ترجمه در زبان و ادبیات عربی
علی صیادانی؛ یزدان حیدرپور مرند
چکیده
خلاقیت در ترجمه با مفهوم تراسازگاری رویکردی تعبیری و مفهومی است که در آن به ترجمه با دید کاربردی نگاه میشود. از برجستهترین نظریهپردازان این حوزه، لانس هیوسن است. وی بر این باور است که در مورد مسائل ترجمه چالشهایی وجود دارد که در بازتولید معنا رنگ و بوی قویتری به خود دارد. این چالشها با نشانگرهای عملگرایانه بازشناخته میشود. ...
بیشتر
خلاقیت در ترجمه با مفهوم تراسازگاری رویکردی تعبیری و مفهومی است که در آن به ترجمه با دید کاربردی نگاه میشود. از برجستهترین نظریهپردازان این حوزه، لانس هیوسن است. وی بر این باور است که در مورد مسائل ترجمه چالشهایی وجود دارد که در بازتولید معنا رنگ و بوی قویتری به خود دارد. این چالشها با نشانگرهای عملگرایانه بازشناخته میشود. هیوسن این نشانگرها را با الگوهای ساختاری در قالب نمایههای همترازی و با عناصر همگزینی، افزونههای مصنوعی و دگرش «تغییر بیان» و الگوهای زبانی را در قالب نمایههای تصریح، تلویح و اطلاق «وصفی سازی» معرفی کرده و بازنمایی مفهومی هر یک از عناصر زبانی در ترجمه را به تحلیل و برابرسنجی دقیق هر یک از مؤلفهها مرتبط دانسته است. پژوهشگران در جستار حاضر با استفاده از الگوی بازآفرینی ترجمهای هیوسن و با رویکرد توصیفی- تحلیلی به تطبیق هر یک از این نمایهها در ترجمۀ نمایشنامۀ جسر إلی الأبد از غسان کنفانی (2013) در مجموعهای با عنوان «نمایشنامهها» از فاروق نجمالدین (1402) پرداختهاند. مترجم در ترجمۀ نمایشنامۀ جسر إلی الأبد با عنوان «پلی به سوی ابدیت» با مدنظر داشتن سبک نگارشی رمزی کنفانی سعی در بازنمایی امثال، اصطلاحات و استعارات زبانی داشته و از این منظر شخصیتپردازیها در اثر ترجمهای حاضر نقش زیادی ایفا کرده است. در این استدلال با این نظر که زبان رمزی موجود در ترجمه به بازنمایی عناصر زبانی مزبور پرداخته است، تمثیل دقیقی از تعارض اجتماعی و سیاسی حاکم در فرهنگ و ایدئولوژی شخصیتها در قالب بافت کلامی داشته است. از این رو، تطبیق نمایههای تراسازگاری هیوسن قابلیت سنجش در ساخت ارتباطی نمایشنامۀ مزیور را داشته است.
فاطمه اکبری زاده؛ یسرا شادمان
چکیده
نمایشنامه از انواع ویژة ادبی است که ضمن در بر داشتن خصایص یک متن ادبی، خصوصیتهای دراماتیک منحصر به فردی دارد که تنها بر صحنة اجرا، تمام و کامل میشود. «شهرزاد» اثر ماندگار پدر نمایشنامهنویسی عربی، یعنی توفیق الحکیم، با استناد به داستان هزار ویک شب در جامهای فلسفی ابداع شدهاست و نه تنها در بُعد اندیشگانی، بلکه از نظر ادبی ...
بیشتر
نمایشنامه از انواع ویژة ادبی است که ضمن در بر داشتن خصایص یک متن ادبی، خصوصیتهای دراماتیک منحصر به فردی دارد که تنها بر صحنة اجرا، تمام و کامل میشود. «شهرزاد» اثر ماندگار پدر نمایشنامهنویسی عربی، یعنی توفیق الحکیم، با استناد به داستان هزار ویک شب در جامهای فلسفی ابداع شدهاست و نه تنها در بُعد اندیشگانی، بلکه از نظر ادبی نیز حائز اهمیت است. این اثر دو بار به زبان فارسی از سوی آقایان آیتی و شریعت ترجمه شدهاست. اما از آنجا که ترجمة نمایشنامه با حفظ تمام خصایص ویژة آن، کاری بسیار پیچیده و ظریف است، ضمن رعایت ترجمة خوب، پویا و متعادل ادبی، باید خاصیت اجراپذیری و دراماتیک موقعیت و کنش نیز در آن ترجمه شود. این جستار میکوشد با روش توصیفیـ تحلیلی به بازخوانی این دو ترجمه از منظر ویژگیهای سبکی و ادبی و نیز عناصر دراماتیک نمایشی بپردازد تا ضمن بررسی مشکلات ترجمة نمایشنامه، چالشهای این دو اثر را در هزار توی ترجمة نمایشنامه مدّ نظر قرار دهد. نتایج حاکی از آن است که این دو ترجمه کوشیدهاند در ترجمهای متعادل، پیام و ساختار شکلی اثر را منتقل کنند و سبک نویسنده را برای ایجاد اثری مشابه در مخاطبان زبان مقصد بازنمایی نمایند. اما در بخش ترجمه، جنبههای اجراپذیری اثر، اغلب ترجمة شریعت موفقتر عمل کردهاست و زیر متن، لحن، ریتم، کنش کلامی و غیرکلامی دیالوگ را رعایت نمودهاست و کوشیده تا کلامی متناسب با شخصیتهای اثر نمایشی ارائه دهد.