تغییر بیان در سطح دستوری و واژگانی براساس مدل کارمن گارسس (مطالعۀ موردی: ترجمه‌های حدادعادل، معزی و انصاریان از جزء 29 و 30 قرآن)

عسگر بابازاده اقدم؛ بیژن کرمی میرعزیزی؛ ابراهیم نامداری؛ فاطمه مهدی پور

دوره 9، شماره 21 ، دی 1398، ، صفحه 279-306

https://doi.org/10.22054/rctall.2020.44676.1405

چکیده
  رویکردگستردۀ عالمان فارسی زبان به ترجمة قرآن کریم در چند دهۀ اخیر حیات و نشاطی دو چندان به خود گرفته است به گونه­ای که نکته‌سنجان و منتقدان بسیاری موفق به ارائه الگوی نقد ترجمه شده­اند تا با این الگوی نقد، ترجمه­های متون مختلف قرآن کریم را که آثار ارزشمندی هستند به صورت موشکافانه و دقیق بررسی کرده و با این شیوه باب نوینی در پژوهش­های ...  بیشتر

وجوه ابهام یا ایهام نحوی در زبان عربی و تأثیر آن بر ترجمة قرآن کریم

یوسف نظری

دوره 6، شماره 15 ، مهر 1395، ، صفحه 84-59

https://doi.org/10.22054/rctall.2016.7217

چکیده
  ابهام به دو نوع زبانی و ادبی تقسیم می‌شود. ابهام نحوی که با عنوان ابهام دستوری مطرح می‌شود و برخی آن را ایهام ساختاری نامیده‌اند، یکی از وجوه ابهام زبانی به شمار می‌رود که به دو نوع گروهی و ساختاری تقسیم شده است. مقصود از این نوع ابهام آن است که گاه زنجیرة کلام به گونه‌ای چیده می‌شود که وجوه معنایی متفاوتی را متبادر می‌سازد. این معانی ...  بیشتر

رویکردی انتقادی از منظر میزان توجّه به جایگاه سیاق در ترجمه‌های تحت‌اللّفظ، امین، معنایی و تفسیری

علی حاجی خانی؛ نوروز امینی

دوره 6، شماره 14 ، فروردین 1395، ، صفحه 236-207

https://doi.org/10.22054/rctall.2016.5034

چکیده
  یکی از مباحث تعیین‌کننده در فهم قرآن کریم، میزان توجّه به سیاق است. شکّی نیست که توجّه به بافت سخن و سایر اجزای کلام، در فهم مراد گوینده نقشی اساسی دارد. بر این اساس، توجّه به سیاق در ترجمة قرآن کریم نیز ضروری می‌نماید؛ چراکه هر ترجمه‌ای مستلزم فهم صحیح آیات است. امّا این موضوع که کدام یک از روش‌های ترجمة قرآن کریم به مقولة سیاق توجّه ...  بیشتر

چالش مترجمان قرآن در برگردان ادوات تقلیل و تکثیر به زبان فارسی

علی صابری

دوره 5، شماره 13 ، دی 1394، ، صفحه 146-121

https://doi.org/10.22054/rctall.2015.2436

چکیده
  در قرآن کریم واژگانی وجود دارد که مترجمان برای برگردان آنها به دیگر زبان‌ها، نیاز به دقّت و تأمّل ویژه‌ای دارند. نمونه‌ای از این واژگان، ادوات تقلیل و تکثیر است که حضور این واژگان در متن گاهی باعث ایجاد نوعی ناهمگونی یا اشتباه در ترجمه می‌شود و گاهی نیز دیده می‌شود که مترجمان آنها را نادیده می‌گیرند. این نابسامانی در برگردان‌ها ...  بیشتر

چالش‌های معادل‌یابی واژه ی «مجنون» در ترجمه ی آیات قرآن کریم بر اساس نظریّه ی معنی در ترجمه

حسن اسماعیل زاده

دوره 5، شماره 12 ، شهریور 1394، ، صفحه 96-65

چکیده
  معادل‌یابی واژگان قرآنی مستلزم ریشه‌یابی دقیق، بررسی سیر تطوّر آنها و سیاق آیات می‌باشد. واژة «مجنون» در قرآن کریم، 7 بار خطاب به پیامبر اکرم(ص)، 2 بار خطاب به حضرت موسی(ع)، 1 بار خطاب به حضرت نوح(ع) و 1 بار به صورت عام نازل شده است.بر اساس نظریّة معنی در ترجمه، هر کلمه‌ای که در بافت کلام قرار می‌گیرد، معنی خود را بر کلمات قبل و بعد ...  بیشتر

شیوة مترجمان قرآن کریم در برگردان ساختار مدح و ذم به فارسی

علی صابری؛ معصومه فروزان

دوره 4، شماره 11 ، دی 1393، ، صفحه 57-78

چکیده
  یکی از ساختارهایی که مختصّ زبان عربی است و در قرآن کریم کاربرد نسبتاً گسترده ای دارد، اسلوب مدح و ذمّ است که ما در این پژوهش سعی کردیم ضمن بیان این ساختار و اهداف وکارکرد آن، به تحلیل برخی از آیات در بر دارندة این ساختار بپردازیم. در این کنکاش پی بردیم که اگرچه این ساختار معادلی در زبان فارسی ندارد، امّا می‌توان برخی ساختارها و ترکیب‌های ...  بیشتر

تحلیل و بررسی افزوده‌های تفسیری در شش ترجمة معاصر قرآن کریم (با محوریّت سورة إسراء)

ابراهیم ابراهیمی؛ اصغر طهماسبی بلداجی؛ باب الله محمدی نبی کندی

دوره 4، شماره 11 ، دی 1393، ، صفحه 83-112

چکیده
  سبک بیانی قرآن به گونه‌ای است که ارائة معانی و مفاهیم ژرف آن جز با افزودن عبارت‌های تفسیری مقدور نیست و نمی‌توان به فهم کاملی در این زمینه دست پیدا کرد. از این رو، با همة تلاشی که نویسندگانو مترجمان کرده‌اند، باز هم پاسخگوی خوانندگان نمی‌باشند. دلیل این امر، وجود آیات مجملی است که دلالت آنها روشن نیست. بنابراین، مترجمان برای تبیین ...  بیشتر

نقد ترجمه‌های الهی قمشه‌ای، فولادوند و خرّمشاهی از قرآن بر اساس تجزیه بر آحاد واژگان (بررسی موردی واژه‌های ریب، ذبح و خشیة در سورة بقره)

رضا امانی

دوره 4، شماره 10 ، تیر 1393، ، صفحه 11-32

چکیده
  «تجزیه بر آحاد واژگان» روشی در معنی‌شناسی است که واژگان یک متن را ـ تا حدّ ممکن ـ به آحاد و اجزای معنایی سازندة آن تجزیه می‌کند تا از کنار هم گذاشتن آنها مفهوم دقیق و کامل واژه‌ها به دست آید. این روش معنایابی می‌تواند در فهم و توصیف تفاوت‌ها و مشابهت‌های معنایی واژه‌های قریب‌المعنی بسیار به کار آید. توجّه به آحاد معنایی واژگان ...  بیشتر

نقد و بررسی ترجمة شاه ولی‌الله دهلوی

ابراهیم فلاّح

دوره 4، شماره 10 ، تیر 1393، ، صفحه 79-96

چکیده
  قرآن کریم، این معجزة جاودانة الهی و یگانه کتاب ممتاز عالم وجود، از دیرباز همواره مورد اهتمام و در کانون تفکّر و توجّه صاحبان دانش و فرهنگ از مسلمانان و غیرمسلمانان بوده است. حاصل و ثمرة این نگاه‌ها و اندیشه‌ورزی‌ها، میراث بزرگی از آثار گرانسنگ علمی است که در قالب مکتوبات تفسیری، علوم قرآنی و بالأخص ترجمه‌های گوناگون ارزنده، به ...  بیشتر

نقدی بر ترجمة سورة بیّنة از طاهره صفّارزاده بر اساس الگوی انسجام

معصومه نعمتی قزوینی

دوره 3، شماره 9 ، دی 1392، ، صفحه 11-36

چکیده
  گرچه تاکنون نظریّه‌های گوناگونی دربارة میزان کارآمدی ترجمه در انتقال مفاهیم به وجود آمده، امّا تقریباً روش علمی متقن برای رسیدن به پاسخ دقیق و روشن این سؤال مطرح نشده است. با این حال، به نظر می‌رسد با به‌کارگیری برخی از نظریّه‌های جدید در حوزة تحلیل متن بتوان به پاسخ‌هایی درخور دست یافت. نظریّة جدید انسجام و پیوستگی هلیدی و حسن ...  بیشتر

روش‌شناسی و نقد ترجمۀ مجاز در قرآن کریم

رضا امانی؛ لیلا زربخش؛ ام البنین فرهادی

دوره 3، شماره 6 ، فروردین 1392، ، صفحه 69-89

چکیده
      مجاز یکی از مهم‌ترین و مؤثرترین ساختارها و صنایع بیانی در بلاغت به شمار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌رود و نقش به سزایی در زیباشناختی و معناآفرینی بافتار قرآنی دارد. لذا ترجمۀ آن نیز از اهمیت خاصی برخوردار است که در این نوشتار به روش شناسی ترجمۀ انواع مجاز و نقد عملکرد مترجمان قرآن پرداخته شده است. صاحب نظران در ترجمة انواع «مجاز» ...  بیشتر

نقد بینامتنی قرآنی در شعر دینی احمد وائلی

تورج زینی‌وند؛ کامران سلیمانی

دوره 2، شماره 5 ، دی 1391، ، صفحه 160-143

چکیده
  احمد وائلی، شاعر و خطیب مشهور و معاصر شیعی عراق، پدیده­ی بینامتنی قرآنی را فراوان در شعر دینی خود به کار برده است.در این اسلوب شعری، تأثیر پذیری لفظی و معنوی شاعر از قرآن،نمود چشمگیری دارد. روش وی در کاربرد آموزه های قرآنی به دو شیوه است؛وی در شیوه­ی نخست به مانند بسیاری از شاعران کلاسیک ادب عربی، برخی از الفاظ و مفاهیم قرآنی را ...  بیشتر