مقاله پژوهشی
محمد رحیمی خویگانی؛ عسگر علی کرمی؛ حمید باقری دهبارز
چکیده
این پژوهش در نظر دارد تا انتخاب‌های واژگانی ترجمة محمد دشتی از نهج‌البلاغه امام علی(ع) را بر اساس سطح معنایی ـ لغوی الگوی ارزیابی ترجمة گارسس بررسی و نقد نماید. برای این منظور، ابتدا سطح معنایی لغوی گارسس در حیطة ارزیابی ترجمه توضیح داده می‌شود و آنگاه با کمک نمونه‌گیری تصادفی، نمونه‌های قابل کاربست این نظریه به عنوان داده‌های ...
بیشتر
این پژوهش در نظر دارد تا انتخاب‌های واژگانی ترجمة محمد دشتی از نهج‌البلاغه امام علی(ع) را بر اساس سطح معنایی ـ لغوی الگوی ارزیابی ترجمة گارسس بررسی و نقد نماید. برای این منظور، ابتدا سطح معنایی لغوی گارسس در حیطة ارزیابی ترجمه توضیح داده می‌شود و آنگاه با کمک نمونه‌گیری تصادفی، نمونه‌های قابل کاربست این نظریه به عنوان داده‌های مقاله ارائه می‌شود. این پژوهش روشن می‌کند که دشتی در انتخاب‌های واژگانی خود، بیش از هر چیز به بسط واژگانی در قالب‌های مختلف و از همه مهمتر، به بسط تفسیری و ایدئولوژیک روی آوردهاست. او ابهامهای واژگانی کلام امام علی(ع) را بهکلّی از میان برده، یا تفسیر به رأی کردهاست و تلاش داشته هیچ واژة مبهمی در ترجمه‌اش وجود نداشته باشد.
مقاله پژوهشی
مهدی مقدسی نیا
چکیده
مترجم همچون هر انسان دیگری، به حکم وابستگی‌های گفتمانی خود، رفتارهای خاص فرهنگی و اجتماعی از خویش نشان می‌دهد. دغدغة اصلی این پژوهش، تلاش برای کشف تأثیری است که وابستگی‌های گفتمانی یک مترجم بر ترجمه‌اش دارد و برای این هدف، ترجمة نصرالله منشی از بخش «الأسد والثور» کلیله و دمنه به عنوان پیکرة مورد مطالعه انتخاب شده، مورد تطبیق ...
بیشتر
مترجم همچون هر انسان دیگری، به حکم وابستگی‌های گفتمانی خود، رفتارهای خاص فرهنگی و اجتماعی از خویش نشان می‌دهد. دغدغة اصلی این پژوهش، تلاش برای کشف تأثیری است که وابستگی‌های گفتمانی یک مترجم بر ترجمه‌اش دارد و برای این هدف، ترجمة نصرالله منشی از بخش «الأسد والثور» کلیله و دمنه به عنوان پیکرة مورد مطالعه انتخاب شده، مورد تطبیق قرار گرفتهاست. نتیجة این تحقیق که با تکیه بر روش تحلیل گفتمان انتقادی انجام شدهاست، نشان از آن دارد که مترجم به سبب هویت درباری خود سعی می‌کند تا هر عبارتی را که به ویژگیهای منفی پادشاه، اعمّ از سسترأیی، هواپرستی و ضعف اشاره دارد، حذف کند و آن را با عبارتهایی دیگر تغییر دهد. در واقع، این امر بازتاب گزارههای اصلی گفتمان درباری است که بر اساس آن، پادشاه سایة خدا به شمار میرفت و کسی اجازة اشاره به ضعف او را نداشت. همچنین، این تحقیق نشان می‌دهد که مترجم به حکم درباری بودنش، از هر گونه عبارتی که متضمن تعریض به نزدیکان پادشاه است، اجتناب میورزد و سعی می‌کند تا در راستای «مخلصنمایی» آنان حرکت کند.
مقاله پژوهشی
عبدالباسط عرب یوسف آبادی؛ فرشته افضلی
چکیده
با گسترش روابط زبانی میان ملت‌ها، تأثیر و تأثر فرهنگی امری طبیعی جلوه می‌کند و این امر سبب ایجاد رابطه‌ای دوسویه میان زبان و فرهنگ می‌گردد. در این حالت، زبانی که بیش از همه تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد، می‌تواند بیشتر در معرض ورود واژگان و تعابیر زبان فرادست قرار گیرد. بنابراین، نقش مترجم به عنوان عامل انتقال فرهنگ مبدأ به زبان مقصد ...
بیشتر
با گسترش روابط زبانی میان ملت‌ها، تأثیر و تأثر فرهنگی امری طبیعی جلوه می‌کند و این امر سبب ایجاد رابطه‌ای دوسویه میان زبان و فرهنگ می‌گردد. در این حالت، زبانی که بیش از همه تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد، می‌تواند بیشتر در معرض ورود واژگان و تعابیر زبان فرادست قرار گیرد. بنابراین، نقش مترجم به عنوان عامل انتقال فرهنگ مبدأ به زبان مقصد حائز اهمیت است. در برخی از آثار زبان عربی، واژه‌ها و ساختارهایی وجود دارد که در جامعة ما، تابو محسوب می‌شود و مترجم باید مناسب‌ترین راهکار را به‌کار گیرد تا از یک سو، از بار معنایی منفی تابو بکاهد و از سوی دیگر، در ترجمه‌اش امانت‌داری کرده باشد. به نظر می‌رسد حُسن تعبیر، راهکاری مناسب برای ترجمة تابوها باشد. در پژوهش پیش رو، تلاش بر آن است با تکیه بر روش توصیفی‌ـ تحلیلی تابوهای رمان الهوی (2007م.) از هیفا بیطار بررسی شود و با استناد به ابزارهای زبانی حُسن تعبیر، مناسب‌ترین ترجمه برای آن‌ها ارائه گردد. نتایج نشان از آن دارد که شگرد حُسن تعبیر در ترجمة تابوهای رمان، در حفظ و تقویت خودانگارة اجتماعی مخاطب فارسی‌زبان بسیار مؤثر است. همچنین، استلزام معنایی (23%)، گسترش معنایی (20%) و مجاز (18%) پربسامدترین سازوکار حُسن تعبیر در ترجمة پیشنهادی تابوهای رمان به شمار می‌آید.
مقاله پژوهشی
علی اکبر نورسیده؛ مسعود سلمانی حقیقی
چکیده
«انسجام» یک مفهوم معنایی است که به روابط معنایی موجود در متن اشاره دارد و آن را به عنوان یک متن از غیر متن متمایز و مشخص می‌نماید. انسجام بالقوّه در ابزارهای نظام زبانی، همچون ارجاع، حذف، جانشینی و... نهفته‌است که در خودِ زبان قرار دارد. نظر به ضرورت اصل تعادل و برابری در فرایند ترجمه، بازتاب هر یک از عوامل فوق در ترجمه، در راستای ...
بیشتر
«انسجام» یک مفهوم معنایی است که به روابط معنایی موجود در متن اشاره دارد و آن را به عنوان یک متن از غیر متن متمایز و مشخص می‌نماید. انسجام بالقوّه در ابزارهای نظام زبانی، همچون ارجاع، حذف، جانشینی و... نهفته‌است که در خودِ زبان قرار دارد. نظر به ضرورت اصل تعادل و برابری در فرایند ترجمه، بازتاب هر یک از عوامل فوق در ترجمه، در راستای حرکت همسو با متن اصلی اهمیت بسزایی دارد. از آنجا که صحیفة سجادیه به عنوان متنی منسجم شامل گونه‌های مختلف انسجام‌بخش است، انتظار می‌رود ترجمه‌های موجود از آن نیز این عناصر انسجام‌بخش را در خود بازتاب دهند. این مقاله با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی به بررسی و تطبیق مؤلفه‌های انسجام دستوری غیرساختاری در متن دعای دوازدهم صحیفة سجادیه و چهار ترجمه می‌پردازد. در این جستار، میزان پایبندی مترجمان به بازتاب این مؤلفه‌های انسجام‌بخش بررسی و این نتیجه حاصل شد که در میان انبوه مؤلفه‌های یادشده، برخی از مترجمان در سایة حرکت هم‌ارز و برابر با متن اصلی و نیز با گزینش برابرنهادهایی مناسب، انسجام موجود در متن اصلی را به‌طور کامل در ترجمه‌های خود انعکاس داده‌اند. در مواردی نیز مترجمان از این اصل غافل مانده‌اند که این غفلت می‌تواند ناشی از عواملی چون سبک خاص مترجم و ظرفیت زبانی دستوری متن مقصد باشد.
مقاله پژوهشی
علیرضا نظری؛ لیلا جلالی حبیب آبادی
چکیده
متون داستانی از معدود انواع ادبی است که بیش از انواع دیگر حاوی عناصر فرهنگی و بومی است و این امر جایگاه خاصی در پژوهش‌های ترجمه از منظر نظریه‌پردازی و راهکارهای ترجمه یافته‌است. از جمله متون ادبی، رمان بوف کور یکی از آثار ادبیات معاصر فارسی است که مؤلفه‌های فرهنگی بسیاری را در جای‌جای آن می‌توان دید که در امر ترجمه، مترجم را با ...
بیشتر
متون داستانی از معدود انواع ادبی است که بیش از انواع دیگر حاوی عناصر فرهنگی و بومی است و این امر جایگاه خاصی در پژوهش‌های ترجمه از منظر نظریه‌پردازی و راهکارهای ترجمه یافته‌است. از جمله متون ادبی، رمان بوف کور یکی از آثار ادبیات معاصر فارسی است که مؤلفه‌های فرهنگی بسیاری را در جای‌جای آن می‌توان دید که در امر ترجمه، مترجم را با چالشهای فراوانی روبهرو می‌کند. این رمان برجسته در سال 1976 میلادی به قلم ابراهیم الدسوقی به زبان عربی ترجمه شد. «ایویر» از جمله نظریهپردازانی است که برای ترجمة عناصر فرهنگی، رویکرد خاص خود را ارائه کردهاست که شامل وامگیری، تعریف، ترجمة تحتاللفظی، جایگزینی، واژهسازی، حذف و اضافه کردن می‌شود. در این پژوهش، قصد داریم با روش توصیفی‌ـ تحلیلی، شیوههای ترجمة عناصر فرهنگی رمان بوف کور را به زبان عربی با تکیه بر رویکرد ایویر بررسی کنیم. با تحلیل شیوة ترجمه بوف کور مشخص می‌شود که مترجم در بیشتر موارد فرهنگی ترجیح دادهاست با شیوة جایگزینی به معادل‌یابی بپردازد که در برخی موارد با کاستی همراه بودهاست و صرفاً زمانی توفیق یافته‌است که از روش تلفیقی، بهویژه در افزودن به پاورقی بهره جستهاست.
مقاله پژوهشی
قادر پریز
چکیده
معادل‌یابی به معنای یافتن واژگان، قالب‌های بیانی و نقش‌های دستوری مأنوس در زبان مقصد برای واژه‌ها و ساخت‌های دستوری جمله‌های متن مبدأ است. نظر به اهمیت این مسئله، مقالة حاضر با دقت در معادل‌یابی برای برخی نقش‌های دستوری از جمله ساخت‌هایی که متمم در آن‌ها به‌کار رفته‌است، می‌کوشد تا چالش‌ها و تفاوت‌ها را در ترجمه از فارسی ...
بیشتر
معادل‌یابی به معنای یافتن واژگان، قالب‌های بیانی و نقش‌های دستوری مأنوس در زبان مقصد برای واژه‌ها و ساخت‌های دستوری جمله‌های متن مبدأ است. نظر به اهمیت این مسئله، مقالة حاضر با دقت در معادل‌یابی برای برخی نقش‌های دستوری از جمله ساخت‌هایی که متمم در آن‌ها به‌کار رفته‌است، می‌کوشد تا چالش‌ها و تفاوت‌ها را در ترجمه از فارسی به عربی بررسی کند و مشکلات را نشان دهد. در این راستا، اغلب مثالها از دو رمان کلاسیک فارسی، یعنی مدیر مدرسه از جلال آل احمد و چشمهایش از بزرگ علوی انتخاب شدهاست که می‌توان گفت از مصادیق زبان معیار به شمار میآیند. این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی بر آن است تا فرایند ترجمه، معادل‌یابی دستوری و تغییر بیان را بر اساس نظریة تغییرات صوری کتفورد بررسی نماید و بر اساس دادهها به این نتیجه می‌رسد که مترجم نباید به دنبال یافتن نقش دستوری مشابه در زبان مقصد باشد، بلکه باید یک رابطة معنایی را بین دو یا چند واژه در جملة فارسی تشخیص دهد، سپس به دنبال همان رابطة معنایی میان واژه‌ها در زبان عربی بگردد که نظریة کتفورد نیز همین تفاوت نقش‌های دستوری را تأیید می‌کند.
