پژوهش های ترجمه در زبان و ادبیات عربی

1. بررسی تطبیقی طنز کلامی در دوبلة عربی و فارسی انیمیشن زوتوپیا براساس مدل مگدالنا پانِک

عبدالباسط عرب یوسف آبادی؛ فرشته افضلی

دوره 10، شماره 22 ، بهار و تابستان 1399، ، صفحه 205-232

http://dx.doi.org/10.22054/rctall.2020.54173.1497

چکیده

تردیدی نیست که بخش قابلتوجهی از انیمیشنهای مشهور با اهداف آموزشی و سرگرمکنندة ادبی شکل گرفته‌اند و پدیدآورندگان این آثار با تکیه بر زﺑﺎن ادﺑﻲ جامعة هدفشان را با دنیای طنز و شیوههای بیان آن آشنا میسازند. هرچه طنز در این ژانرهای تصویری- کلامی ﻫﻨﺠﺎرﺷﻜﻦﺗﺮ باشد، ﻗﺪرت ﺟﺬب ﻣﺨﺎطبش نیز اﻓﺰاﻳﺶ میﻳﺎﺑﺪ. این ویژگی ... بیشتر تردیدی نیست که بخش قابلتوجهی از انیمیشنهای مشهور با اهداف آموزشی و سرگرمکنندة ادبی شکل گرفته‌اند و پدیدآورندگان این آثار با تکیه بر زﺑﺎن ادﺑﻲ جامعة هدفشان را با دنیای طنز و شیوههای بیان آن آشنا میسازند. هرچه طنز در این ژانرهای تصویری- کلامی ﻫﻨﺠﺎرﺷﻜﻦﺗﺮ باشد، ﻗﺪرت ﺟﺬب ﻣﺨﺎطبش نیز اﻓﺰاﻳﺶ میﻳﺎﺑﺪ. این ویژگی در ارتباط با دوبلة انیمیشن و برجستهسازی طنز کلامی آن نیز صادق است؛ بنابراین هر اندازه گروه دوبله نسبت به ظرافتهای زبان مقصد آگاهی بیشتری داشته باشد، میتواند نقش خود را در تحقق این هدف برجستهتر کند. زوتوپیا (2016م) ازجمله انیمیشنهای موفق کودک است که علاوهبر خلق صحنههای جذاب و هیجانانگیز از زبانی برخوردار است که به زعم بسیاری از منتقدان فیلم کودک نمونة موفق طنز کودک نیز بهشمار میآید. شهرت این انیمیشن سبب شد گروههایی علمی مسؤولیت ترجمه و دوبلة آن را به زبان عربی و فارسی عهدهدار شوند. در این پژوهش تلاش میشود با تکیه ‌بر روش توصیفی‌- تحلیلی و با استناد به الگوی ترجمة طنز از مگدالناپانِک (2009م)، راهبردهای ترجمة طنز کلامی در دوبلة عربی و فارسی زوتوپیا مورد بررسی تطبیقی قرار گیرد. نتایج نشان میدهد راهکار تحت‌اللفظی در دوبلة عربی (34 درصد) و دگرنویسی در دوبلة فارسی (32 درصد) پربسامدترین راهکار در ترجمة طنز زبان مقصد است. همچنین تفاوت فاحش میان استفاده از راهکار دگرگونسازی در دوبلة عربی (2 درصد) و دوبلة فارسی (19 درصد) نشان میدهد که گروه ترجمه و دوبلة فارسی تأکید بیشتری بر همسوسازی ساختار طنز انیمیشن با فرهنگ و زبان مقصد داشته است؛ بنابراین دوبلة فارسی در بومیسازی طنز به نسبت دوبلة عربی موفقتر عمل کرده است.

2. چالش های ترجمۀ شعر از عربی به فارسی (با بررسی اشعاری از نزار قبانی، بدر شاکر السیاب ونازک الملائکه)

عبدالعلی آل بویه لنگرودی

دوره 3، شماره 7 ، بهار و تابستان 1392، ، صفحه 13-40

چکیده

ترجمۀ شعر، یکی از مهمترین مباحث در مطالعات ترجمه محسوب میشود، و همواره مورد توجه و اهتمام صاحبنظران بوده و هست. آمیختگی زبان شعر با احساس شاعر، و بهرهمندی آن از ابهام و پیچیدگی و وجود عناصری نظیر موسیقی، عاطفه و خیال، شعر را در مرتبۀ بالاتری از نثر قرار میدهد. و به همان میزان بر اهمیت ترجمۀ آن میافزاید. مترجمِ شعر ... بیشتر ترجمۀ شعر، یکی از مهمترین مباحث در مطالعات ترجمه محسوب میشود، و همواره مورد توجه و اهتمام صاحبنظران بوده و هست. آمیختگی زبان شعر با احساس شاعر، و بهرهمندی آن از ابهام و پیچیدگی و وجود عناصری نظیر موسیقی، عاطفه و خیال، شعر را در مرتبۀ بالاتری از نثر قرار میدهد. و به همان میزان بر اهمیت ترجمۀ آن میافزاید. مترجمِ شعر باید نسبت به مترجمان دیگر متون از آزادی بیشتری برخوردار باشد. ترجمۀ موفق و زیبای شعر در واقع نوعی باز آفرینی است که در ترجمههای منظوم بیشتر خود را نشان میدهد. مترجم شعر علاوه بر بهرهمندی از سایر ویژگیهای یک مترجمِ ادبی باید با زبان شعر معاصر و ویژگیهای آن ازجمله بافتار و فضای حاکم برمتن، کاربرد زبان نماد، توجه به عنصر تکرار، موسیقی درونی شعر، کاربردهای اسم خاص آشنا باشد. هدف از این مقاله تبیین دشواریها و پیچیدگیهای ترجمۀ شعر بهویژه شعر معاصرِ عربی از دو منظر نظری و کاربردی است. در مبحث نظری از عناصر ترجمهپذیر و ترجمهناپذیر شعر سخن به میان میآید و به اهمیتِ لفظ، معنا، موسیقی ، عاطفه و خیال پرداخته میشود. و دشواریهای ترجمۀ آن مورد بررسی قرار میگیرد. درمبحث کاربردی با ذکر نمونههایی از اشعار شاعران عرب نظیر نزار قبانی، بدر شاکر السیاب ونازک الملائکه مهمترین چالشهای پیش روی مترجم شعر معاصر بررسی میگردد. روشِ پژوهش توصیفی - تحلیلی و روش جمعآوری دادهها کتابخانهای است.

3. نقش ترجمه در ادبیّات تطبیقی و داستان‌نویسی معاصر (با تأکید بر ادبیّات فارسی و عربی)

مهدی ممتحن؛ ایران لک

دوره 3، شماره 9 ، پاییز و زمستان 1392، ، صفحه 119-141

چکیده

با در نظر داشتن این موضوع که «ترجمه» نخستین ابزار برای عبور از مرز ادبیّات یک سرزمین و ورود به قلمرو «ادبیّات دیگری» است، می‌توان آن را یکی از عوامل مانع انزوا و انفعال انواع ادبی یک ملّت و در نتیجه، انحطاط آن به‌شمار آورد. پژوهش حاضر سعی دارد نشان دهد که ترجمه در شکل‌گیری روابط ادبیّات ملل و نیز نقل و انتقال‌های میان آنها ... بیشتر با در نظر داشتن این موضوع که «ترجمه» نخستین ابزار برای عبور از مرز ادبیّات یک سرزمین و ورود به قلمرو «ادبیّات دیگری» است، می‌توان آن را یکی از عوامل مانع انزوا و انفعال انواع ادبی یک ملّت و در نتیجه، انحطاط آن به‌شمار آورد. پژوهش حاضر سعی دارد نشان دهد که ترجمه در شکل‌گیری روابط ادبیّات ملل و نیز نقل و انتقال‌های میان آنها نقش دارد یا حتّی در ادبیّات تطبیقی که یکی از حوزه‌های مرتبط با ادبیّات ملل است، جایگاه تأثیرگذاری دارد. در این نوشتار، ابتدا به انواع ترجمه و جایگاه آن در ادبیّات جهان اشاره شده است. سپس به برخی کارکردهای آن، مانند دقّت و امانت‌داری در ترجمه از سوی مترجم، تأثیر اثر ترجمه ‌شده بر ادبیّات مقصد، گسترش فنّ داستان‌نویسی در ادبیّات کلاسیک و معاصر فارسی و عربی، رونق ترجمة آثار رئالیستی و رمانتیک، گسترش مضمون، ایجاد تعامل‌ و ارتباط‌ فرهنگی میان ادبیّات فارسی و عربی و معرّفی داستان‌نویسان مشهور غربی به داستان‌نویسان معاصر ادبیّات فارسی و عربی به منظور تقویت و گسترش ادبیّات ملّی، در ضمن مباحث مذکور در متن اشاره شده است. نویسندگان با روش توصیفی و تحلیلی توانسته‌اند به راهکارهای مناسبی برای تمییز صحّت و سُقم ترجمة آثار ادبی برای تطبیق دو اثر با زبانی مشترک یا متفاوت دست یابند.

4. نگاهی به ترجمۀ مجاز مرسل در قرآن کریم با بررسی موردی ترجمۀ آیتی، الهی، فولادوند و خرمشاهی

عباس اقبالی؛ زینب رحیمی

دوره 3، شماره 7 ، بهار و تابستان 1392، ، صفحه 105-130

چکیده

قرآن مجید متنی است با لایههای شگرف که خوانش و بیان دلالتهای آیاتش از راه ترجمه درنگی بایسته لازم دارد. بدین روی ترجمههای قرآن با نقدهای بسیاری روبرو شده است. ولی با عنایت به بسامد مجازهای مرسل قرآن و دلالتهای ظریف آنها، ترجمههای این مجازها بررسی و نقدی مستقل میطلبد.در این جستار به مثابۀ گامی در نقد ترجمۀ ... بیشتر قرآن مجید متنی است با لایههای شگرف که خوانش و بیان دلالتهای آیاتش از راه ترجمه درنگی بایسته لازم دارد. بدین روی ترجمههای قرآن با نقدهای بسیاری روبرو شده است. ولی با عنایت به بسامد مجازهای مرسل قرآن و دلالتهای ظریف آنها، ترجمههای این مجازها بررسی و نقدی مستقل میطلبد.در این جستار به مثابۀ گامی در نقد ترجمۀ این قبیل تعابیر و متناسب با مجال یک مقاله، از میان ترجمههای فراوان فارسی، به چهار ترجمۀ (آیتی، الهی قمشهای، خرمشاهی و فولادوند) که از اشتهار و تفاوت با یکدیگر برخوردارند پرداخته شده است. بدین جهت با بهرهگیری از مراجع تفسیری المیزان فی التفسیر، جوامع الجامع ومفاتیح الغیب ...، مجازهای مرسل در 10 جزء اول قرآن مشخص گشته و به روش استقرایی ـ استنتاجی ترجمۀ تعابیری مانند: «أصابع» با علاقه کلّیّت، «ایتام» با علاقه ماکان و «لباس» با علاقه سببیّت ، بررسی و نقد شده است. حاصل این پژوهش معلوم ساخته، ترجمههای مجازهای مرسل یکنواخت نیست، هر یک از مترجمان سبک خاصی را دنبال نکرده است ، گاه از تعابیر مجازی زبان مقصد استمداد جسته و گاهی با بهرهگیری از ترجمۀ توضیحی دلالت تعبیرات را رساندهاند. در مواردی، برخی آرایۀ بلاغی نهفته در تعبیرات مجازی را فرونهاده به ترجمۀ تحتاللفظی (حرفی) مجازها بسنده کرده اند، ترجمهای که مفهوم مورد نظر تعبیر مجازی را نمیرساند. در پایان نیز ترجمۀ این چهار مترجم با یکدیگر مقایسه و به بیان رویکرد انتخاب شده از سوی هر یک پرداخته شده است.

5. دراسة آراء الجاحظ حول الشعر و نقده

دوره 2، شماره 4 ، پاییز و زمستان 1391، ، صفحه 42-25

چکیده

إن الجاحظ من أکبر النقاد و أصحاب الرأی فی الأدب العربی شعره و نثره. فجاءت آراؤه فی هذا الباب متناثرة بین آثاره لاسیما فی کتابی البیان و التبیین و الحیوان و رغم أنّ له آراءً فی الشعر و نقده مهدّت الأرضیة لاستقلال النقد، فی العصور الآتیة غیر أنه لم تکن للنقد فی عصره أسس و مبادئ مدونة. و بهذا یعتبر الجاحظ من مؤسسی النقد الأدبی و نقد الشعر ... بیشتر

تعداد مشاهده مقاله	677,477
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	214,807
نسبت مشاهده بر مقاله	3510.24
نسبت دریافت فایل بر مقاله	1112.99
تعداد مقالات ارسال شده	597
تعداد مقالات رد شده	419
درصد عدم پذیرش	70
تعداد مقالات پذیرفته شده	117
درصد پذیرش	20

پژوهش های ترجمه در زبان و ادبیات عربی

مقالات آماده انتشار

شماره جاری

دوره 11 (1400)

دوره 10 (1399)

دوره 9 (1398)

دوره 8 (1397)

دوره 7 (1396)

دوره 6 (1395)

دوره 5 (1394)

دوره 4 (1393)

دوره 3 (1392)

دوره 2 (1391)

دوره 1 (1390)

1. بررسی تطبیقی طنز کلامی در دوبلة عربی و فارسی انیمیشن زوتوپیا براساس مدل مگدالنا پانِک

چکیده

2. چالش های ترجمۀ شعر از عربی به فارسی (با بررسی اشعاری از نزار قبانی، بدر شاکر السیاب ونازک الملائکه)

چکیده

3. نقش ترجمه در ادبیّات تطبیقی و داستان‌نویسی معاصر (با تأکید بر ادبیّات فارسی و عربی)

چکیده

4. نگاهی به ترجمۀ مجاز مرسل در قرآن کریم با بررسی موردی ترجمۀ آیتی، الهی، فولادوند و خرمشاهی

چکیده

5. دراسة آراء الجاحظ حول الشعر و نقده

چکیده

بانک ها و نمایه نامه ها

doi

Open Access

COPE

سمیم نور

لینکداین

آکادمیا

ریسرچ گیت

ابر واژگان