ترجمه در زبان و ادبیات عربی
سبحان کاوسی
چکیده
ترجمۀ شعر به عنوان یکی از پیچیده‌ترین عرصه‌های ترجمۀ ادبی، انتقال لایه‌های معنایی و زیبایی‌های زبان مبدأ به زبان مقصد را همواره با خطر از دست دادن اصالت و عمق مفاهیم مواجه میکند؛ از این رو، نظریههای مختلفی در این زمینه به وجود آمده است. از مهم‌ترین نظریههای ترجمۀ شعر، نظریۀ هنجارهای گیدئون توری است که به فرآیند ترجمه ...
بیشتر
ترجمۀ شعر به عنوان یکی از پیچیده‌ترین عرصه‌های ترجمۀ ادبی، انتقال لایه‌های معنایی و زیبایی‌های زبان مبدأ به زبان مقصد را همواره با خطر از دست دادن اصالت و عمق مفاهیم مواجه میکند؛ از این رو، نظریههای مختلفی در این زمینه به وجود آمده است. از مهم‌ترین نظریههای ترجمۀ شعر، نظریۀ هنجارهای گیدئون توری است که به فرآیند ترجمه یا خود عمل ترجمه پرداخته می‌شود. در زبان فارسی نیز اشعار بسیاری به زبانهای مختلف ترجمه شده است که از جملۀ آن‌ها اشعار گلچین گیلانی به زبان عربی توسط محمد نورالدین عبدالمنعم است. از آنجایی که اشعار گلچین گیلانی دربرگیرندۀ درون‌مایه‌های احساسی و فرهنگی خاص است؛ بنابراین، در ترجمه نیازمند دقت و توجه ویژه‌ای است. ترجمۀ شعر «خانۀ ویران» اثر گلچین گیلانی، موضوع این پژوهش است که با هدف بررسی و ارزیابی دقیق ترجمۀ عربی مقولههای فرهنگی، مفاهیم استعاری و ساختار موسیقایی در شعر فارسی از نظر وفاداری به معانی اصلی، دقت در ترجمۀ تعبیرات فرهنگی و انسجام و لحن اجرایی و شناسایی نقاط قوت و ضعف در ترجمه و ارائه پیشنهادات برای بهبود کیفیت ترجمه‌های ادبی مشابه، صورت میپذیرد. تحلیل‌ها نشان میدهد که ترجمۀ عربی محمد نورالدین عبدالمنعم به طور کلی توانسته است معانی و احساسات اصلی شعر فارسی را منتقل کند، اما در برخی موارد نیاز به دقت بیشتری در تفسیر فرهنگی و انتخاب عبارات مناسب وجود دارد. استفاده از عبارات و توصیف‌های دقیق‌تر میتواند به بهبود وضوح و انتقال بهتر معانی اصلی کمک کند.
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
نیکو نیک راه؛ علیرضا نظری؛ علی اصغر شهبازی
چکیده
ترجمه به عنوان فرآیند انتقال دادههای زبانی در بسیاری از متون ادبی به ویژه آثار داستانی به عنوان پل تعاملات فرهنگی عمل میکند. از این رو، تسلط مترجم بر عناصر فرهنگی موجود در متن مبدأ و توانمندی وی در گزینش معادل صحیح یا صحیحتر در متن مقصد میتواند به عنوان مقولهای در سنجش توفیق یا عدم توفیق مترجم محسوب شود. پیتر نیومارک ...
بیشتر
ترجمه به عنوان فرآیند انتقال دادههای زبانی در بسیاری از متون ادبی به ویژه آثار داستانی به عنوان پل تعاملات فرهنگی عمل میکند. از این رو، تسلط مترجم بر عناصر فرهنگی موجود در متن مبدأ و توانمندی وی در گزینش معادل صحیح یا صحیحتر در متن مقصد میتواند به عنوان مقولهای در سنجش توفیق یا عدم توفیق مترجم محسوب شود. پیتر نیومارک بیش و پیش از دیگر نظریهپردازان متوجه اهمیت این مقوله بود و علاوه بر دستهبندی مقولات به ارائه راهکارهایی در معادلگزینی عناصر فرهنگی پرداخت. رمان «سفر» اثر محمود دولتآبادی با توجه به درونمایۀ آن و حرکت داستانی آن در بستر فرهنگ سنتی ایران، برخوردار از کلیۀ عناصر فرهنگی مدنظر نیومارک است و مترجم این اثر به زبان عربی با چالشهای متعددی در این امر مواجه شده است. مقالۀ حاضر با روش توصیفیـ تحلیلی و با اتکا به نظریۀ نیومارک، تمام عناصر فرهنگی موجود در رمان را با استقراء تام، استخراج و ضمن واکاوی راهکارهای مترجم در مواجهه با این عناصر فرهنگی به تحلیل و نقد چگونگی گزینشهای مترجم بپردازد و از این رهگذر به ارزیابی و حتی سبکشناسی عملکرد مترجم در بهرهگیری از راهکارهای نیومارک بپردازد. نتایج حاصل نشان میدهد که پربسامدترین عناصر فرهنگی، مربوط به فرهنگ مادی و ضربالمثلها بوده است و نیز مترجم در ترجمۀ عناصر فرهنگی از راهکار تلفیقی بیشتر از سایر روشها بهره برده است و میتوان گفت علت استفاده زیاد مترجم از این روش، تعداد زیاد برخی مقولات فرهنگی از جمله فرهنگ مادی و ضربالمثلها و نیز جهت رفع ابهام و توضیح در پاورقی برای آشنایی بیشتر مخاطبان عرب زبان بوده است.
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
زهرا سلیمی؛ نرگس انصاری؛ سید محمد میرحسینی
چکیده
نظریۀ لارنس ونوتی یکی از نظریههای ارائه شده در زمینۀ ترجمه‌ای روان و برجسته است. او با مطرح کردن دوگانۀ بومی‌سازی و بیگانه‌سازی، نحوۀ حضور مترجم در متن را ارزیابی میکند. از نظر وی، راهبرد بومی‌سازی با هدف جلوگیری از ورود فرهنگ دیگری صورت میپذیرد و بیگانه‌سازی در جهت آشنایی مخاطب با ارزش‌ها و فرهنگ سایر ملل انجام میپذیرد. ...
بیشتر
نظریۀ لارنس ونوتی یکی از نظریههای ارائه شده در زمینۀ ترجمه‌ای روان و برجسته است. او با مطرح کردن دوگانۀ بومی‌سازی و بیگانه‌سازی، نحوۀ حضور مترجم در متن را ارزیابی میکند. از نظر وی، راهبرد بومی‌سازی با هدف جلوگیری از ورود فرهنگ دیگری صورت میپذیرد و بیگانه‌سازی در جهت آشنایی مخاطب با ارزش‌ها و فرهنگ سایر ملل انجام میپذیرد. بررسی و تحلیل مؤلفه‌های فرهنگی در ترجمۀ عربی محمد علاءالدین منصور از رمان فارسی ثریاء در اغما اثر اسماعیل فصیح مبتنی بر نظریۀ نحوۀ حضور مترجم، مبنی بر راهبردهای آشنایی‌زدایی و غرابت‌زدایی ونوتی هدفی است که این پژوهش با به‌کارگیری روش توصیفی- تحلیلی آن را مورد توجه قرار داده است. نگارندگان در این مقاله ابتدا عناصر فرهنگی را استخراج کرده و سپس آن را با ترجمۀ عربی رمان حاضر مطابقت داده‌اند تا گرایش مخاطب بر دو راهبرد پیشنهادی ونوتی را مشخص سازند. نتایج به دست آمده نشان میدهد که مترجم ارزش‌های فرهنگی متن مبدأ را حفظ کرده و با توجه به غلبۀ روش آشنایی‌زدایی بر روش غرابت‌زدایی در این ترجمه، متنی روان و همه فهم ارائه نشده است؛ زیرا اصطلاحات و تعابیر بدون دریافت بار فرهنگی موجود به صورت لفظ به لفظ یا با معادل نزدیک به متن مبدأ انتقال داده شده که در نهایت ناشی از عدم شناخت صحیح فرهنگ و متن مبدأ توسط مترجم است.
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
مجید صالح بک
چکیده
این پژوهش تلاش دارد برگردان‌های عربی رباعیات خیام را موردنقد و تحلیل قرار دهد؛ ازاین‌رو، در آغاز به شرح مختصری از زندگی و جایگاه این شاعر و ریاضی‌دان ایرانی و دیدگاه‌های مطرح ازسوی خیام‌شناسان پرداخته است. سپس اثر سترگ او در برگردان نامداران جهان عرب موردبحث قرار گرفته است. در این بخش ابتدا از تاریخچۀ رباعی، رباعیات خیام، ترجمه ...
بیشتر
این پژوهش تلاش دارد برگردان‌های عربی رباعیات خیام را موردنقد و تحلیل قرار دهد؛ ازاین‌رو، در آغاز به شرح مختصری از زندگی و جایگاه این شاعر و ریاضی‌دان ایرانی و دیدگاه‌های مطرح ازسوی خیام‌شناسان پرداخته است. سپس اثر سترگ او در برگردان نامداران جهان عرب موردبحث قرار گرفته است. در این بخش ابتدا از تاریخچۀ رباعی، رباعیات خیام، ترجمه و چگونگی ورود آن به جهان عرب سخن به میان آمده، سپس از عوامل اثرگذار پیش روی مترجمان عرب تحت عناوینی چون ایدئولوژی، سپهرِ گفتمان زبان مبدأ و مقصد، قالب‌های ترجمه، ترجمه از زبان واسطه و سرانجام سازوکارهای مترجمان با آوردن شواهد متنوع بحث شده است. در موضوع ایدئولوژی از تأثیرگذاری ایدئولوژی مترجم و زبان مقصد و در سپهرِ گفتمان از تحول و دگرگونی متن و توفیق یا عدم توفیق مترجم سخن رفته است. پایبندی به قالب اصلی رباعی و یا عدم پایبندی به آن و نتایج حاصل از آن در روند ترجمه و همچنین بهرهگیری از زبان واسطه و تأثیرگذاری مثبت و منفی و احیاناً مخرب آن در ترجمه، مانند دیگر موضوعات از جایگاه ویژه‌ای در این بحث برخوردار است. در این گفتار علاوه بر موارد طرح‌شده، سازوکارهای شخصی مترجمان و تأثیرگذاری آنان در تصریح، تلطیف، تغییر و حذف به انتقال معنای دریافتی از زبان مبدأ که معمولاً برخاسته از فهم و درک نادرست و یا زبان واسطه و یا اختلاف فرهنگی است به بحث گذاشته شده است. در پایان یادآور می‌شود که شیوۀ به‌کاررفته در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است؛ بدیهی است که برای تبیین و غنای هر چه بیشتر این پژوهش از نمونه‌های متفاوت مترجمان سرشناس عرب، بهرهگیری و درنهایت یافته‌های این پژوهش به‌صورت یک جمع‌بندی به‌عنوان نتیجه به خواننده این سطور عرضه شده است.
