نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• نیکو نیک راه ¹
• علیرضا نظری ²
• علی اصغر شهبازی ³

¹ کارشناسی ارشد مترجمی عربی دانشگاه بین المللی امام خمینی

² دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)

³ استادیار، گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

چکیده

ترجمه به عنوان فرایند انتقال داده‌های زبانی در بسیاری از متون ادبی به ویژه آثار داستانی به عنوان پل تعاملات فرهنگی عمل می‌کند. از این‌رو، تسلّط مترجم بر عناصر فرهنگی موجود در متن مبدأ و توانمندی وی در گزینش معادل صحیح یا صحیح‌تر در متن مقصد می‌تواند به عنوان مقوله‌ای در سنجش توفیق یا عدم توفیق مترجم محسوب شود. «پیتر نیومارک» بیش و پیش از دیگر نظریه‌پردازان متوجه اهمیت این مقوله بود و علاوه بر دسته‌بندی مقولات به ارائه راهکارهایی در معادل‌گزینی عناصر فرهنگی پرداخت. رمان «سفر» اثر محمود دولت‌آبادی با توجه به درون‌مایه آن و حرکت داستانی آن در بستر فرهنگ سنتی ایران برخوردار از کلیه عناصر فرهنگی مد نظر نیومارک است و مترجم این اثر به زبان عربی با چالش‌های متعددی در این امر مواجه شده است. مقاله حاضر با روش توصیفی‌ـ تحلیلی و با اتکا به نظریه نیومارک سعی می‌کند ضمن اشاره به راهکارهای مترجم در مواجهه با عناصر فرهنگی به تحلیل و نقد چگونگی گزینش‌های مترجم بپردازد و از این رهگذر به ارزیابی و حتی سبک‌شناسی عملکرد مترجم در بهره‌گیری از راهکارهای نیومارک بپردارد. نتایج حاصل نشان می‌دهد که پربسامدترین عناصر فرهنگی، مربوط به فرهنگ مادی و ضرب‌المثل‌ها بوده است و نیز مترجم در ترجمۀ عناصر فرهنگی، از راهکار تلفیقی بیش‌تر از سایر روش‌ها بهره برده است و می‌توان گفت علت استفاده زیاد مترجم از این روش، تعداد زیاد برخی مقولات فرهنگی از جمله فرهنگ مادی و ضرب‌المثل‌ها و نیز جهت رفع ابهام و توضیح در پاورقی برای آشنایی بیشتر مخاطبان عرب زبان بوده است.

کلیدواژه‌ها

• ترجمه عربی
• عناصر فرهنگی
• رمان سفر
• محمود دولت آبادی
• سلیم حمدان

موضوعات

• ترجمه در زبان و ادبیات عربی

عنوان مقاله [English]

Substitution Strategies for Cultural Phenomena based on the Newmark Model (Arabic Translation of the novel "Safar" by Mahmoud Dowlatabadi as Case Study)

نویسندگان [English]

• Nikoo Nikrah ¹
• Alireza Nazari ²
• Aliasghar Shahbazi ³

¹ Master's degree in Arabic translation from Imam Khomeini International University

² Associate Professor, Department of Arabic Language and Literature, Imam Khomeini International University

³ Assistant Professor, Department of Arabic Language and Literature, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran

چکیده [English]

Translation is the process of transferring linguistic data in many literary texts, especially fictional works, due to the existence of various specific cultural elements of the source culture, it acts as a bridge for cultural interactions and their ability to select the correct or more correct equivalent in the target text can be considered as a factor in assessing the success or failure of the translator. Newmark, more than other theorists, was aware of the importance of this issue and, in addition to categorizing concepts, provided solutions for replacing cultural elements. The novel "Safar" by Mahmoud Dowlatabadi, with its internal content and narrative movement within the framework of traditional Iranian culture, encompasses all the cultural elements that Newmark considers, and the translator of this work into Arabic has faced multiple challenges in this regard. This article, using a descriptive-analytical method and relying on Newmark's theory, attempts to analyze and criticize the translator's selection of cultural elements and to evaluate and even perform a stylistic analysis of the translator's performance in using Newmark's solutions. The results show that the most frequent cultural elements were related to material culture and proverbs, and the translator used a combination of more strategies than other methods in translating cultural elements. It can be said that the reason for the translator's frequent use of this method is the large number of some cultural concepts, including material culture and proverbs, and also to eliminate ambiguity and provide explanations in footnotes for better familiarity of Arabic-speaking audiences.

کلیدواژه‌ها [English]

• Arabic Translation, Cultural Elements, The novel &ldquo
• Safar&rdquo
• , Mahmoud Dowlatabadi, Salim Hamdan