارسی مبتنی بر روحیه ادبی خودش تغییراتی در ساختارها و ترکیب های رمان به وجود آورده که به نوعی با احساسات و سرشت ادبی او آمیخته شده است
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
امیر مسگر
چکیده
رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی رویکردی نوپاست که پیدایش آن به اواخر قرن بیستم باز می‌گردد. این رویکرد امکانات مختلفی را در زمینه تحلیل متن در اختیار خواننده قرار می‌دهد تا بتواند از طریق به کارگیری آنها به فهم بهتر یا دقیق‌تری از متن یا گفتمان دست یابد. واز آنجایی که شرط داشتن ترجمه‌ی خوب وبی‌نقص فهم درست متن اصلی می‌باشد، امکانات ...
بیشتر
رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی رویکردی نوپاست که پیدایش آن به اواخر قرن بیستم باز می‌گردد. این رویکرد امکانات مختلفی را در زمینه تحلیل متن در اختیار خواننده قرار می‌دهد تا بتواند از طریق به کارگیری آنها به فهم بهتر یا دقیق‌تری از متن یا گفتمان دست یابد. واز آنجایی که شرط داشتن ترجمه‌ی خوب وبی‌نقص فهم درست متن اصلی می‌باشد، امکانات این رویکرد می‌توانند کمک شایانی را به مترجمان جهت فهم متن ارائه دهند. از این رو در این مقاله برآن شدیم تا با به کارگیری این رویکرد دست به تحلیل داستان تحت المظلّة نوشته‌ی نجیب محفوظ بزنیم تا فهم بهتری از ایدئولوژی وپیام‌های داستان داشته باشیم ودرادامه نیز با کاربست این نظریه ترجمه‌ی این داستان را که توسط حسین شمس آبادی ومهدی شاهرخ صورت گرفته است، مورد بررسی قرار دادیم ودریافتیم که مترجمان درک خوبی از این داستان نداشته‌اند وبه تبع آن ترجمه‌ی خوبی را به مخاطب خود ارائه نداده‌اند. این در حالی است که با استفاده از نظریه‌ی تحلیل گفتمان انتقادی می‌توانستند حوزه‌های معنایی وهمچنین کلمات کلیدی را درک کنند وترجمه‌ی بهتری از خود به جای بگذارند. علاوه بر این نویسندگان این مقاله با تکیه بر مرحله توصیفِ نظریه‌ی تحلیل گفتمان انتقادی که توجه خاصی به بار ایدئولوژیک کلمات محوری دارد، به بررسی ترجمه این داستان پرداختند وبه این نتیجه رسیدند که عدم معادل یابی صحیح در ترجمه‌ی کلمات وحوزه‌های معنایی این داستان باعث شده که ایدئولوژی اصلی داستان که از نظر نگارندگان این سطور هرج ومرج وتغییر است، به مخاطب منتقل نشود.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
علی صیادانی؛ سامان رحیم خانی؛ سمیه آقامحمدی
چکیده
طی دهه‌های مختلف، زبان و ترجمه ارتباط گسترده و متقابلی با هم داشته و دارند و ترجمه با بهره گیری از علم زبان شناسی و مدنظر قرار دادن بافتهای زبانی در برقراری ارتباطی پویا و ملموس با مخاطب به پیشرفتهای بسیاری دست یافته است. کریستین نورد (۱۹۷۷) نظریه پرداز حوزه مطالعات ترجمه با ارائه مولفههای الگوی نقش زبانی خاص خود سبب بهبودی ...
بیشتر
طی دهه‌های مختلف، زبان و ترجمه ارتباط گسترده و متقابلی با هم داشته و دارند و ترجمه با بهره گیری از علم زبان شناسی و مدنظر قرار دادن بافتهای زبانی در برقراری ارتباطی پویا و ملموس با مخاطب به پیشرفتهای بسیاری دست یافته است. کریستین نورد (۱۹۷۷) نظریه پرداز حوزه مطالعات ترجمه با ارائه مولفههای الگوی نقش زبانی خاص خود سبب بهبودی هرچه بیشتر ارتباط میان گوینده و شنونده یا نویسنده و مخاطب شده است. پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی_ تحلیلی در صدد است دو ترجمه رضا عامری و عطاءالله مهاجرانی از رمان موسم الهجرة إلى الشمال را براساس الگوی کریستین نورد مورد نقد و بررسی قرار دهد تا به میزان بازتاب نقش های زبانی مدل نورد و تاثیر آنها در ترجمه‌های مورد بررسی دست یابد و سطح کیفی عملکرد هر کدام از مترجمان را مشخص سازد. نتیجه پژوهش بیانگر آن است که دیدگاه مورد بررسی با همه مؤلفهها ( نقش ارجاعی، نقش بیانی، نقش ترغیبی، نقش عاطفی)، مطابقت داشته است و ترجمه رضا عامری در زمینه نقش ارجاعی، بیانی و ترغیبی بیشترین بازتاب را داشته و همینطور عملکرد رضا عامری در مقایسه با عطاءالله مهاجرانی جهت ترجمه رمان موسم الهجرة إلى الشمال مقبولتر بوده است.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
جواد اصغری؛ حسین جوکار
چکیده
تاکنون الگوی دقیق و جامعی برای نقد واحد ترجمه در ترجمۀ قرآن طراحی نشده‌است. به منظور دستیابی به چنین الگویی می‌توان ابتدا کارآمدیِ مؤلفه‌های واحد ترجمه را مورد بررسی قرار‌داد. به همین جهت، در این پژوهشِ نو تلاش شده‌است تا مقوله‌ی واحد ترجمه در ترجمۀ قرآن کریم بررسی‌شود. در این جستار ابتدا به شرح واحدهای ترجمه از نظر نظریه‌پردازان ...
بیشتر
تاکنون الگوی دقیق و جامعی برای نقد واحد ترجمه در ترجمۀ قرآن طراحی نشده‌است. به منظور دستیابی به چنین الگویی می‌توان ابتدا کارآمدیِ مؤلفه‌های واحد ترجمه را مورد بررسی قرار‌داد. به همین جهت، در این پژوهشِ نو تلاش شده‌است تا مقوله‌ی واحد ترجمه در ترجمۀ قرآن کریم بررسی‌شود. در این جستار ابتدا به شرح واحدهای ترجمه از نظر نظریه‌پردازان حوزۀ ترجمه پرداخته شده است. سپس با مقایسۀ واحدهای ترجمه که مترجمان قرآن در ایران به کارگرفته‌اند، به نقد و تحلیلِ میزانِ کارآمدیِ واحدهای ترجمه در ترجمۀ قرآن-کریم پرداخته شده‌است. در این تحقیق علاوه بر استفاده از واحدهای ترجمه که نظریه‌پردازان غربی مطرح کرده‌اند از یک واحد ابداعی دیگر استفاده شده –واحد‌کمتر‌از‌کلمه-، که هنوز از طرف هیچ یک از نظریه-پردازان ترجمه در غرب به عنوان واحد ترجمه مطرح نشده‌است. در این مقاله تحلیل براساس واحد ترجمه و با روش توصیفی-تحلیلی صورت گرفته‌است. و ترجمه‌هایی که مورد نقد و بررسی قرار گرفته اند عبارتند از: ترجمۀ معزی، پاینده، مکارم‌شیرازی و انصاریان. نتایج پژوهش گویای آن است که با‌توجه به بافت خاص هر آیه و با‌توجه به تفاوت در نگاه مترجم، در ترجمۀ قرآن‌کریم می‌توان از واحد‌کلمه، واحد‌جمله، واحد‌اندیشه، واحد‌متن، واحد‌فرهنگ و واحد‌کمتر‌از‌کلمه استفاده کرد. و درصد استفاده از واحد جمله نزد مترجمان مذکور بیش از واحدهای دیگر بوده است. و با توجه به یافته‌های این پژوهش و از آنجا که در ترجمۀ قرآن هرگونه دخل و تصرف در محتوای متن از سوی مترجم جایز نیست، واحدِ ترجمه‌ایِ پیشنهادی برای ترجمۀ قرآن کریم، واحد جمله می‌باشد و بیشترین کارآیی را دارد.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
سعداله همایونی؛ مریم فولادی
چکیده
توجه به محدودیت‌های زمینه‌ای، فرهنگی و شناختی در ترجمه به عنوان یک فرایند چند بُعدی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، بنابراین تحلیل صورتبندی‌های زبانی از این منظر، تاثیر بسزایی در ارتقای کیفیت ترجمه خواهد داشت. از آنجایی‌که ساختارهای شناختی از طریق صورتبندی مقوله‌های مفهومی، محتوای مفهومی مورد نظر را تعیین می‌کنند؛ لذا بررسی ...
بیشتر
توجه به محدودیت‌های زمینه‌ای، فرهنگی و شناختی در ترجمه به عنوان یک فرایند چند بُعدی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، بنابراین تحلیل صورتبندی‌های زبانی از این منظر، تاثیر بسزایی در ارتقای کیفیت ترجمه خواهد داشت. از آنجایی‌که ساختارهای شناختی از طریق صورتبندی مقوله‌های مفهومی، محتوای مفهومی مورد نظر را تعیین می‌کنند؛ لذا بررسی این استعاره‌ها به عنوان یکی از پرکاربردترین صورتبندی‌های زبانی که نقش بسزایی در القای مفاهیم و اندیشه‌های هر زبان دارند، بسیار ضروری است. پژوهش حاضر بر آن است تا با روش تحلیلی– مقابله‌ای ضمن بررسی نمونه‌هایی از استعاره‌های مفهومی در زبان فارسی، عربی و انگلیسی، بار معنایی هر یک از این استعاره‌ها و نحوه‌ی ترجمه برابر یا نابرابر آن را مورد بحث قرار دهد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که استعاره‌های مفهومی در زبان‌های مذکور، فرهنگ بنیاد و مطابق با تجربه‌های زیسته‌ی گویشوران آن زبان‌ها شکل گرفته و تاثیر قابل‌توجهی در مفهوم‌سازی‌ها داشته است، بنابراین ترجمه‌ای هم که برای انتقال معنای صورتبندی‌ها در نظر گرفته می‌شود باید ترجمه‌ای نابرابر و مطابق با فرهنگ و تجربه‌ی زیسته‌ی گویشوران زبان مقصد باشد. لذا به طورکلی می‌توان گفت اهتمام به مقوله‌های شناختی در ترجمه و مفهوم‌سازی پیام بر اساس مبانی فکری و فرهنگی دو زبان مبدأ و مقصد، موجب درک درستی از جهان‌های معنایی در دو زبان و به تبع آن ارائه ترجمه‌ای مناسب می‌شود. بر این اساس مترجم بی‌آنکه خود را ملزم به تعادل در ترجمه سازد، باید با توجه به نظام دانایی، معرفتی، فرهنگ و جهان‌بینی زبان مقصد به انتقال مفاهیم بپردازد.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
ربابه رمضانی؛ زهره قربانی مادوانی
چکیده
بررسی اصطلاحات و چگونگی ترجمه و معادل‌یابی برای آنها از موضوعات چالشی در فن ترجمه است. توجه و اهتمام به اصطلاحات عربی از قرن چهارم هجری و در نتیجه شکل‌گیری نهضت ترجمه و روند رو به رشد آن از زبان‌های فارسی و یونانی به زبان عربی آغاز شده است. معارف و دانش‌های مختلف از طریق ترجمه به زبان عربی راه یافت و در این زمینه، موضوع تعریب اصطلاحات ...
بیشتر
بررسی اصطلاحات و چگونگی ترجمه و معادل‌یابی برای آنها از موضوعات چالشی در فن ترجمه است. توجه و اهتمام به اصطلاحات عربی از قرن چهارم هجری و در نتیجه شکل‌گیری نهضت ترجمه و روند رو به رشد آن از زبان‌های فارسی و یونانی به زبان عربی آغاز شده است. معارف و دانش‌های مختلف از طریق ترجمه به زبان عربی راه یافت و در این زمینه، موضوع تعریب اصطلاحات اهمیت پیدا کرد. با وجود این که دانش اصطلاح شناسی بسیار قدیمی است اما پایههای نظری آن همچنان نیاز به بحث و بررسی دارد. در سالهای اخیر با اوجگیری ترجمه متون مختلف اعم از سیاسی و ادبی و سایر زمینه‌های علمی از عربی به فارسی و بالعکس، اصطلاحات و تعابیر اصطلاحی اهمیت مضاعفی یافته است. در این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی سعی شده است اصطلاح و انواع آن و تفاوت بین اصطلاح و لغت بررسی شده و چگونگی ترجمه و معادل‌یابی اصطلاحات علمی و تعابیر اصطلاحی و ضرب‌المثل‌ها و تعابیر مثلی تحلیل شود. چالش‌های معادل‌یابی برای اصطلاحات و تعابیر اصطلاحی دشواری‌هایی دارد که از آنها سخن رفته است.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
رضا محمدی
چکیده
بدون تردید دنیای کودکی از مهم‌ترن دوره‌های زندگی هر انسانی است که بخشی از شخصیّت هر کسی در آن دوره شکل می-گیرد از این روی نوع آموزش و محصولات فکری که در این دوره بر کودک عرضه می‌شود از اهمیّت بسیار والایی برخوردار است. یکی از ابزارهای تاثیرگذار بر اندیشه این رده سنّی پویانمایی است. به عنوان مثال نسل دهه شصت مفهوم تلاش و پشتکار را از ...
بیشتر
بدون تردید دنیای کودکی از مهم‌ترن دوره‌های زندگی هر انسانی است که بخشی از شخصیّت هر کسی در آن دوره شکل می-گیرد از این روی نوع آموزش و محصولات فکری که در این دوره بر کودک عرضه می‌شود از اهمیّت بسیار والایی برخوردار است. یکی از ابزارهای تاثیرگذار بر اندیشه این رده سنّی پویانمایی است. به عنوان مثال نسل دهه شصت مفهوم تلاش و پشتکار را از انیمیشن‌های ساختِ کشور ژاپن مانند «با خانمان»(1978) و «آنه شرلی با موهای قرمز» (1979)آموخته است. اما امروزه ابزارهای تاثیرگذار بر ذهن کودکان دیگر محدود به جعبه جادویی عمدتا سیاه و سفید دهه‌های گذشته نیست بلکه سیل عظیمی از انیمیشن‌ها و بازی‌ها در دسترس کودکان امروزی است که علاوه بر سرگرمی، باورهای و اندیشه‌های سازندگان آنها را در سطح جهانی به کودکان دیگر ملت‌ها منتقل می‌کنند بنابراین هر فرهنگی که بتواند از بستر موجود بهتر استفاده کند می‌تواند آداب، رسوم و اندیشه خود را به فرزندان دیگر فرهنگ‌ها انتقال دهد. خصوصا اگر انتقال پیام در بستر طنز انجام گیرد، با استقبال بیشتری روبرو خواهد شد. از جمله کارهای طنزی که در کشورمان در این حوزه انجام گرفته، پویانمایی « شکرستان»(1387ش.) است که ریشه در داستان‌ها، ضرب‌المثل‌ها و قصه‌های قدیمی و عامیانه ایرانی-شرقی دارد. این پویانمایی به زبان‌های دیگر از جمله عربی دوبله شده است. طنز به کار رفته در این سریال از ظرافتها و لطایف ویژه‌ای برخوردار است که برگردانی آن به عربی دقت‌نظر و وسواس زیادی نیاز دارد.
)
