مقاله پژوهشی
کبری روشنفکر؛ هادی نظری منظم؛ احمد حیدری
دوره 3، شماره 8 ، مهر 1392، صفحه 13-34
چکیده
ترجمه یکی از مهمترین مسائل فرهنگی معاصر است؛ زیرا وظیفة مترجم تنها جایگزینی الفاظ نیست، بلکه به عنوان یک میانجی، سعی در ایجاد نوعی هماهنگی بین فرهنگ ملّی و فرهنگ مبدأیی دارد که دارای عادات و رسوم خاصّ خود است. این مسأله کار مترجم را دشوار و مأموریّت او را با پیچیدگی همراه میسازد. نیومارک، دانشمند و نظریّهپرداز آمریکایی در حوزة ...
بیشتر
ترجمه یکی از مهمترین مسائل فرهنگی معاصر است؛ زیرا وظیفة مترجم تنها جایگزینی الفاظ نیست، بلکه به عنوان یک میانجی، سعی در ایجاد نوعی هماهنگی بین فرهنگ ملّی و فرهنگ مبدأیی دارد که دارای عادات و رسوم خاصّ خود است. این مسأله کار مترجم را دشوار و مأموریّت او را با پیچیدگی همراه میسازد. نیومارک، دانشمند و نظریّهپرداز آمریکایی در حوزة ترجمه، روشهایی را برای ترجمة عناصر فرهنگی پیشنهاد داده که در محافل علمی مورد قبول واقع شده است. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر چارچوب نظری نیومارک سعی دارد به بررسی و نقد شیوة ترجمة مفاهیم فرهنگی موجود در رمان «اللّصّ والکلاب» نجیب محفوظ، توسّط دو مترجم ایرانی بپردازد. با وجود تلاشهای دو مترجم، نوعی پیچیدگی و کاستی در ترجمة عناصر فرهنگی دیده میشود. نتایج نشان میدهد که در این دو ترجمه، روش تلفیقی به عنوان یکی از روشهای موفّق ترجمة عناصر فرهنگی، کمتر استفاده شده است.
مقاله پژوهشی
منصوره زرکوب؛ عاطفه صدیقی
دوره 3، شماره 8 ، مهر 1392، صفحه 35-54
چکیده
هر زبان دارای نظام منحصر به فردی است که عناصر آن موجودیّت و ارزش خود را در چهارچوب این نظام و در ارتباط با سایر عناصر به دست میآورند. بنابراین، مترجم نمیتواند بدون در نظر گرفتن این نظام برای عناصر زبان مبدأ معادل پیدا کند، بلکه باید به جای معادلیابی دقیق عناصر زبان مبدأ، توجّه خود را به ارزش و نقش ارتباطی کلام معطوف کند و با اعمال ...
بیشتر
هر زبان دارای نظام منحصر به فردی است که عناصر آن موجودیّت و ارزش خود را در چهارچوب این نظام و در ارتباط با سایر عناصر به دست میآورند. بنابراین، مترجم نمیتواند بدون در نظر گرفتن این نظام برای عناصر زبان مبدأ معادل پیدا کند، بلکه باید به جای معادلیابی دقیق عناصر زبان مبدأ، توجّه خود را به ارزش و نقش ارتباطی کلام معطوف کند و با اعمال تغییرات مورد نیاز، ترجمهای قابل درک برای خوانندگان زبان مقصد ارائه دهد. در این پژوهش سعی شده با تکیه بر نظریّهها و تئوریهای ترجمه و با ارائة نمونههایی کاربردی، برخی از راهکارهایی که موجب انتقال روان و درست معنا در ترجمه از عربی به زبان فارسی شده، بیان شود. به همین منظور، مثالهایی از کتاب «التّرجمة وأدواتها؛ دراسات فی النظریّة و التّطبیق» نوشتة «علی القاسمی» انتخاب شده است. این مثالها مواردی است که در روند ترجمة این کتاب با آن مواجه شدیم و برای اینکه گامی در جهت ارائه شیوة علمی و نظاممند ترجمه برداشته باشیم، راهکارهایی را که برای ترجمة بهتر آنها به کار بردهایم و تغییرهایی را که برای انتقال بهتر معنا اعمال کردهایم، در این جستار معرّفی میکنیم. از مهمترین این راهکارها میتوان به توجّه مترجم نسبت به تفاوت ساختاری زبانها و ارزش و نقش ارتباطی واژگان و عبارتها و از مهمترین تغییرات میتوان به حذف و اضافه، تغییر شکل دستوری واژگان، شکستن جملات پیچیده و بلند یا حتّی ارائة چند واژه یا یک عبارت به جای یک واژه و برعکس اشاره نمود.
مقاله پژوهشی
مجید صالح بک؛ فاطمه کاظمی
دوره 3، شماره 8 ، مهر 1392، صفحه 55-80
چکیده
ترجمه بیان دوبارة اندیشه و انگیزة نویسنده یا گوینده از زبان مبدأ به زبان مقصد است و در آن مهارت در فهم این اندیشه و انگیزه در کنار امانتدارای و پایبندی به سبک قرار میگیرد، به گونه ای که متن ترجمه شده در خواننده یا شنونده تأثیر بگذارد. در این مقوله، بافت به عنوان یکی از مهمترین عناصر فهم متن، نقش ویژهای در دریافت متن دارد. مطابق ...
بیشتر
ترجمه بیان دوبارة اندیشه و انگیزة نویسنده یا گوینده از زبان مبدأ به زبان مقصد است و در آن مهارت در فهم این اندیشه و انگیزه در کنار امانتدارای و پایبندی به سبک قرار میگیرد، به گونه ای که متن ترجمه شده در خواننده یا شنونده تأثیر بگذارد. در این مقوله، بافت به عنوان یکی از مهمترین عناصر فهم متن، نقش ویژهای در دریافت متن دارد. مطابق نظریّة بافت زبانی، معنی بر پایة روابط همنشینی و جانشینی مورد بررسی قرار میگیرد. رابطة همنشینی به روابط موجود میان واژهها و ارتباط یک عنصر زبانی با سایر عناصر تشکیلدهندة زبان گفته میشود و رابطة جانشینی، رابطة یک کلمه با سایر کلماتی است که میتواند به جای آن به کار برده شوند یا به عبارت دیگر جایگزین آن شوند. مقالة حاضر ترجمة متون سیاسی را از دیدگاه بافت زبانی با استناد به کتاب «التطرف الإسرائیلی جذوره و حصاده» مورد بررسی قرار میدهد و به تشریح و تبیین بافت زبانی و روابط همنشینی و جانشینی تأثیرگذار بر فرآیند ترجمه میپردازد.
مقاله پژوهشی
احمد پاشازانوس؛ علی خالقی
دوره 3، شماره 8 ، مهر 1392، صفحه 81-120
چکیده
این پژوهش به بررسی و نقد موضوع سبک و ساختار ترجمة عبدالوهّاب عزّام و خدمات ترجمهای او در زبان و ادب فارسی و عربی میپردازد و برای جامع و کاملتر بودن نقد و بررسیها، آثار برگزیدة ترجمة عزّام مورد بررسی قرار گرفته است و نیز برای تبیین دقیق این موضوع، دیدگاهها و سبک ترجمهای عزّام، ترجمة قصاید شاعران نامور پارسیگوی همچون حافظ، ...
بیشتر
این پژوهش به بررسی و نقد موضوع سبک و ساختار ترجمة عبدالوهّاب عزّام و خدمات ترجمهای او در زبان و ادب فارسی و عربی میپردازد و برای جامع و کاملتر بودن نقد و بررسیها، آثار برگزیدة ترجمة عزّام مورد بررسی قرار گرفته است و نیز برای تبیین دقیق این موضوع، دیدگاهها و سبک ترجمهای عزّام، ترجمة قصاید شاعران نامور پارسیگوی همچون حافظ، مولوی، اقبال لاهوری، نظامی، عطّار نیشابوری از زبان فارسی به عربی و تألیفات بین زبانی او در زبانهای شرقی آورده شده است. در این جستار از روش تحلیلی ـ توصیفی استفاده شده، بدین گونه که نخست آثار نادر ترجمهای عزّام به زبان عربی را یافته، سپس اسلوب و ساختار ترجمة او در میان مقالات نقدی و تألیفهای بین زبانی وی مورد بررسی قرار گرفته است و در نهایت، به بررسی و نقد آثار ترجمه شدة عزّام در زبان فارسی و عربی پرداخته شده است. نتایج پژوهش حاضر بیانگر این مطلب است که عبدالوهّاب عزّام به عنوان یکی از طلایهداران ترجمه در کشور مصر، در ترویج و انتقال ادب و فرهنگ و تمدّن فارسی به زبان عربی از طریق ترجمه، تلاش و اقدامات شایان ذکری را انجام داده است و با فراگیری اصول ترجمه و با بهرهمندی از قریحة شاعری خود ـ طبق نظر بسیاری از نظریّهپردازان جهان عرب ـ در ترجمة آثار فارسی به عربی موفّق ظاهر شده است. ساختار شاعرانة ترجمههای وی و انتقال این عاطفه و احساس در کنار لفظ و معنا به ترجمههای عزّام ارج و اهمیّت فراوانی داده است.
مقاله پژوهشی
بیژن کرمی؛ عسگر بابازاده اقدم؛ سحر مطلوبی
دوره 3، شماره 8 ، مهر 1392، صفحه 121-144
چکیده
موضوع مسندٌإلیه به عنوان یکی از مباحث علم معانی دارای ظرفیّتهای معنوی خاص میباشد که لازم است از سوی مترجم مورد عنایت ویژه قرار گیرد. حال اگر متن مورد ترجمه کلامی همچون نهجالبلاغه باشد، این عنایت باید دوچندان گردد. در رهگذر بررسیهایی که از برخی ترجمههای فارسی این اثر گرانسنگ انجام گردید، نویسندگان با گزینش آن احوال مسندٌإلیه ...
بیشتر
موضوع مسندٌإلیه به عنوان یکی از مباحث علم معانی دارای ظرفیّتهای معنوی خاص میباشد که لازم است از سوی مترجم مورد عنایت ویژه قرار گیرد. حال اگر متن مورد ترجمه کلامی همچون نهجالبلاغه باشد، این عنایت باید دوچندان گردد. در رهگذر بررسیهایی که از برخی ترجمههای فارسی این اثر گرانسنگ انجام گردید، نویسندگان با گزینش آن احوال مسندٌإلیه که کارکرد مفهومی و معنایی خاصّی در کلام دارند، بدین نکته دست یافتهاند که غالباً این مفاهیم در ترجمه مورد توجّه قرار نگرفتهاند. لذا در این گفتار سعی بر آن است با روش توصیفی ـ تحلیلی این مفاهیم عرضه شود تا در حدّ امکان در ترجمههای بعدی از سوی مترجمان رعایت گردد.
مقاله پژوهشی
سید محمد میرحسینی؛ حشمت الله زارعی کفایت
دوره 3، شماره 8 ، مهر 1392، صفحه 145-174
چکیده
«ترجمه» به معنای برگرداندن کلام از زبانی به زبان دیگر است. ترجمه با توجّه به نوع متن و هدف ترجمه، به دو نوع معنایی و ارتباطی تقسیم میشود. ترجمة معنایی به متن وفادار، و واحد ترجمه در آن واژه است. همچنین دارای ویژگیهای ترجمة تحتاللّفظی است و به زبان مبدأ گرایش دارد. در مقابل، ترجمة ارتباطی خوانندهمحور است که واحد ترجمه در آن، ...
بیشتر
«ترجمه» به معنای برگرداندن کلام از زبانی به زبان دیگر است. ترجمه با توجّه به نوع متن و هدف ترجمه، به دو نوع معنایی و ارتباطی تقسیم میشود. ترجمة معنایی به متن وفادار، و واحد ترجمه در آن واژه است. همچنین دارای ویژگیهای ترجمة تحتاللّفظی است و به زبان مبدأ گرایش دارد. در مقابل، ترجمة ارتباطی خوانندهمحور است که واحد ترجمه در آن، جمله، و از روانی زبان برخوردار است. نهجالبلاغه، اثری ارزنده و معتبر دینی است که فراتر از کلام مخلوق میباشد. این اثر قریب به 80 ترجمه دارد که مهمترین آنها، ترجمة دشتی، شهیدی، قرشی و فیضالاسلام است. در این مقاله با روش کتابخانهای سعی شده ترجمههای صور خیال در دو خطبة «الجهاد» و «الملاحم» نهجالبلاغه با تکیه بر چهار ترجمة مهمّ مذکور بررسی گردد. گفتنی است که چهار مترجم فوق یکی از دو نوع ترجمه را برگزیدند، امّا در برخی از عبارات فقط به مفهوم و در برخی عبارات دیگر، تنها به متن تکیه کردهاند. همچنین دشتی، شهیدی، قرشی در ترجمة بیشتر جملهها به لفظ توجّه کردهاند و ترجمة تحتاللّفظی ارائه دادهاند، امّا فیضالاسلام اساس کار خود را بر محور ترجمة تفسیری نهاده است. علاوه بر این، ترجمة شهیدی در برخی عبارات، ادبی و ترجمة دشتی دارای زبان معاصر است.
مقاله پژوهشی
سید محمدرضا ابن الرسول؛ نفیسه رئیسی مبارکه
دوره 3، شماره 8 ، مهر 1392، صفحه 175-195
چکیده
مقصود از این نوشتار، طبقهبندی، اصلاح، تصحیح و توضیح برجستهترین اشتباهها و غلطهایی است که در ترجمة عربی تاریخ بیهقی به قلم یحیی الخشاب و صادق نشأت رخ داده است. این ترجمه بر اساس نسخة قاسم غنی و علیاکبر فیّاض انجام پذیرفته است. ترجمة عربی تاریخ بیهقی به عنوان ترجمة تاریخی ـ که از نظر ادبی و علمی در جهان، ممتاز شناخته شده ـ روشن ...
بیشتر
مقصود از این نوشتار، طبقهبندی، اصلاح، تصحیح و توضیح برجستهترین اشتباهها و غلطهایی است که در ترجمة عربی تاریخ بیهقی به قلم یحیی الخشاب و صادق نشأت رخ داده است. این ترجمه بر اساس نسخة قاسم غنی و علیاکبر فیّاض انجام پذیرفته است. ترجمة عربی تاریخ بیهقی به عنوان ترجمة تاریخی ـ که از نظر ادبی و علمی در جهان، ممتاز شناخته شده ـ روشن است و از آنجا که فهم درست متون فارسی به شناخت ادب و فرهنگ ایرانی یاری میرساند، اطمینان از ترجمة درست آنها برای غیر فارسیزبانان بر ایرانیان فرض است. از سوی دیگر، به سبب موضوع تاریخی و اجتماعی این کتاب، صحّت ترجمة آن برای پژوهشگران عربیزبان امری مهم تلقّی میگردد و نیز به همین سبب، برای خواستاران زبان و ادب پارسی که زبان مادریشان عربی است، راهگشاست. در این مجال میکوشیم این ترجمه را از دیدگاههای گوناگون بررسی کرده، این بررسی را در چند محور «افزودههای مترجمان»، «کاستههای مترجمان»، «خطا در معادلیابی واژگان، اصطلاحات و عبارات»، «خطا در انتقال مضمون» پی میگیریم. علاوه بر این، پس از نقد هر نمونه، بر آنیم تا معادل مناسبتری برای آن پیشنهاد کنیم.