مقاله پژوهشی
محمدنبی احمدی؛ یحیی بابائی
چکیده
هر یک از نظریه‌پردازان ترجمه کم و بیش توانسته‌اند با آثار و آرای خود بر تاریخ ترجمه مؤثّر باشند. از این میان ژان پل وینه و ژان داربلنه در سال 1958 کتابی را با عنوان «سبک‌شناسی تطبیقی فرانسه و انگلیسی» منتشر کردند. این کتاب تکنیک‌هایی را معرّفی می‌کند که هر مترجمی از آن بهره می‌برد و با توجه به تأثیر چشم‌گیری که این اثر در تاریخ ...
بیشتر
هر یک از نظریه‌پردازان ترجمه کم و بیش توانسته‌اند با آثار و آرای خود بر تاریخ ترجمه مؤثّر باشند. از این میان ژان پل وینه و ژان داربلنه در سال 1958 کتابی را با عنوان «سبک‌شناسی تطبیقی فرانسه و انگلیسی» منتشر کردند. این کتاب تکنیک‌هایی را معرّفی می‌کند که هر مترجمی از آن بهره می‌برد و با توجه به تأثیر چشم‌گیری که این اثر در تاریخ ترجمه داشته، در واقع به مرجع مهمّی برای تکنیکهای ترجمه تبدیل شده است. پژوهش حاضر نیز پس از تعریفی گذرا بر این تکنیک‌ها که در واقع تبیین وتفسیر همان دو روش مستقیم وغیرمستقیم است به واکاوی تطبیقی قسمت‌هایی از ترجمۀ رمان مشهور «سیّدات القمر» پرداخته که تألیف خانم جوخه الحارثی (2010) است و محمّد حربائی-زاده آن را با عنوان «بانوان ماه» ترجمه کرده است. با بررسی تکنیکهای به کار رفته در این ترجمه و ذکر نمونه‌هایی تطبیقی برای هر یک ازآنها روشن میشود که مترجم تکنیکهای مستقیم (قرض‌گیری، گرته‌برداری و تحت‌اللّفظی) را کمتر به کار گرفته و بیشتر از روش‌های غیرمستقیم (تغییر صورت، تغییر بیان، معادلیابی و اقتباس) بهره برده است؛ بنابراین با تلاش برای ارتباط هرچه بیشتر با خواننده توانسته است، ترجمهای روان و خوانا به زبان فارسی ارائه کند. با توجّه به نتایج تحقیق می‌توانیم ترجمۀ این رمان را از انواع ترجمه‌های غیرمستقیم به حساب آوریم.
مقاله پژوهشی
حبیب کشاورز
چکیده
مترجم در ترجمه متون به ویژه متون ادبی با چالش‌های زیادی مواجه است و باید با انتخاب راهکارهای مناسب ترجمه با کیفیتی ارائه دهد. یکی از این چالش‌ها مربوط به ترجمه اسامی خاص است. گاهی برخی اسامی خاص در زبانهای مختلف با توجه به ویژگی‌های زبانی، فرهنگ، عادات، آداب و رسوم دچار تغییراتی می‌شوند و مترجم باید بتواند با اتخاذ شیوه‌های مناسب، ...
بیشتر
مترجم در ترجمه متون به ویژه متون ادبی با چالش‌های زیادی مواجه است و باید با انتخاب راهکارهای مناسب ترجمه با کیفیتی ارائه دهد. یکی از این چالش‌ها مربوط به ترجمه اسامی خاص است. گاهی برخی اسامی خاص در زبانهای مختلف با توجه به ویژگی‌های زبانی، فرهنگ، عادات، آداب و رسوم دچار تغییراتی می‌شوند و مترجم باید بتواند با اتخاذ شیوه‌های مناسب، معادلهای مناسبی برای نامهای خاص بیابد. تا کنون برخی پژوهشگران در زمینه راهبردهای ترجمه اسامی خاص نظریههایی ارائه داده‌اند. نظریهای که ون کویلی ارائه داده است و شامل ده راهبرد است از جدیدترین و کامل ترین نظریهها به شمار می‌رود. در این پژوهش با استفاده از روش تحلیلی – توصیفی، اسامی خاص موجود در ترجمه عربی رمان سمفونی مردگان اثر عباس معروفی بررسی شده است. احمد موسی مترجم این اثر به زبان عربی از راهکارهای متفاوتی برای برگردان اسامی خاص استفاده کرده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که مترجم از راهکار نسخه برداری و اضافه کردن توضیحات بیش از سایر راهبردها استفاده کرده است. همچنین در برخی موارد عدم تسلط مترجم به فرهنگ ایرانی مترجم در تشخیص اسم خاص دچار اشتباه شده و ترجمه نادرستی ارائه کرده است.
مقاله پژوهشی
محمدنبی احمدی؛ فرزانه چله نیا
چکیده
ترجمۀ متون ادبی یکی از سخت‌ترین انواع ترجمه است که با چالش‌هایی مواجه می‌باشد که باعث پیچیدگی و دشواری هرچه تمام‌تر آن میشود. امروزه نظریّه‌پردازان با ارائۀ انواع تکنیک‌ها و روش‌های برتر ترجمه کمک شایانی به مترجمان کرده‌اند و تا حدودی مسیر پیش-روی آنها را هموار نموده‌اند. یکی از نظریّه‌پردازان مطرح در این زمینه «آنتوان ...
بیشتر
ترجمۀ متون ادبی یکی از سخت‌ترین انواع ترجمه است که با چالش‌هایی مواجه می‌باشد که باعث پیچیدگی و دشواری هرچه تمام‌تر آن میشود. امروزه نظریّه‌پردازان با ارائۀ انواع تکنیک‌ها و روش‌های برتر ترجمه کمک شایانی به مترجمان کرده‌اند و تا حدودی مسیر پیش-روی آنها را هموار نموده‌اند. یکی از نظریّه‌پردازان مطرح در این زمینه «آنتوان برمن» فرانسوی است که در نظریّۀ خود با عنوان گرایش-های ریخت‌شکنانه، سیزده عامل انحراف در ترجمه را بر می‌شمارد. پژوهش حاضر نیز براساس تکنیکهای ترجمۀ برمن به واکاوی رمان «بریداللیل» تألیف هدی برکات و ترجمۀ سیّد حمیدرضا مهاجرانی با عنوان «پست شبانه» میپردازد. در این ترجمه به چند گرایش از نظریّۀ برمن پرداخته شده که بیشترین تکرار را در ترجمۀ مهاجرانی داشته است، این گرایشات عبارتند از: منطقی‌سازی، واضح‌سازی، اطناب یا تطویل، آراسته‌سازی، غنازدایی کیفی و غنازدایی کمّی؛ البتّه لازم به ذکر است نمونه هایی چند از دیگر گرایشات ریخت‌شکنانه در این ترجمه دیده میشود که به علّت اندک بودن از ذکر آنها خودداری شده است. در این مقاله با مطالعۀ دقیق، موارد انحراف در ترجمۀ بریداللیل براساس گرایشات مذکور مطرح شده و در برخی موارد ترجمۀ پیشنهادی هم ارائه شده است. به طور کلّی می‌توان گفت بیشترین علّت انحراف در ترجمۀ مهاجرانی مربوط به توضیح و تفسیر مترجم است که قصد دارد خواننده به وضوح مطلب را درک کند؛ بنابراین پیداست که این ترجمه بیشتر به متن مقصد گرایش دارد.
مقاله پژوهشی
یسرا شادمان؛ مینا عربی
چکیده
نظریه پردازان حوزه ترجمه الگوهای بسیاری را جهت ارزیابی میزان مقبولیت آثار ادبی در زبان مقصد ارائه داده‌اند که هر یک میتواند شاخص مناسبی برای بررسی ترجمه‌ها بهشمار رود. الگوی کارمن گارسس از اساسی‌ترین نظریات در زمینه زبان‌شناسی است که به ارزیابی سطح کیفی ترجمه‌ها در چهار سطح: (معنایی-لغوی)، (نحوی –صرفی)، (گفتمانی-کارکردی) و ...
بیشتر
نظریه پردازان حوزه ترجمه الگوهای بسیاری را جهت ارزیابی میزان مقبولیت آثار ادبی در زبان مقصد ارائه داده‌اند که هر یک میتواند شاخص مناسبی برای بررسی ترجمه‌ها بهشمار رود. الگوی کارمن گارسس از اساسی‌ترین نظریات در زمینه زبان‌شناسی است که به ارزیابی سطح کیفی ترجمه‌ها در چهار سطح: (معنایی-لغوی)، (نحوی –صرفی)، (گفتمانی-کارکردی) و (سبکی-علمی) می پردازد، که هر یک خود از زیرمجموعههایی تشکیل شده‌اند. در این جستار، تلاش شده بر اساس الگوی پیشنهادی گارسس، ترجمه رمان «طشاری»، نوشته «انعام کجه‌جی» با عنوان «تکه پاره‌های من» به تلاش «کریم پورزبید» مورد ارزیابی و نقد قرار گیرد. مهم‌ترین یافته‌های این پژوهش که با روش توصیفی-تحلیلی و آماری نگاشته شده، نشان می‌دهد که پورزبید به زبان مبدأ متکی نبوده و حتی در پاره‌ای از موارد، به مفاهیم اصلی داستان خلل وارد نموده است. همچنین در سطح (سبکی-علمی) بیشترین تراکم موردی را داشته و از آنجایی که زیرمجموعههای این سطح، در قالب ویژگی‌های منفی گنجانده می‌شوند، می-توان گفت که این ترجمه از کفایت و مقبولیت لازم برخوردار نیست.
مقاله پژوهشی
سید مهدی مسبوق؛ سولماز غفاری
چکیده
نظریه زیباییشناسی یکی از نظریههای مطرح شده در حوزۀ نقد ادبی است که تحت تاثیر مکتب پدیدار‌شناسی توسط پیروان مکتب کنستانس آلمان به وجود آمد. از آنجا که این نظریه کانون توجه خود را بر خواننده و دریافت او از اثر متمرکز نموده درپی آن است که تعدّد افق‌ها در روند دریافت را بر اساس استراتژی‌های مترجمان و تأویل‌‌های آنها در خوانش متن ...
بیشتر
نظریه زیباییشناسی یکی از نظریههای مطرح شده در حوزۀ نقد ادبی است که تحت تاثیر مکتب پدیدار‌شناسی توسط پیروان مکتب کنستانس آلمان به وجود آمد. از آنجا که این نظریه کانون توجه خود را بر خواننده و دریافت او از اثر متمرکز نموده درپی آن است که تعدّد افق‌ها در روند دریافت را بر اساس استراتژی‌های مترجمان و تأویل‌‌های آنها در خوانش متن مورد بررسی قرار دهد. رمان «موسم الهجره إلی الشمال» اثر الطیب صالح ادیب سودانی از برترین رمان‌های قرن بیستم به شمار می‌رود و از جایگاه ادبی بالایی برخوردار است. پژوهش حاضر که به روش توصیفی تحلیلی و رویکرد مقابله‌ای و با هدف تبیین عدم قطعیت معنا و فعال بودن خواننده در خوانش متن سامان یافته، خوانش‌های معنایی متعدد رمان یادشده را در پرتو نظریۀ زیباییشناسی دریافت در سه سطح واژه، عبارت و ساختار در سه ترجمه دیویس (عربی- انگلیسی)، غبرائی (انگلیسی- فارسی) و عامری (عربی- فارسی) مورد بررسی قرار داده و به بررسی چگونگی پذیرش متن به اعتبار تثبیت جایگاه هنری اثر در افق‌های مختلف و غنای آن از مترجمی به مترجم دیگر پرداخته‌است. برآیند پژوهش نشان داد خواننده‌ای که در واکنش به فضاهای سفید و خلأها، متن را به شکلی طبیعی تاویل و به روز رسانی نماید و متناسب با قواعد زبان مقصد، خوانشی صریح ارائه دهد، میتواند بر زیباییشناسی متن مقصد فائق آید. بر این اساس غبرائی به عنوان خواننده توانسته با پرکردن خلأها متناسب با روح یک فرهنگ از خوانشی ساده به فهمی منتقدانه گذر نماید.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
زهرا سلیمی؛ سجاد اسماعیلی؛ علیرضا شیخی
چکیده
عناصر فرهنگی به عنوان یکی از اجزای مهم هر متن، نقش مهمی در انتقال و القاء مفاهیم اصلی به خواننده دارند. درک و دریافت این مفاهیم، دغدغه اصلی مترجمان متون مختلف است. بنابراین مترجم میتواند با بهرهگیری از معادلهای دقیق فرهنگی، معنای متن و افزون بر آن حالات و احساسات نویسنده را نیز به مخاطب منتقل سازد. در همین راستا، جستار حاضر بر ...
بیشتر
عناصر فرهنگی به عنوان یکی از اجزای مهم هر متن، نقش مهمی در انتقال و القاء مفاهیم اصلی به خواننده دارند. درک و دریافت این مفاهیم، دغدغه اصلی مترجمان متون مختلف است. بنابراین مترجم میتواند با بهرهگیری از معادلهای دقیق فرهنگی، معنای متن و افزون بر آن حالات و احساسات نویسنده را نیز به مخاطب منتقل سازد. در همین راستا، جستار حاضر بر آن است تا به بررسی رمان «خریدار عشق» اثر محمد علی بهزاد راد، بر اساس الگوی فرهنگی پیتر نیومارک بپردازد و چگونگی مواجهه مترجم در برخورد با مؤلفههای فرهنگی موجود در رمان مذکور و نیز شیوه برابریابی اصطلاحات فرهنگی در زبان عربی و فارسی را کنکاش نماید. بیان اهمیت توجه مترجم به عناصر فرهنگی متن برای القای معنا و تجربه نویسنده، هدفی است که این پژوهش می‌کوشد با روش توصیفی ـ تحلیلی و با معادلیابی اصطلاحات و مفاهیم زبان مبدأ به آن بپردازد. برخی از یافته‌ها نشان داد: مترجم این اثر، بیشتر در پی القای معنا بوده و توجهی به احساسات نویسنده نداشته است و در موارد بسیاری به دلیل ترجمه تحت اللظی عبارات، سبب ابهام ترجمه شده و در مواردی دیگر معنای اصطلاحات یا کنایه‌ها به درستی درک نشده و یا معادلی نامناسب برای ترجمه انتخاب شده است. همچنین از میان مؤلفههای فرهنگی نیومارک، به ترتیب مواد و فراورده‌های فرهنگی، ضرب المثل‌ها و بوم شناسی پر بسامدترین مؤلفه فرهنگی در رمان «خریدار عشق» است.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
فاطمه اکبری زاده؛ یسرا شادمان
چکیده
بر اساس نظریه باختین؛ رمان به عنوان نوع ادبی، متناسب با روح عصر و جامعه بشری، دارای روابط مکالمه‌‌گون در ابعاد زبانی است. رمان تصویری گفتگومند، حاصل درهم‌تنیدگی زبانهای برآمده از شخصیت‌هاست؛ که هرکدام با جهان‌بینی، سطح اجتماعی و فرهنگی مختلف، در رمان حضور داشته و در تعامل باهم هستند. رمان «پست شبانه» در دنیایی چندآوا، ...
بیشتر
بر اساس نظریه باختین؛ رمان به عنوان نوع ادبی، متناسب با روح عصر و جامعه بشری، دارای روابط مکالمه‌‌گون در ابعاد زبانی است. رمان تصویری گفتگومند، حاصل درهم‌تنیدگی زبانهای برآمده از شخصیت‌هاست؛ که هرکدام با جهان‌بینی، سطح اجتماعی و فرهنگی مختلف، در رمان حضور داشته و در تعامل باهم هستند. رمان «پست شبانه» در دنیایی چندآوا، با ترسیم آواهای مختلف، از ویژگی چند زبانی برخوردار است و زبان هر شخصیت، در هر بخش از رمان، در تعامل گفتگومند با سایر زبان‌هاست. این چندگانگی در زبان، آوا و سبک رمان، قابل مشاهده بوده و برگردان آن در ترجمه، بسیار حائز اهمیت است که این مقاله به ترسیم و تحلیل این ویژگی خواهد پرداخت. رمان «پست شبانه» برگردان فارسی از رمان عربی «برید اللیل» اثر هدی برکات است که مقاله حاضر تلاش دارد با روش توصیفی- تحلیلی، به نقد ترجمه‌های فارسی آن بپردازد تا چگونگی برگردان ویژگی چند‌زبانی این رمان در ترجمه‌ها، واکاوی شود. سه ترجمه از این اثر صورت گرفته که به قلم حمیدرضا مهاجرانی، منصوره احمدی جعفری و سها بعنونی و با عنوان «پست شبانه» به چاپ رسیده است. در بررسی بیش از 60 نمونه از ترجمه‌ها در چند زبانی متجلی در لحن و زبان شخصیت و دوصدایگی گفتمان، به نظر می‌رسد هرکدام از مترجمان در برگردان ویژگی چند زبانی تا حدّی موفق بوده‌اند. بعنونی در این زمینه، عملکرد ضعیفی داشته و اغلب ترجمۀ قابل قبولی ارائه نکرده است.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
علیرضا عرب‌عامری؛ فرشته افضلی
چکیده
The model of critical analysis of translation, which redefines translation based on the concept of "refinement", is fundamentally based on Halliday's theory of the Systemic Functional Linguistics (1978), and filters a communicational event linguistically, culturally and ideologically. In particular, whenever a translator feels the need to apply cultural filtering, one can expect the result of his or her work to be relatively an acceptable translation. The present study descriptively - analytically seeks to evaluate the application of cultural filter in the Arabic translation of the ...
بیشتر
The model of critical analysis of translation, which redefines translation based on the concept of "refinement", is fundamentally based on Halliday's theory of the Systemic Functional Linguistics (1978), and filters a communicational event linguistically, culturally and ideologically. In particular, whenever a translator feels the need to apply cultural filtering, one can expect the result of his or her work to be relatively an acceptable translation. The present study descriptively - analytically seeks to evaluate the application of cultural filter in the Arabic translation of the two novels "Prince Ehtejab" and "Lidded Mirrors" by Houshang Golshiri , which is full of cultural elements, by Salim Abdul Amir Hamdan, and to indicate that to what extent does the use of cultural filtering by the translator of these two works fit with the structural features in the target system?. we divided the strategies that the translator of these two novels has applied in translating cultural components and especially the translation of idioms into 4 parts: Negative approach (omission of idiomatic expression) 2- Application of cultural filtering using "equivalence-finding" approach 3- Application of cultural filtering using "equivalencing" approach 4- Literal translation of the term of source in the target language.
Findings of this survey show that in translating terminological interpretations, among the approaches used, cultural equivalence - finding (58.5%) has the highest frequency and omission (2.3%) has the lowest frequency.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
کاوس روحی برندق؛ محسن فریادرس؛ علی نامداری خلیل آباد
چکیده
«مفردات‌پژوهی» قرآنی به‌عنوان یکی از مسائل بسیار مهم و با نمود بارز و آشکار در ترجمه‌های آن به زبان‌ها دیگر، همواره مورد اهتمام قرآن‌پژوهان بوده است. از آنجاکه «روشی» مناسب در تبیین این مسأله وجود ندارد، غالباً مفردات‌پژوهی با چالش‌هایی از جمله عدم صحت معنا، ناقص بودن مفهوم و... روبرو بوده است؛ از این‌رو ارائة روش منسجم، ...
بیشتر
«مفردات‌پژوهی» قرآنی به‌عنوان یکی از مسائل بسیار مهم و با نمود بارز و آشکار در ترجمه‌های آن به زبان‌ها دیگر، همواره مورد اهتمام قرآن‌پژوهان بوده است. از آنجاکه «روشی» مناسب در تبیین این مسأله وجود ندارد، غالباً مفردات‌پژوهی با چالش‌هایی از جمله عدم صحت معنا، ناقص بودن مفهوم و... روبرو بوده است؛ از این‌رو ارائة روش منسجم، کامل و منطقی برای این امر ضروری است. مقاله حاضر با هدف ارائة این نوع از الگو، ابتدا روشی جامع و کامل را اظهار داشته، سپس با روش تحلیلی – توصیفی و بهرهگیری از همین روش، به واکاوی معنای واژگان برگرفته از مادة «شری» بعنوان یکی از کلمات معرکة‌الآراء پرداخته، آنگاه برگردان‌های فارسی معاصر قرآن (آیتی، الهی قمشه‌ای، رضایی، شعرانی، صفّارزاده، صفوی، فولادوند، فیض‌الإسلام، مشکینی، مصباح‌زاده، معزّی و مکارم) را از جهت پایبندی دقیق آنها در آیات مشتمل بر این کاربرد، کاویده است. برآیند پژوهش حاضر این شد که اصل معنایی این واژه «مبادله کردن» بوده که با توجه به سیاق آیه، در معنای «دادن» یا «گرفتن» بکار رفته است؛ امری که در برگردان مترجمان نامبرده عمدتاً نارسا است، بااین‌همه، برخی همچون «آیتی، الهیقمشهای، شعرانی و فیض‌الإسلام» در پاره‌ای از آیات، آن‌هم بصورت ناقص به این معنا اشاره داشتهاند.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
حسام حاج مومن
چکیده
این مقاله با تمرکز بر ترجمۀ شعر کلاسیکِ عربی به شعر کلاسیکِ فارسی، تأثیرات متقابلی را بررسی می‌کند که در این نوع ترجمه میان ساخت بیانی و ساخت موسیقاییِ شعر جریان می‌یابد تا نهایتاً محصول ترجمه هم مضمون شعر عربی را منتقل کند و هم شکل شعریِ کلاسیکش را شبیه‌سازی کند. پرسش‌ها از این قرارند که در این نوع ترجمه تعامل میان ساخت بیانی و ساخت ...
بیشتر
این مقاله با تمرکز بر ترجمۀ شعر کلاسیکِ عربی به شعر کلاسیکِ فارسی، تأثیرات متقابلی را بررسی می‌کند که در این نوع ترجمه میان ساخت بیانی و ساخت موسیقاییِ شعر جریان می‌یابد تا نهایتاً محصول ترجمه هم مضمون شعر عربی را منتقل کند و هم شکل شعریِ کلاسیکش را شبیه‌سازی کند. پرسش‌ها از این قرارند که در این نوع ترجمه تعامل میان ساخت بیانی و ساخت موسیقاییِ شعر چه تأثیراتی بر رابطۀ محصول ترجمه با شعر اصلی دارد؟ و تعامل این دو ساخت به چه شکل‌هایی در محصول ترجمه نمود می‌یابد؟ از مطالعۀ مجموعه‌ای از ترجمه‌های موجود با روش تحلیلی- توصیفی، نتیجه گرفته میشود که در این نوع ترجمه، شعر فارسی به‌لحاظ ساختِ موسیقایی، مستقل از شعر عربی پدید میآید؛ رعایت الزامات موسیقایی غالباً موجب میشود ساخت بیانی در شعر فارسی از ساخت بیانیِ شعر عربی فاصله بگیرد و همچنین گاه موجب میشود شعر فارسی در نحوۀ تنظیمِ سخن در قالب مصرع‌ها و بیت‌ها با شعر عربی متفاوت شود؛ رابطۀ شعر فارسی با شعر عربی به‌لحاظ ساخت بیانی در صورتی محقق میشود که تغییرهای بیانی در ترجمه در راستای انتقال مضمون‌های شعر عربی و قابل فهم باشند؛ و نهایتا قافیه-پردازی غالباً موجبِ تغییرهای بیانی در محصول ترجمه میشود. سرانجام سه گرایشِ غالب در این نوع ترجمه نشان داده میشود: بازآفرینی صوری، بازآفرینی پویا و بازآفرینیِ آزاد.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
اکرم مدنی؛ جواد اصغری
چکیده
پژوهش حاضر با تکیه بر چارچوب نظری نیومارک، کیفیت انتقال واحد فرهنگ و عملکرد مترجمان را در ترجمه رمان‌های میرامار، زقاق المدق و ثرثرة فوق النیل از نجیب محفوظ، موسم الهجرة الی الشمال و عرس الزین از الطیب صالح و دروز بلغراد از ربیع جابر، مورد واکاوی قرار داده است تا میزان تطابق ترجمه را با مؤلفههای این نظریه بسنجد. پس از بررسی و تطابق ...
بیشتر
پژوهش حاضر با تکیه بر چارچوب نظری نیومارک، کیفیت انتقال واحد فرهنگ و عملکرد مترجمان را در ترجمه رمان‌های میرامار، زقاق المدق و ثرثرة فوق النیل از نجیب محفوظ، موسم الهجرة الی الشمال و عرس الزین از الطیب صالح و دروز بلغراد از ربیع جابر، مورد واکاوی قرار داده است تا میزان تطابق ترجمه را با مؤلفههای این نظریه بسنجد. پس از بررسی و تطابق متن اصلی و ترجمه فارسی بر پایه نظریه نیومارک، مشخص گردید که در ترجمه این رمانها شیوه‌های انتقال، بومی‌سازی و معادل فرهنگی بیشترین کاربرد را در انتقال واحد فرهنگ داشته است و مترجمان بیشتر به فرهنگ مقصد نظر داشته و در برخی از موارد در انتقال مقولههای فرهنگی موفق نبودهاند. بسیاری از مقولههای فرهنگی شامل نام غذا، لباس، آثار باستانی، نهادها و سازمان ها، آداب و رسوم و غیره بدون ذکر توضیحی در پانوشت، فقط به فرهنگ مقصد انتقال داده شده و خواننده را برای درک آن به زحمت انداخته که از نقاط ضعف مترجمان بوده است.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
عبدالباسط عرب یوسف آبادی؛ اویس محمدی؛ فایزه عرب یوسف آبادی
چکیده
گلستان سعدی و بهارستان جامی آثار منثوری به زبان فارسی است که به دلیل تبحر نویسندگان این دو اثر به زبان عربی و فارسی و برخورداری از دانش بلاغی و زبانی، در ترجمة عبارات عربی موجود در این دو کتاب از شگردهای قابل توجهی استفاده شده‌است. در این پژوهش بر مبنای رویکرد مقصدگرا در ترجمه، عبارات ترجمه‌شدة عربی در آثار مذکور بررسی شده‌است. اساس ...
بیشتر
گلستان سعدی و بهارستان جامی آثار منثوری به زبان فارسی است که به دلیل تبحر نویسندگان این دو اثر به زبان عربی و فارسی و برخورداری از دانش بلاغی و زبانی، در ترجمة عبارات عربی موجود در این دو کتاب از شگردهای قابل توجهی استفاده شده‌است. در این پژوهش بر مبنای رویکرد مقصدگرا در ترجمه، عبارات ترجمه‌شدة عربی در آثار مذکور بررسی شده‌است. اساس این رویکرد آن است که مترجم تلاش می‌کند در برابر عناصر زبان و متن مبدأ، عناصری معادل از زبان مقصد برگزیند و با کمک شگردهایی خاص، تمام معنای بافت موردنظر را وارد زبان مقصد کند و تنها به انتقال معنای صریح بسنده ننماید. هدف پژوهش آن است که شگردهای ترجمه از عربی به فارسی در گلستان سعدی و بهارستان جامی استخراج گردد و میزان تعهد سعدی و جامی به زبان مقصد بررسی گردد. نتایج نشان می‌دهد که با توجه به این که بهارستان جامی که به شیوة گلستان سعدی و به تقلید از آن نوشته شده‌است، شگردهای ترجمة عبارات عربی به فارسی در این اثر نیز شباهت قابلتوجهی به گلستان دارد؛ بر این اساس برجستهترین شگردهای رویکرد مقصدگرا در ترجمة عبارات عربی گلستان و بهارستان به ترتیب عبارت است از: انتقال، ناهمگونسازی، افزودهسازی و ابهامزدایی.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
علی صیادانی؛ یزدان حیدرپور
چکیده
از مهم‌ترین مباحثی که در ترجمه متون دینی و ادبی، مترجم را به چالش می‌کشاند بحث برگردان و برابر یابی‌های آرایه‌های ادبی است. در این بحث واکاوی دو مقوله ترجمه تشبیه و صفات مرکب از اهمیت خاصی برخوردار است. بیشتر چالش‌ها و مشکلات مترجمان در ترجمه چنین آرایه‌هایی به جهت تفاوت‌های نوع شناختی و فرهنگی بین دو زبان است. مترجم میتواند با ...
بیشتر
از مهم‌ترین مباحثی که در ترجمه متون دینی و ادبی، مترجم را به چالش می‌کشاند بحث برگردان و برابر یابی‌های آرایه‌های ادبی است. در این بحث واکاوی دو مقوله ترجمه تشبیه و صفات مرکب از اهمیت خاصی برخوردار است. بیشتر چالش‌ها و مشکلات مترجمان در ترجمه چنین آرایه‌هایی به جهت تفاوت‌های نوع شناختی و فرهنگی بین دو زبان است. مترجم میتواند با در نظر داشتن این تفاوت‌ها تا حد زیادی بر این چالش‌ها تسلط یابد. پژوهشگران در جستار حاضر به روش توصیفی- تحلیلی ابتدا به ماهیت، عملکرد و معیارهای طبقه‌بندی تشبیهات و صفات مرکب در ترجمه خطبه‌ها و نامه‌های نهج‌البلاغه از بهرامپور می‌پردازند و سپس با استفاده از الگوی پیرینی (2007) به بررسی راهکارهای اتخاذشده برای حل مشکلات موجود در ترجمه این آرایهها اقدام می‌کنند. پیرینی برای حل این مسئله از راهکار کلی بومی‌سازی در معادل ترجمهای استفاده می‌کند. با در نظر گرفتن این استراتژی، وی در مقوله صفات مرکب دو راهکار و در باب تشبیهات شش روش اساسی پیشنهاد می‌کند. برآیند پژوهش نشان می‌دهد که هنگام ترجمه هر نوع صفت مرکب و تشبیهی، روش‌های ترجمهای اتخاذشده بر اساس بومی گزینی زبانی و فرهنگی مناسب بوده و قابلیت اجرایی دارد. چراکه در ترجمه حاضر، مترجم از روش ادبی بهره برده است. چنین تطبیقی نشان‌دهنده تقارن فرهنگ در دو زبان مبدأ و مقصد است.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
اویس محمدی؛ لاچن علاقی؛ محمد مهدی طاهری
چکیده
زبان شعر حافظ بسیار ظریف و رمزآلود است. در غزل‌های او واژگان با دقت و ذوق زیبایی-شناسانه‌ی سرشاری انتخاب شده‌اند. به نحوی که تمامی واژگان به نوعی با هم پیوند دارند و در هم تنیده‌اند. یکی از ویژگی‌های زبانی حافظ، هم‌آوری واژگان متقابل با یکدیگر است. واژگان متقابل بیت‌های حافظ نه تنها با یکدیگر پیوندهای معنایی آشکار و نهان دارند، ...
بیشتر
زبان شعر حافظ بسیار ظریف و رمزآلود است. در غزل‌های او واژگان با دقت و ذوق زیبایی-شناسانه‌ی سرشاری انتخاب شده‌اند. به نحوی که تمامی واژگان به نوعی با هم پیوند دارند و در هم تنیده‌اند. یکی از ویژگی‌های زبانی حافظ، هم‌آوری واژگان متقابل با یکدیگر است. واژگان متقابل بیت‌های حافظ نه تنها با یکدیگر پیوندهای معنایی آشکار و نهان دارند، با دیگر واژگان نیز مرتبطند. از این رو، فهم رابطهی مفهومی واژگان ، و به شکل خاص واژگان متقابل، نقش زیادی در کشف معناها و زیباییهای شعر حافظ دارد. به همین خاطر، در این پژوهش سعی شده است که نمونه‌هایی از تقابل‌های معنای "مدرج، مکمل، دوسویه، جهتی، ضمنی" در غزل‌های حافظ انتخاب شود و رابطهی مفهومی آنها با دیگر واژگان بیت تحلیل شود و کارکرد معنایی و زیباییشناسانهی آن تبیین گردد. سپس، ترجمه‌ی علی عباس زلیخه از تقابل‌های معنایی و کارکردهای آن نقد شود. نتایج پژوهش بیانگر این است که تقابل‌های مورد بحث –به شکل خاص تقابل‌های ضمنی-، معناهای بلاغی روشن و پنهان بسیاری را در شعر خلق کرده‌اند و کوچکترین تغییری در تقابل و تعادل واژگان، سبب میشود که معناها و انسجام بیت، تا حد زیادی فروکاسته شود.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
فاطمه زارعی؛ علی افضلی؛ شهریار نیازی
چکیده
از جمله معضلات پیش روی مترجمان، تطبیق درجات نظامی است و دشواری کار مترجم زمانی دو چندان میشود که تعداد درجات نظامی زبان مبدا و مقصد یکسان نباشد؛ در نتیجه این اصطلاحات در یکی از دو زبان بدون معادل باقی می‌ماند؛ زیرا تفاوت‌هایی در ساختار نظامی نیروهای مسلح کشورها به چشم می‌خورد که نادیده انگاشتن آن میتواند مشکلاتی را برای مترجمان ...
بیشتر
از جمله معضلات پیش روی مترجمان، تطبیق درجات نظامی است و دشواری کار مترجم زمانی دو چندان میشود که تعداد درجات نظامی زبان مبدا و مقصد یکسان نباشد؛ در نتیجه این اصطلاحات در یکی از دو زبان بدون معادل باقی می‌ماند؛ زیرا تفاوت‌هایی در ساختار نظامی نیروهای مسلح کشورها به چشم می‌خورد که نادیده انگاشتن آن میتواند مشکلاتی را برای مترجمان پدید آورد. پژوهش حاضر پس از شرح درجات نظامی ایران و مقایسه آن با کشورهای عربی، به بررسی واژه‌نامه‌های عمومی و تخصصی و چگونگی معادلیابی آنان، با روشی توصیفی-تحلیلی و تطبیقی میپردازد. نتایج حاکی از آن است که اغلب واژه‌نامه‌های عمومی دانش کافی از حیطههای تخصصی نداشته و اصطلاحات این حوزه را با دقتنظر مورد بررسی قرار نداده و فرهنگلغتهای تخصصی نیز با توجه به این که نگارنده آن افراد نظامی بودند و اطلاعاتی از ساختار کشورهای عربی نداشتند، نتوانستند معادل دقیقی از درجات ارائه نمایند. بهترین شیوه گزینش معادل برای اصطلاحات درجات نظامی "معادل‌گزینی پس از شناخت الگوی درجات نظامی ایران و کشورهای عربی" است.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
سودابه ابراهیمی؛ روح الله صیادی نژاد؛ علی نجفی ایوکی
چکیده
Language is a translation of imagination and mental concepts, so the connection between language and translation is an irrefutable fact. Applicability as a sub branches of morphology study some of speeches inside context. Speech act is one of the most important applicability concepts that is relevant to kind of speech analyze, due to speech is a series of speech act because of the importance of this topic writers wants to compare the translation of speech acts in Maryam Surah based on translations of 5 different translators, Ghomshei, Khorramshahi, Fouladvand, Saffarzadeh and Makarem shirazi by ...
بیشتر
Language is a translation of imagination and mental concepts, so the connection between language and translation is an irrefutable fact. Applicability as a sub branches of morphology study some of speeches inside context. Speech act is one of the most important applicability concepts that is relevant to kind of speech analyze, due to speech is a series of speech act because of the importance of this topic writers wants to compare the translation of speech acts in Maryam Surah based on translations of 5 different translators, Ghomshei, Khorramshahi, Fouladvand, Saffarzadeh and Makarem shirazi by descriptive- analytic method. One of the results of this research is that translators did well in translating direct speech act like direct and true imperative action and promissory act but they didn’t have good translation in declarative, emotive, persuasive especially interrogative which don’t have their original meaning and in some cases didn’t transmit the meaning to the reader and just paid attention to the syntactic structure of the verse. The other result is that in these translations didn’t pay attention to the context and important elements in speech like speaker, audience and the message and time and place and also didn’t use the important ways in transmitting speech act especially indirect speech acts like … and some syntactical and musical normative of Quran
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
سجاد اسماعیلی؛ محمدرضا کشاورز
چکیده
امروزه به‌دلیل گسترش روابط میان کشورها، اهمیت منطقه‌ی خاورمیانه در عرصه بین الملل، هم مرز بودن کشور ایران با برخی از کشورهای عربی و نیز ایجاد روابط و گفت‌وگوهای دوستانه با آنها، ترجمه‌ی همزمان از عربی به فارسی و بالعکس دارای اهمیت ویژهای است. بر همین اساس، مترجم همزمان عربی می‌بایست علاوه بر تسلط در زمینه های مختلف سیاسی، اقتصادی، ...
بیشتر
امروزه به‌دلیل گسترش روابط میان کشورها، اهمیت منطقه‌ی خاورمیانه در عرصه بین الملل، هم مرز بودن کشور ایران با برخی از کشورهای عربی و نیز ایجاد روابط و گفت‌وگوهای دوستانه با آنها، ترجمه‌ی همزمان از عربی به فارسی و بالعکس دارای اهمیت ویژهای است. بر همین اساس، مترجم همزمان عربی می‌بایست علاوه بر تسلط در زمینه های مختلف سیاسی، اقتصادی، نظامی و... در حوزه ترجمه همزمان نیز از مهارت تخصصی کافی برخوردار باشد؛ زیرا اشتباهات سهوی یا عمدی در حین ترجمه‌ی همزمان، ممکن است موجبات اختلاف میان دولت‌ها و حتی ملت‌های طرفین را فراهم آورد. در همین راستا، این جستار بر آن است تا با بهرهگیری از روش توصیفی-تحلیلی، به بررسی چالش‌های ترجمه همزمان عربی به فارسی متون سیاسی بپردازد. به منظور تحقق این هدف، ترجمه‌ی همزمان سخنرانی عربی سیدحسن نصرالله از لحاظ چالش‌های ترجمه همزمان مورد کنکاش قرار گرفت. برخی از یافته ها نشان داد: بیشترین چالش‌های ترجمه همزمان مربوط به چالش‌های زبانی (نحوی، معنایی و آوایی) است که از جمله‌ی آنها می‌توان به: معادلیابی کلمات، کاهش واژگان و جملات زبان مبدأ، افزایش واژگان و جملات زبان مبدأ، وام‌گیری واژگانی و نحوی از زبان مبدأ و عدم آشنایی با لهجه‌های عربی اشاره کرد. در بخش چالش‌های فرازبانی نیز مواردی همچون سرعت کلام گوینده، عدم درک شنیداری صحیح را می‌توان به عنوان چالش‌های این بخش مطرح کرد.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
محمدرضا عزیزی؛ عباس واعظ زاده
چکیده
دیوان حافظ بالعربیه شعراً برگردانی منظوم از چهارصد و نود غزل حافظ شیرازی است. این پژوهش در نظر دارد موسیقی بیرونی یا همان وزن عروضی این ترجمه را با تکیه بر ظرافت‌های عروض فارسی و عربی بررسی نماید. عواملی مانند نوع اوزان، تفاوت شمار ارکان عروضی، تغییر وزن، ضرورت‌های شعری، زحافات و افزودن یا کاستن واژه‌ها به دلایل عروضی، نقد و ارزیابی ...
بیشتر
دیوان حافظ بالعربیه شعراً برگردانی منظوم از چهارصد و نود غزل حافظ شیرازی است. این پژوهش در نظر دارد موسیقی بیرونی یا همان وزن عروضی این ترجمه را با تکیه بر ظرافت‌های عروض فارسی و عربی بررسی نماید. عواملی مانند نوع اوزان، تفاوت شمار ارکان عروضی، تغییر وزن، ضرورت‌های شعری، زحافات و افزودن یا کاستن واژه‌ها به دلایل عروضی، نقد و ارزیابی شد. به منظور تمرکز بیشتر بر بیست غزل نخست دیوان حافظ تکیه شد، اما برای اطمینان از یافته‌ها به سایر غزلیات به ویژه ملمّعات نیز توجّه گردید. روش پردازش دادهها توصیفی – تحلیلی با رویکرد علم عروض است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد نحو و گاه حتی بلاغت شعر حافظ در این ترجمه تحت تأثیر موسیقی بیرونی قرار گرفته و زحافات و ضرورت‌های شعری را در زبان مقصد به دنبال آورده است. تغییراتی که عروض شعر فارسی در گذر زمان مطابق ذوق و قریحة ایرانی یافته، به آسانی در چنبرة ترجمه نمیگنجد. به نظر می‌رسد تغییر وزن غالب ملمّعات در جریان ترجمة حاضر، گواهی بر این مدعا باشد.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
حامد صدقی؛ سید عدنان اشکوری؛ سعداللّه همایونی؛ زهرا مهدوی مهر
چکیده
ساخت اطلاع و نشانداری از مباحث مهم در زبان‌شناسی نقشگرا به شمار میآید که توجه نظریه‌پردازان ترجمه را نیز به خود جلب کرده‌است. از جمله ساختارهای نحوی نشاندار، مبتداسازی وکانونی‌سازی است که در آنها سازه مبتدا وکانون، از جایگاه اصلی خود در جمله خارج شده و در جایگاه دیگر مثلاً ابتدای جمله قرار می‌گیرند. از آنجا که از منظر ساخت اطلاعی، ...
بیشتر
ساخت اطلاع و نشانداری از مباحث مهم در زبان‌شناسی نقشگرا به شمار میآید که توجه نظریه‌پردازان ترجمه را نیز به خود جلب کرده‌است. از جمله ساختارهای نحوی نشاندار، مبتداسازی وکانونی‌سازی است که در آنها سازه مبتدا وکانون، از جایگاه اصلی خود در جمله خارج شده و در جایگاه دیگر مثلاً ابتدای جمله قرار می‌گیرند. از آنجا که از منظر ساخت اطلاعی، جابجایی در عناصر جمله و نشانداری، بار معنایی بیشتری را ایجاد می‌کند؛ درک این موضوع خصوصا در ترجمه متون دینی از اهمیت بسزایی برخوردار بوده و نیازمند دقت بیشتر مترجم و شناخت و رعایت ساختار دو زبان مقصد و مبدا است. زیرا ممکن است دو گزاره به لحاظ ظاهری معنای یکسانی داشته اما به لحاظ ارتباطی و کلامی معانی متفاوتی داشته باشند. پژوهش حاضر با شیوه تحلیل محتوا و با رویکرد تطبیقی، با تکیه بر نظریه لمبرکت ترجمه موسوی گرمارودی از خطبه جهاد را از حیث ترجمه ساختارهای نشاندار مورد بررسی قرار داده‌است. نتایج نشان می‌دهد که مترجم به طور کلی در ترجمه این ساختارها چندان موفق عمل ننموده و اکثر این ساختارها را به صورت بی‌نشان در فارسی ترجمه کرده‌است. البته این امر به روانی ترجمۀ وی لطمه نزده‌است؛ اما بدون شک، از منظر ساخت اطلاعی، به دلیل تغییر ساختارها از نشانداری به بی‌نشانی، انتقال دقیق بخشی از معانی ارتباطی کلام میسر نشده‌است.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
علی اصغر شهبازی
چکیده
چکیده
ترجمه متون ادبی به طور عام و برگردان شعر به طور خاص، ناگزیر از انجام تغییر است که در بخش‌های مختلف واژگانی، ساختاری، بلاغی و گفتمانی متن روی می‌دهد. فرآیند تعدیل، غالبا ناشی از تصمیم آگاهانه مترجم بوده و به ماهیت زبان مقصد باز می‌گردد. یکی از نظریات برجسته در این حوزه، نظریه جی.سی کتفورد (1965) است که در دو گروه کلّی و چهار زیرشاخه، ...
بیشتر
چکیده
ترجمه متون ادبی به طور عام و برگردان شعر به طور خاص، ناگزیر از انجام تغییر است که در بخش‌های مختلف واژگانی، ساختاری، بلاغی و گفتمانی متن روی می‌دهد. فرآیند تعدیل، غالبا ناشی از تصمیم آگاهانه مترجم بوده و به ماهیت زبان مقصد باز می‌گردد. یکی از نظریات برجسته در این حوزه، نظریه جی.سی کتفورد (1965) است که در دو گروه کلّی و چهار زیرشاخه، تغییرات واژگانی و دستوری را مورد بررسی قرار می‌دهد. در پژوهش حاضر تلاش گردید با تکیه بر نظریه کتفورد، اقسام تعدیل‌های عبدالمنعم و العطار در تعریب سروده‌های مجموعه تولّدی دیگر فروغ فرخزاد، مقایسه و تحلیل گردد. نتیجه این بررسی بیانگر این است که تغییر طبقات دستوری، نسبت به دیگر اقسام تغییر، در تعریب هر دو مترجم، فراوانی بالایی دارد. تعریب مریم العطار به دلیل تقیّد به زبان مبدأ و التزام به ترجمه تحت‌اللفظی، از تعدیلات ساختاری کم‌تری همراه است که این امر در نامأنوسی ترجمه اثرگذار بوده است. این درحالی است که ترجمه عبدالمنعم، به دلیل معادل‌یابی‌های مناسب و التزام به تصریح و تعدیل واژگانی و ساختاری، روان‌تر به نظر میآید. ضمن آن حذف‌ها و افزوده‌های نابجا در تعریب العطار گاه موجب تغییرات معنایی و مفهومی ترجمه وی گشته است.
واژگان کلیدی: ترجمه شعر، مجموعه تولّدی دیگر، نظریه کتفورد، العطّار، عبدالمنعم.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
انسیه سادات هاشمی
چکیده
نزدیک به یک دهه است که نظریات ترجمه به ارزیابی ترجمه‌های قرآن راه پیدا کرده‌اند. هدف از انتخاب چارچوب نظری برای پژوهش، نظام‌مند شدن نقد و بررسی است تا از نقدهای پراکنده و سلیقه‌ای اجتناب شود، اما با بررسی این ارزیابی‌ها دیده میشود که در مواردی ناقدان از چارچوب نظریه خارج شده‌اند و یا فهم نادرستی از نظریه داشتهاند و مطابق آن ...
بیشتر
نزدیک به یک دهه است که نظریات ترجمه به ارزیابی ترجمه‌های قرآن راه پیدا کرده‌اند. هدف از انتخاب چارچوب نظری برای پژوهش، نظام‌مند شدن نقد و بررسی است تا از نقدهای پراکنده و سلیقه‌ای اجتناب شود، اما با بررسی این ارزیابی‌ها دیده میشود که در مواردی ناقدان از چارچوب نظریه خارج شده‌اند و یا فهم نادرستی از نظریه داشتهاند و مطابق آن فهم نادرست به نقد ترجمه پرداختهاند. پژوهش حاضر به منظور بررسی این ارزیابی‌ها، با روش توصیفی – تحلیلی آمیخته با نقد، پنج پژوهش مبتنی بر نظریه نایدا را در زمینة نقد قرآن به عنوان مطالعه موردی، مورد بررسی قرار داده تا لغزشگاههای پژوهشگران را در کاربست این نظریه بررسی کند. این پژوهش نشان می‌دهد که ناقدان گاه در فهم معنای معادل صوری و پویا دچار اشتباه شده‌اند و مصادیق آن را به اشتباه در ترجمه‌ها یافتهاند. در مواردی نیز علیرغم اینکه نظریه نایدا را مبنای نقد خود قرار داده‌اند، اما نقد همچنان در مسیری متفاوت از این چارچوب حرکت کرده که در مواردی علت این امر به عدم تناسب چارچوب نظری با دادههای تحقیق برمیگردد.
)
