ترجمه در زبان و ادبیات عربی
سیده زهرا موسوی؛ حسین میرزایی نیا؛ محمد رحیمی خویگانی
چکیده
ترجمه به عنوان یک ابزار رسانه‌ای عامل ارتباط بین ملت‌ها و یک پدیدۀ بینافرهنگی توسط دولت‌ها و سازمان‌ها برای تعیین خط‌مشی و روایت‌سازی از واقعیت‌های جهان مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. بدیهی است در این مأموریت، مترجمان عاملی اثرگذار هستند که تنها واژگان و عبارات را ترجمه نمی‌کنند، بلکه براساس باورهای خود و سیاست‌های تعیین ...
بیشتر
ترجمه به عنوان یک ابزار رسانه‌ای عامل ارتباط بین ملت‌ها و یک پدیدۀ بینافرهنگی توسط دولت‌ها و سازمان‌ها برای تعیین خط‌مشی و روایت‌سازی از واقعیت‌های جهان مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. بدیهی است در این مأموریت، مترجمان عاملی اثرگذار هستند که تنها واژگان و عبارات را ترجمه نمی‌کنند، بلکه براساس باورهای خود و سیاست‌های تعیین شده به ساخت روایت‌ها در زندگی روزمره مردم کمک می‌کنند. نظریۀ جامعه‌شناختی روایت که برای نخستین بار توسط مونا بیکر مطرح شد، مترجمان را به عنوان عوامل تأثیرگذار در روایت‌سازی از اتفاقات جهان پیرامون معرفی می‌کند. این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی تلاش دارد ترجمه‌های عربی سخنرانی شهید ابراهیم رئیسی در شش رسانه با ایدئولوژی‌های متفاوت را برمبنای ابزارهای نظرۀ روایت به ویژه ابزار «قاب‌بندی» مورد تجزیه وتحلیل قرار دهد. پژوهش حاضر نشان می‌دهد چگونه مترجمان با استفاده از تصرف گزینشی، پیرنگ‌سازی علّی، تغییر موقعیت نقش‌آفرینان و زمان و مکان‌مندی، یک سخنرانی را باز روایت می‌کنند؛ از این رو، پس از تحلیل داده‌ها مشخص شد که نقش «روایت» و «قاب‌بندی» در ترجمه و بازتولید تصویر متن مبدأ، بسیار حائز اهمیت است و رسانه‌ها برای قبولاندن باور خود در بازتاب یک سخنرانی، آن را با کمک ابزارهای متنی و پیرامتنی دستکاری و قاب‌بندی می‌کنند. از دیگر یافته‌های پژوهش این است که ابزارهای قاب‌بندی با یکدیگر هم‌پوشی دارند. علاوه بر این، نمونه‌هایی از تحلیل داده‌های جمع‌آوری شده نشان می‌دهد تصرف گزینشی- الگوی حذف بیشترین بسامد را در قاب‌بندی یک ترجمه از سخنرانی دارا است.
علیرضا نظری
چکیده
در رابطة زبان و تفکر، هنوز هم سخن از فرضیة نسبیت زبانی می‌تواند بحث‌برانگیز باشد. این فرضیه که بیشتر به نام ادوارد ساپیر و لی وورف شناخته می‌شود، بر کیفیت تأثیر زبان بر تفکر استوار است. در نوع افراطی آن، این «زبان» است که تعیین‌کننده و جهت‌دهندة اندیشه است و در نوع خفیف آن، زبان در بخش‌هایی از تفکر اثر می‌گذارد. مبنای فرضیه ...
بیشتر
در رابطة زبان و تفکر، هنوز هم سخن از فرضیة نسبیت زبانی می‌تواند بحث‌برانگیز باشد. این فرضیه که بیشتر به نام ادوارد ساپیر و لی وورف شناخته می‌شود، بر کیفیت تأثیر زبان بر تفکر استوار است. در نوع افراطی آن، این «زبان» است که تعیین‌کننده و جهت‌دهندة اندیشه است و در نوع خفیف آن، زبان در بخش‌هایی از تفکر اثر می‌گذارد. مبنای فرضیه این است که گویشوران هر زبان از دریچة زبان خود با جهان مواجه می‌شوند و آن را ادراک می‌کنند. لذا تفاوت‌های زبانی بعضاً منجر به تفاوت در جهان‌بینی نیز می‌شود. طبیعتاً ترجمه نیز که انتقال داده‌ها از زبانی به زبان دیگر است، از چنین نسبیتی متأثر خواهد بود. این مقاله، با روش توصیفی ـ تحلیلی به دنبال مقوله‌بندی نسبیت‌های متمایز در زبان عربی و تأثیر آن بر ترجمة متون عربی، به‌ویژه متون کهن به فارسی است. به نظر می‌رسد که بر اساس خاستگاه متمایز عربی از فارسی و ابعاد متفاوت فرهنگی پیش از اسلام، بتوان مقوله‌هایی از نسبیت را در نوع خفیف ملاحظه کرد که فهم و ترجمة متون عربی را با چالش‌های خاصی مواجه سازد. سؤال مبنایی این پژوهش، تبیین مقوله‌های دستوری و قاموسی نسبیت و چگونگی تأثیر آن بر ترجمه از عربی خواهد بود و سرانجام بدین نتیجه می‌رسیم که مقوله‌های زمان، عدد و جنسیت در افعال، برخی ساخت‌های صرفی، رنگ، توصیفات و اعمال و نیز برخی پدیده‌های طبیعی از جمله مواردی هستند که نشان می‌دهند زبان عربی خصوصاً در دوره‌های اولیه آن، به مراتب جزئی‌نگرتر از فارسی است و به عبارت دیگر، جهان خارج را با برش‌های بیشتری تقطیع می‌کند و توجه خاص مترجمان را در این زمینه می‌طلبد.
علیرضا نظری؛ زهره اسدپور عراقی
چکیده
تداخل زبانی یا به عبارتی، آمیختگی دو زبان از ویژگی‌های متمایز ارتباط زبان فارسی با زبان عربی است. ورود اسلام به ایران، نوع عمیقی از ارتباط بین دو زبان فارسی و عربی را ایجاد نمود؛ ارتباطی که منجر به تأثیرگذاری بین آن دو، به‌ویژه از جنبة واژگانی گردید؛ بدین معنا که واژگان دخیل یا وام‌واژه‌های بسیاری بین دو زبان مبادله شد که سهم وام‌واژه‌های ...
بیشتر
تداخل زبانی یا به عبارتی، آمیختگی دو زبان از ویژگی‌های متمایز ارتباط زبان فارسی با زبان عربی است. ورود اسلام به ایران، نوع عمیقی از ارتباط بین دو زبان فارسی و عربی را ایجاد نمود؛ ارتباطی که منجر به تأثیرگذاری بین آن دو، به‌ویژه از جنبة واژگانی گردید؛ بدین معنا که واژگان دخیل یا وام‌واژه‌های بسیاری بین دو زبان مبادله شد که سهم وام‌واژه‌های عربی در فارسی به مراتب بیشتر و قابل توجّه است. واژگان متعدّدی که علی‌رغم حفظ فرم واجی و نوشتاری، تعداد فراوانی از آنها در طول قرن‌ها دچار تحوّل معنایی و کاربردی شده‌اند، به‌طوری که در برخی مواقع، فقط صورت نوشتاری یکسانی دارند و دو نشانة زبانی کاملاً متفاوت محسوب می‌گردند. این مسئله در ترجمة بین دو زبان مشکلاتی را برای مترجمان به وجود می‌آورد. در این جستار، با روش تحلیلی و آزمایش میدانی موضوع تلاش می‌شود با ارائة دسته‌بندی جدید و کلّی واژگان دخیل عربی، جنبه‌های اثرگذار هر دسته، در ترجمه را مشخّص نموده است و نشان داده شود که ترجمه از عربی با وجود واژگان دخیل فراوان، گرچه از سویی ممکن است یاریگر باشد، امّا با توجّه به تحوّلات معنایی بسیاری از این واژگان و تفاوت کاربردی و یا تفاوت ابعاد نشانداری دستة دیگر، می‌تواند باعث کج‌روی در معادل‌یابی شود.
منصوره زرکوب؛ فرهاد امینی
دوره 4، شماره 10 ، تیر 1393، ، صفحه 119-139
چکیده
یکی از راه‌های شناخت اندیشه‌ها، علایق و خُلقیّات ملّت‌ها، مطالعة امثال و حِکَم آنهاست، به‌ویژه اگر با یک پژوهش تطبیقی همراه باشد، می‌تواند تفاوت‌ها و شباهت‌های دو ملّت را که امثال آنها مورد بحث قرار گرفته، از جهت‌های مختلف تبیین نماید. هدف از این پژوهش، رسیدن به اشتراک‌ها و اختلاف‌های واژگانی، معنایی، فرهنگی و سبکی میان دو ...
بیشتر
یکی از راه‌های شناخت اندیشه‌ها، علایق و خُلقیّات ملّت‌ها، مطالعة امثال و حِکَم آنهاست، به‌ویژه اگر با یک پژوهش تطبیقی همراه باشد، می‌تواند تفاوت‌ها و شباهت‌های دو ملّت را که امثال آنها مورد بحث قرار گرفته، از جهت‌های مختلف تبیین نماید. هدف از این پژوهش، رسیدن به اشتراک‌ها و اختلاف‌های واژگانی، معنایی، فرهنگی و سبکی میان دو جامعة زبانی فارسی و عربی در سایة امثال آنهاست. پژوهش حاضر ضربالمثلهای عربی و فارسی را از نظر مطابقتهای واژگانی، معنایی و سبکی مورد تحلیل و بررسی قرار داده است. منظور از مطابقتهای واژگانی، اشتراک در معانی لفظی واژهها، منظور از مطابقت معنایی، اشتراک در مفهوم و کاربرد آنها و نیز منظور از مطابقت سبکی، اشتراک در نوع بیان و استفاده از آرایهها در امثال هر دو زبان است. روش کار در این تحقیق، تحلیلی ـ توصیفی و حجم نمونه، بیست و یک مَثَل از هزار مَثَلِ مورد بررسی است. از تحلیل این ضربالمثلها مشخّص شد که بیشترین مطابقت، مربوط به مطابقتهای معنایی (اعمّ از مطابقت واژگانی کامل و نسبی) است. در پایان، نتیجة آماری به دست آمده از این پژوهش، به صورت جدول و نمودار نشان داده شده است.
