شناسنامه علمی شماره
علی سلیمی؛ شهریار همتی؛ محمدنبی احمدی
دوره 3، شماره 6 ، فروردین 1392، صفحه 13-28
چکیده
مفسّران، عبارت «أَکادُ أُخْفیها» در سورة شریفة «طه» را به معانی مختلف تفسیر نمودهاند. برخی فعل «أکاد» در این آیه را به‌معنای «أرید» گرفته، عبارت را به‌معنای «میخواهم پنهان کنم» ترجمه نمودهاند و حتی گاهی کاربرد فعل «کاد» را بیانگر شدت کتمان شمردهاند. برخی دیگر برای حل مشکل، فعل «أخفیها» ...
بیشتر
مفسّران، عبارت «أَکادُ أُخْفیها» در سورة شریفة «طه» را به معانی مختلف تفسیر نمودهاند. برخی فعل «أکاد» در این آیه را به‌معنای «أرید» گرفته، عبارت را به‌معنای «میخواهم پنهان کنم» ترجمه نمودهاند و حتی گاهی کاربرد فعل «کاد» را بیانگر شدت کتمان شمردهاند. برخی دیگر برای حل مشکل، فعل «أخفیها» را به‌معنای سلب در باب افعال و به‌معنای آشکارنمودن گرفتهاند. این پژوهش با روش تحلیلی- توصیفی و با تأملی در کاربردهای فعل «کاد» در زبان عربی و در قرآن کریم، این موضوع را بررسی نموده است. در این پژوهش نظر برخی از نحویها و بعضی از مفسران دربارة کاربردهای فعل «کاد» و آیة مورد بحث واکاوی شده است و کوشش شده به این پرسش پاسخ داده شود که براساس کاربردهای فعل «کاد»، کدام برداشت از این آیة شریفه، مناسبتر است و با مجموعه آیات دیگر هماهنگی بیشتری دارد؟ نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش، گویای آن است که فعل «کاد» در این آیة شریفه، همان معنای متداول «کاد» در زبان عربی را دارد که در حالت مثبت، عدم وقوع فعل و در حالت منفی، وقوع آن به‌سختی را بیان میکند. به‌نظر می‌رسد با توجه به کاربردهای این فعل در زبان عربی و در قرآن کریم، در تقدیرگرفتن معانی دور از ذهن برای آن در این آیة شریفه، غیر قابل توجیه است و با زبان قرآن سازگاری ندارد.
شناسنامه علمی شماره
حسین شمس آبادی؛ فرشته أفضلی
دوره 3، شماره 6 ، فروردین 1392، صفحه 29-48
چکیده
زبان‌های گوناگون نظام‌های همسانی ندارند و هر زبان خود عناصر واژگانی، ساختارهای دستوری، ترکیب‌ها و اصطلاحات ویژه‌ای دارد، از این‌رو، گاهی ناگزیر می‌شویم برخی از ساختارهای واژگانی و دستوری متن مبدأ را تغییر دهیم تا در زبان مقصد، فهمیدنی و آشنا باشند. یکی از اصول مهمی که در ترجمۀ متون داستانی بیان می‌شود، برابریابی‌های واژگانی، ...
بیشتر
زبان‌های گوناگون نظام‌های همسانی ندارند و هر زبان خود عناصر واژگانی، ساختارهای دستوری، ترکیب‌ها و اصطلاحات ویژه‌ای دارد، از این‌رو، گاهی ناگزیر می‌شویم برخی از ساختارهای واژگانی و دستوری متن مبدأ را تغییر دهیم تا در زبان مقصد، فهمیدنی و آشنا باشند. یکی از اصول مهمی که در ترجمۀ متون داستانی بیان می‌شود، برابریابی‌های واژگانی، ساختاری و بافتاری دقیق و مناسب در برگرداندن پیام از زبان مبدأ به زبان مقصد است. بر این پایه برای آشناشدن با تغییراتی که در برابریابی از زبان مبدأ به زبان مقصد می‌توان وارد کرد، نخست برابریابی را در ترجمۀ داستان در سه سطح اشتراک، تغییر و انتقال مورد ارزیابی قرار می‌دهیم. در این پژوهش برآنیم تا با الهام‌گرفتن از این تغییرات و راه‌کارها بتوانیم شیوه‌های برابریابی را در ترجمۀ داستان‌های عربی به فارسی در سطح واژگان (واژه‌های خاص مردمی، کوچه‌وبازاری، غربی و واژگان با معنای متنی و ارتباطی)، ساختار (ادبی‌نویسی، سجع‌پردازی، ترجمۀ پیامی و ارزش پیامی ساختار زبان مبدأ) و بافتار (عناصر شبه‌زبانی، پیش‌تصورها و عوامل تأثیرگذار در معنا) مورد کندوکاو قرار دهیم. از این‌رو برای بررسی بر روی نمونه‌های ترجمه، از شماری از داستان‌های نجیب محفوظ نویسندۀ مصری چون «شهر العسل»، «زقاق المدق»، «تحت المظله»، «اللص و الکلاب» و «الشحاذ» بهره جستیم.
شناسنامه علمی شماره
رضا ناظمیان؛ حسام حاج مؤمن؛ محمد جمشید
دوره 3، شماره 6 ، فروردین 1392، صفحه 49-68
چکیده
نظریة مناسبت، از کارآمدترین رهیافتها در بررسی ارتباطپذیری متون و نحوة دریافت آنها از سوی مخاطب است. از آنجا که فرض است متن دینی مخاطب عام دارد، این مقاله بر آن است تا به بررسی عوامل افزایش یا کاهش سطح مناسبت متون دینی ترجمه شده به فارسی و راه‌کارهای افزایش سطح مناسبت این ترجمهها برای مخاطب فارسزبان ...
بیشتر
نظریة مناسبت، از کارآمدترین رهیافتها در بررسی ارتباطپذیری متون و نحوة دریافت آنها از سوی مخاطب است. از آنجا که فرض است متن دینی مخاطب عام دارد، این مقاله بر آن است تا به بررسی عوامل افزایش یا کاهش سطح مناسبت متون دینی ترجمه شده به فارسی و راه‌کارهای افزایش سطح مناسبت این ترجمهها برای مخاطب فارسزبان بپردازد. در این راستا پنج آیه بافتمحور از قرآن به همراه چهار ترجمه از هر آیه تحلیل و بررسی شدند. این بررسی با روش کیفی، در چارچوب تحلیل گفتمان و با بهرهگیری از ابزار تحلیل بافتی که شامل هفت پرسش است، انجام شد. پاسخ به این هفت پرسش، مفاهیمی کلیدی از آیات را به دست داد تا ترجمهها با نظر به آنها بررسی شوند و بدین ترتیب عوامل مؤثر در میزان تلاش پردازش مشخص گردند. در نتیجه، با آسیب شناسی نیازمندی مخاطب به سطح بالایی از تلاش پردازش در دریافت ترجمة متن دینی، عملکرد مترجمان در ارائة پیشفرضهای لازم به مخاطب در راستای کاهش تلاش پردازش و بنابراین افزایش سطح مناسبت متن بررسی می‌شود تا اهمیت و چگونگی انجام این امر روشن شود.
شناسنامه علمی شماره
رضا امانی؛ لیلا زربخش؛ ام البنین فرهادی
دوره 3، شماره 6 ، فروردین 1392، صفحه 69-89
چکیده
مجاز یکی از مهم‌ترین و مؤثرترین ساختارها و صنایع بیانی در بلاغت به شمار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌رود و نقش به سزایی در زیباشناختی و معناآفرینی بافتار قرآنی دارد. لذا ترجمۀ آن نیز از اهمیت خاصی برخوردار است که در این نوشتار به روش شناسی ترجمۀ انواع مجاز و نقد عملکرد مترجمان قرآن پرداخته شده است. صاحب نظران در ترجمة انواع «مجاز» ...
بیشتر
مجاز یکی از مهم‌ترین و مؤثرترین ساختارها و صنایع بیانی در بلاغت به شمار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌رود و نقش به سزایی در زیباشناختی و معناآفرینی بافتار قرآنی دارد. لذا ترجمۀ آن نیز از اهمیت خاصی برخوردار است که در این نوشتار به روش شناسی ترجمۀ انواع مجاز و نقد عملکرد مترجمان قرآن پرداخته شده است. صاحب نظران در ترجمة انواع «مجاز» - و در مجموع انواع متون- دو روش «معنایی» (ترجمه به مجاز) و «ارتباطی» (ترجمه به حقیقت) را ارائه نمودهاند. اما نگارندگان مقالة حاضر روش «معنایی - ارتباطی» را به عنوان روشی تلفیقی جهت ترجمۀ مجازهای قرآن پیشنهاد میدهند. به نظر می‌رسد این روش که جمع میان دو روش معنایی و روش ارتباطی است، میتواند مناسبترین و کارآمدترین روش برای ترجمة مجاز باشد. حال آنکه بررسی ترجمه‌های مختلف قرآن نشان از به کارگیری روشهای مختلف از سوی مترجمان محترم دارد که خود موجب بروز نوسانات زیادی در ترجمة ایشان شده، در نتیجه ترجمهها را از علمی بودن به سوی ذوقی بودن سوق داده است.
شناسنامه علمی شماره
سید محمدرضا ابن الرسول؛ محمد رحیمی خویگانی
دوره 3، شماره 6 ، فروردین 1392، صفحه 91-112
چکیده
یکی از مباحث مهم دستور زبان فارسی که نقش به سزایی در روند کار ترجمه بین دو زبان فارسی و عربی، بازی میکند، چندگونگی «ی» در این زبان است. شاید کمتر زبانی را بتوان یافت که در آن یک حرف تا این حد دارای کارکردهای متنوع و مختلف باشد؛ کارکردهایی که غالباَ کمترین هم‌پوشی را با هم داشته و کاملاَ با هم متفاوتند. پژوهش حاضر بر ...
بیشتر
یکی از مباحث مهم دستور زبان فارسی که نقش به سزایی در روند کار ترجمه بین دو زبان فارسی و عربی، بازی میکند، چندگونگی «ی» در این زبان است. شاید کمتر زبانی را بتوان یافت که در آن یک حرف تا این حد دارای کارکردهای متنوع و مختلف باشد؛ کارکردهایی که غالباَ کمترین هم‌پوشی را با هم داشته و کاملاَ با هم متفاوتند. پژوهش حاضر بر آن است تا با ذکر چگونگی مشکلآفرینی این تنوع در نمونه‌های واقعی ترجمه، تمامی انواع «ی» را ذکر کرده و معادل عربی آنها را مشخص کند، کاری که به نظر می‌رسد تا به امروز مورد غفلت واقع شده است. مهم‌ترین یافتههای این پژوهش که با روش تحلیلی- توصیفی نگاشته شده است بیانگر آن است که تنوع «ی» در زبان فارسی دشواریهایی را در امر ترجمه به وجود میآورد که بیشتر ناشی از خلط انواع «ی» و عدم تمییز بین آنها است.
شناسنامه علمی شماره
منصوره زرکوب؛ حسین عباسی
دوره 3، شماره 6 ، فروردین 1392، صفحه 113-139
چکیده
نجیب محفوظ (1911 – 2006) یکی از بزرگ‌ترین نویسندگان جهان عرب، تنها مسلمان برندة نوبل ادبی (1988) است. رمان، داستان کوتاه، اتوبیوگرافی و سناریو از حوزه‌های نگارش محفوظ به شمار می‌آیند. داستان کوتاه «خمارة القط الأسود» از کارهای ارزشمند نجیب محفوظ است که می‌توان آن را برشی از برهه‌های تاریخی زادگاه نویسنده (مصر) دانست. خوانندة این ...
بیشتر
نجیب محفوظ (1911 – 2006) یکی از بزرگ‌ترین نویسندگان جهان عرب، تنها مسلمان برندة نوبل ادبی (1988) است. رمان، داستان کوتاه، اتوبیوگرافی و سناریو از حوزه‌های نگارش محفوظ به شمار می‌آیند. داستان کوتاه «خمارة القط الأسود» از کارهای ارزشمند نجیب محفوظ است که می‌توان آن را برشی از برهه‌های تاریخی زادگاه نویسنده (مصر) دانست. خوانندة این داستان، حتی اگر با وضعیت آن زمان و سامان آشنا نباشد، باز هم از خواندن یک داستان جذاب لذت میبرد و آن را که با تاریخ معاصر مصر آشنایی باشد، تلنگر این نمادهای باستانی به تأمل وامی دارد و البته این نمادپردازی کار را بر هر مترجمی سخت میکند. در این جستار، ترجمة «محمدرضا مرعشی پور» از این داستان مورد ارزیابی قرار گرفته، پیش از آن به جایگاه نماد و نمادهای به کار رفته در داستان «میکدة گربة سیاه» اشاره شده است، تا کلیدی باشد برای حل مشکلات ترجمة داستان‌های رمزآلود. ترجمة نادرست عبارتها و جملهها، به کارگیری واژگان نامأنوس، ابهام برخی از سطور ترجمه، عدم عنایت به ترجمة دقیق شعر و ناآشنایی با فرهنگ و زبان عامیانة مردم امروز مصر، از کاستیهای ترجمة این داستان نمادین است.
شناسنامه علمی شماره
عبدالقادر پریز؛ حسین تقی پور
دوره 3، شماره 6 ، فروردین 1392، صفحه 141-166
چکیده
ترجمة قرآن اثر آقای «عطاء‌الله فرهنگ قهرمانی» که جزء ترجمه‌های «آزاد مقید به متن» است در سال (2007) توسط انتشارات «امانه» در هند چاپ و اخیراً نسخه‌هایی از آن در ایران توزیع شده است. مبنای این ترجمه به اقرار خود مترجم از ترجمه‌های آیتی، پاینده و الهی قمشه‌ای بوده است. مترجم در این ترجمه با نگرش جانب‌دارانة ...
بیشتر
ترجمة قرآن اثر آقای «عطاء‌الله فرهنگ قهرمانی» که جزء ترجمه‌های «آزاد مقید به متن» است در سال (2007) توسط انتشارات «امانه» در هند چاپ و اخیراً نسخه‌هایی از آن در ایران توزیع شده است. مبنای این ترجمه به اقرار خود مترجم از ترجمه‌های آیتی، پاینده و الهی قمشه‌ای بوده است. مترجم در این ترجمه با نگرش جانب‌دارانة کلامی، مطابق نگرش اهلسنت در آیات مرتبط با اهلبیت، در حد توان علمی خود سعی نموده معانی آیات را به زبان فارسی سلیس و روان به نگارش درآورد که تا حدودی با زبان روز هماهنگی دارد. واژهگزینی نامناسب در برخی از کلمات و جملات، عدم استفادة مناسب و بهجا از پرانتز در اکثر موارد، حذف و اضافههای نابهجا در ترجمة برخی از آیات، وجود اغلاط املایی، ویرایشی، چاپی و مشکلات صفحهبندی، وجود اشکالات دستوری در هر دو زبان مبدأ و مقصد، نبود هماهنگى درونى متن ترجمه و وجود اشتباه در انتقال معانی برخی از آیات از جمله نقدهای وارده بر این ترجمه میباشد.
