مقاله پژوهشی
رجاء ابوعلی؛ بهزاد اسبقی گیگلو
چکیده
ترجمة متن ادبی، سختترین نوع ترجمه است و با چالشهای ویژهای روبهرو است که باعث دشواری بیش از پیش ترجمه میشود. این نوع از ترجمه، نیازمند بحثهای نظری است تا راهکارهایی برای ترجمة بهتر وتوفیق بیشتر مترجمان ارائه دهد. «آنتوان برمن» مترجم، نظریهپرداز، فیلسوف و تاریخ نگار علم ترجمه است که تحت تأثیر فلسفه، نگاهی نو به مطالعات ...
بیشتر
ترجمة متن ادبی، سختترین نوع ترجمه است و با چالشهای ویژهای روبهرو است که باعث دشواری بیش از پیش ترجمه میشود. این نوع از ترجمه، نیازمند بحثهای نظری است تا راهکارهایی برای ترجمة بهتر وتوفیق بیشتر مترجمان ارائه دهد. «آنتوان برمن» مترجم، نظریهپرداز، فیلسوف و تاریخ نگار علم ترجمه است که تحت تأثیر فلسفه، نگاهی نو به مطالعات ترجمه داشت. برمن در جایگاه مترجم و نظریهپرداز، توجه ویژهّای به متن اصلی دارد و به وفاداری مترجم در ترجمه معتقد است. پژوهش حاضر که با روش توصیفی- تحلیلی از نوع انتقادی سامان یافته است، ترجمة «فاطمه جعفری» بر رمان اعترافات «ربیع جابر» را براساس هفت مؤلفه از مؤلفههای ریختشکنانۀ متن «آنتوان برمن» شامل منطقیسازی، تطویل یا اطناب کلام، تفاخرگرایی، غنازدایی کیفی، غنازدایی کمّی، تخریب ضرب آهنگهای متن، تخریب عبارات و اصطلاحات خاص زبان نقد و بررسی کرده است. برآیند پژوهش نشان میدهد در بین مؤلفههای یادشده، اطناب کلام و تخریب ضرب آهنگ متن از پربسامدترین عوامل تحریف متن در ترجمة فاطمه جعفری است و این مؤلفهها در تفاخرگرایی نیز تأثیر گذاشته و در مواردی شاهد افزایش مؤلفۀ تفاخرگرایی در ترجمه او هستیم. از جهت انتقال ساختار و محتوا نیز در مجموع، ترجمهای وفادار به متن اصلی ارائه کرده و در حوزههای منطقیسازی، غنازدایی کیفی، غنازدایی کمّی و تخریب عبارات و اصطلاحات خاص زبان، کمترین انحراف را از متن اصلی داشته است. بسامد هر یک از مؤلفههای ریختشکنانۀ موجود در ترجمة رمان اعترافات در قالب یک نمودار میلهای نمایش داده شده است.
مقاله پژوهشی
زهره گرجی؛ انسیه خزعلی؛ دلال عبّاس
چکیده
در جریان ترجمة داستان، ضربالمثلها و کنایهها از عناصر فرهنگی مهم و کلیدی هستند که مفاهیم و پیامهای متن اصلی را به خواننده انتقال میدهند.مشکل عمدة مترجم در این مسیر، روش برخورد صحیح با این عناصر است. در این چالش، معادلها یکی از عوامل مهمی هستند که کمک شایانی به مترجم میکنند. معادل خوب باید نه تنها معنا، بلکه روح، حس ...
بیشتر
در جریان ترجمة داستان، ضربالمثلها و کنایهها از عناصر فرهنگی مهم و کلیدی هستند که مفاهیم و پیامهای متن اصلی را به خواننده انتقال میدهند.مشکل عمدة مترجم در این مسیر، روش برخورد صحیح با این عناصر است. در این چالش، معادلها یکی از عوامل مهمی هستند که کمک شایانی به مترجم میکنند. معادل خوب باید نه تنها معنا، بلکه روح، حس و تجربة نویسندة ادبی را به مخاطب منتقل کند. این پژوهش، در نظر دارد شیوة ترجمة یکی از آثار پرمخاطب ادبیات پایداری با نام «یادت باشد» را با بهکارگیری الگوی نیومارک، به بوتة نقد بنشاند. نیومارک در مدل خود، مؤلفههای فرهنگی را مدنظر قرار داده و آنها را در پنج گروه (بومشناسی، فرهنگ مادی، فرهنگ اجتماعی، نهادها، آداب و رسوم و مفاهیم و حرکات، اشارات و زبان بدن) تقسیمبندی کرده است. پژوهش حاضر با تمرکز بر گروه چهارم به بررسی کیفیت ترجمة مفاهیم، شامل کنایهها و ضربالمثلها پرداخته و آنها را با تطبیق بر روشهای ترجمة فرهنگی نیومارک، تحلیل میکند. در این پژوهش توصیفی-تحلیلی، پس از بررسی نمونههای متعدد و تطبیق آنها با راهکارهای نیومارک مشخص شد که مترجم با بهرهگیری از شیوه معادل کارکردی در ترجمة مفاهیم کتاب موفق عمل کرده است. وی بیشتر از ترجمة معنایی، مدد جسته و گاه نیز معنای ضربالمثل یا کنایه به خوبی درک نشده و در نتیجه معادلی اشتباه در متن وارد شده است.
مقاله پژوهشی
سید اسماعیل حسینی اجداد نیاکی؛ شهرام دلشاد
چکیده
جولان آزاد زبان مترجم و بهکارگیری مؤلفههای بازنویسی یکی از مهمترین علل پیدایش رویکرد ترجمۀ تألیفی در ادبیات فارسی و عربی کلاسیک است. مترجمان در این شیوه به مانند شیوۀ آزاد و ارتباطی از ترجمۀ برابر، معادل و طوطیوار که اغلب گنگ و نامفهوم است، اجتناب میکنند. شیوه بازنویسی در ترجمۀ کهن فارسی از عربی به دلیل عدم رعایت قوانین ...
بیشتر
جولان آزاد زبان مترجم و بهکارگیری مؤلفههای بازنویسی یکی از مهمترین علل پیدایش رویکرد ترجمۀ تألیفی در ادبیات فارسی و عربی کلاسیک است. مترجمان در این شیوه به مانند شیوۀ آزاد و ارتباطی از ترجمۀ برابر، معادل و طوطیوار که اغلب گنگ و نامفهوم است، اجتناب میکنند. شیوه بازنویسی در ترجمۀ کهن فارسی از عربی به دلیل عدم رعایت قوانین و معیارهای علمی ترجمه و مقاصد آرمانگرایانه به طرز وسیعی بهکار گرفته شد و مترجم بدون رعایت امانتداری با تکیه بر مقوله بازنویسی و سازوکارهای آن به تغییرات متعددی در متن ترجمه در قیاس با متن اصلی میپرداخت. پژوهش حاضر در تلاش است مفهوم و جلوههای بازنویسی را در چهار اپیزود از تاریخ بلعمی (نحوۀ کشته شدن سیاوش، بنای شارستان کاووس، به آسمان رفتن کاووس، ترک فرمانروایی توسط کیخسرو) با توجه به مبحث بازنویسی «آندره لفور» مورد بررسی قرار دهد تا به جلوهها و کارکردهای شیوه بازنویسی در ترجمۀ بلعمی دست یابد. نتیجه نشان میدهد یکی از علل ماندگاری ترجمۀ بلعمی که به اسم مترجم شناخته میشود نه نویسنده بهخاطر وجود جلوههای متواتر مفهوم بازنویسی است و مترجم با شیوههایی نظیر اقتباس، تعدیلات ساختاری، حذف و فشردهسازی و گاهی اطناب اثری متفاوت از طبری خلق کرده است.
مقاله پژوهشی
الهام مزرعه؛ سید ابراهیم دیباجی؛ رسول دهقان ضاد شهرضا
چکیده
ترجمۀ شعر از مسائل جنجالی و مورد اهتمام در حوزه ترجمه است و در این باره نظرات متفاوتی ارائه شده است. برخی آن را محال دانستند و برخی دیگر در این میان، ترجمۀ شعر به شعر در حوزۀ شعر سنتی را تأیید کرده و نمونههای موفقی ارائه کردهاند. در ترجمۀ شعر نو (شعر نیمایی) شرایط متفاوت است، زیرا شعر نو به موسقی داخلی اهمیت زیادی میدهد. موسیقی ...
بیشتر
ترجمۀ شعر از مسائل جنجالی و مورد اهتمام در حوزه ترجمه است و در این باره نظرات متفاوتی ارائه شده است. برخی آن را محال دانستند و برخی دیگر در این میان، ترجمۀ شعر به شعر در حوزۀ شعر سنتی را تأیید کرده و نمونههای موفقی ارائه کردهاند. در ترجمۀ شعر نو (شعر نیمایی) شرایط متفاوت است، زیرا شعر نو به موسقی داخلی اهمیت زیادی میدهد. موسیقی داخلی بر مبنای شگردهای زبانی (استعارههای نو، تکرار، جناس، طباق، اغراق، توازی و...) و هنرسازههای معنایی (نمادپردازی، کاربرد اسطوره و...) استوار است. بدر شاکر السیاب دارای ابداعات شعری و آفرینشهای زبانی متعددی است و ترجمۀ شعر او به گونهای که کمترین میزان ریزش آوایی و معنایی را داشته باشد، دشوار است. این مقاله سعی کرده است ویژگیهای زبانی شعر او و دشواریهای ترجمۀ اشعارش را واکاوی کند. نتیجه کلی این است که مترجم قادر است با برخی شگردهای زبانی در زبان مقصد و دقت در معادلیابی واژگانی، کمترین ریزش آوایی و معنایی را داشته باشد.
مقاله پژوهشی
سعیده میرحق جو لنگرودی؛ فاطمه علی نژاد چمازکتی
چکیده
در دهههای گذشته مطالعه و ترسیم نقشههای علمی به عنوان یکی از شاخصهای مطالعات علمسنجی در حوزههای مختلف اهمیت و افزایش یافته است. پژوهش حاضر به بررسی تولیدات علمی در نشریۀ پژوهشهای ترجمه در زبان و ادبیات عربی در پایگاه ISC میپردازد.هدف این پژوهش بررسی و سنجش فعالیتهای علمی نویسندگان در نشریۀپژوهشهای ترجمه در زبان ...
بیشتر
در دهههای گذشته مطالعه و ترسیم نقشههای علمی به عنوان یکی از شاخصهای مطالعات علمسنجی در حوزههای مختلف اهمیت و افزایش یافته است. پژوهش حاضر به بررسی تولیدات علمی در نشریۀ پژوهشهای ترجمه در زبان و ادبیات عربی در پایگاه ISC میپردازد.هدف این پژوهش بررسی و سنجش فعالیتهای علمی نویسندگان در نشریۀپژوهشهای ترجمه در زبان و ادبیات عربی به همراه ترسیم شبکه علمی آنها به منظور رویتپذیری اطلاعات علمی منتشر شده است که از طریق نشان دادن تعاملات میان نویسندگان و دانشگاهها دنبال شده است. این پژوهش از نوع مطالعات علمسنجی است که به همراه روش کمی و تحلیل استنادی انجام شد. جامعه پژوهش، تمامی مقالات نشریۀ پژوهشهای ترجمه در زبان و ادبیات عربی در سالهای 1390 تا 1398 است که در نمایۀ استنادی علوم جهان اسلام نمایه شده است. نقشهها با استفاده از تکنیکهای تحلیل هم استنادی و با کمک نرمافزار VOSviewer ترسیم شد. یافتههای این پژوهش گویای آن است که مشارکتهای علمی نویسندگان نشریه در سطح مطلوبی قرار دارد و بین متغیرهای ارتباطات علمی با تولیدات علمی همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد؛ بدین صورت که نویسندگان دارای تولیدات بیشتر، مشارکت بیشتری با سایر نویسندگان در نوشتن مقالات دارند. نتایج پژوهش حاضر بر اهمیت اهتمام به تألیف مقاله در نشریۀ پژوهشهای ترجمه در زبان و ادبیات عربی و مشارکت علمی بین نویسندگان و دانشگاهها تاکید میکند.
مقاله پژوهشی
محمدنبی احمدی؛ زهرا قنبری
چکیده
الگوها و مدلهای متفاوتی از سوی نظریهپردازان ترجمه، ارائه شده است که به عنوان معیاری مناسب و با کارکرد دقیقتر برای سنجش ترجمهها بهکار میروند. نظریۀ ارزیابی کیفیّت ترجمۀ کارمن گارسس (1994) از مهمترین نظریات حوزۀ زبانشناختی استکه بهمنظور تشخیص سطحکیفی ترجمهها، سازمان یافته و بهتحلیل کیفی متون ...
بیشتر
الگوها و مدلهای متفاوتی از سوی نظریهپردازان ترجمه، ارائه شده است که به عنوان معیاری مناسب و با کارکرد دقیقتر برای سنجش ترجمهها بهکار میروند. نظریۀ ارزیابی کیفیّت ترجمۀ کارمن گارسس (1994) از مهمترین نظریات حوزۀ زبانشناختی استکه بهمنظور تشخیص سطحکیفی ترجمهها، سازمان یافته و بهتحلیل کیفی متون ترجمه شدۀ ادبی میپردازد. در این نوشتار، برآنیم براساس الگوی پیشنهادی گارسس در سطح معنایی– لغوی، ترجمۀ داستان «نهرالذهب» یعقوب الشارونی را با عنوان «رودخانۀ طلایی» از وحید سبزیانپور و حُسیبه وکیلی با در نظرگرفتن متن اصلی داستان بررسی کنیم. مهمترین یافتههای این نوشتار که با روش توصیفی– تحلیلی نگاشته شده، بیانگر آن استکه این ترجمه از لحاظ سطح «معنایی– لغوی» موارد محدودی از دادههای قابل تطبیق با نظریۀ گارسس و زیرگروههای متعدّدآن از قبیل قبض و بسط نحوی، اقتباس، تعریف یا توضیح برحسب اختلافات فرهنگی و ابهام و... را در خود جای داده است. زبانشناسان معتقدند دلالتهای مختلف یک صورت واحد، منجر به ابهام میشود. مطابق نظر گارسس، ابهام ممکن است عمدی یا سهوی باشد. ابهام عمدی یا هنری باید منتقل شود و ابهام غیرعمدی باید برطرف شود. طبق بررسی انجام شده در این ترجمه در کتاب نهرالذهب هیچگونه ابهامی مشاهده نشد. براساس یافتههای این مقاله، «اقتباس» یا همان انتخابِ معناییِ نزدیک جمله یا کلمه در ترجمه دارای بیشترین بسامد و «توضیح»؛ یعنی بیان توضیح دربارۀ کلمه در پاورقی یا پرانتز، کمترین مورد را دارا بوده و قبض نحوی یا همان کاهش واژگان در ترجمه که از نکات منفی اشاره شده به آن در نظریۀ گارسس است، مواردی بیان شده است.
مقاله پژوهشی
علی بشیری
چکیده
آنتوان برمن نظریهپرداز حوزۀ مطالعات ترجمه بر آن است که در ترجمه بهخصوص ترجمۀ نثر اتفاقاتی میافتد که میتوان آنها را در 13 عنوان جای داد. به اعتقاد وی، با روش تحلیل منفی میتوان این 13 مورد را در متون ترجمه شده مورد بررسی قرار داد. این پژوهش قصد دارد با پیاده کردن این نظریه روی دو ترجمه از رمان بوف کور نوشتۀ صادق هدایت که توسط ...
بیشتر
آنتوان برمن نظریهپرداز حوزۀ مطالعات ترجمه بر آن است که در ترجمه بهخصوص ترجمۀ نثر اتفاقاتی میافتد که میتوان آنها را در 13 عنوان جای داد. به اعتقاد وی، با روش تحلیل منفی میتوان این 13 مورد را در متون ترجمه شده مورد بررسی قرار داد. این پژوهش قصد دارد با پیاده کردن این نظریه روی دو ترجمه از رمان بوف کور نوشتۀ صادق هدایت که توسط الدسوقی و عدس به عربی ترجمه شدهاند، نشان دهد که این نظریه را میتوان جزو جهانیهای ترجمه دانست. بررسی این ترجمهها نشانگر آن است که تمامی این 13 مورد در ترجمۀ این رمان، جز آراستهسازی قابل تطبیق است و علت دست نیافتن به آراستهسازی در ترجمۀ این نثر آن است که نوع این نثر رمان است و آن هم از نوع مدرن و هدف نویسنده و در نتیجه مترجم رمان از زیباسازی و استفاده از آرایهها تا حد زیادی به دور است. در نهایت این نظریه دارای اشکالاتی هنگام پیادهسازی است، اما چارچوب نسبتاً کارآیی در بررسی متون ترجمه شده است و میتوان آن را جزو جهانیهای ترجمه دانست.
مقاله پژوهشی
عبدالباسط عرب یوسف آبادی؛ فرشته افضلی
چکیده
تردیدی نیست که بخش قابلتوجهی از انیمیشنهای مشهور با اهداف آموزشی و سرگرمکنندة ادبی شکل گرفتهاند و پدیدآورندگان این آثار با تکیه بر زﺑﺎن ادﺑﻲ جامعة هدفشان را با دنیای طنز و شیوههای بیان آن آشنا میسازند. هرچه طنز در این ژانرهای تصویری- کلامی ﻫﻨﺠﺎرﺷﻜﻦﺗﺮ باشد، ﻗﺪرت ﺟﺬب ﻣﺨﺎطبش نیز اﻓﺰاﻳﺶ میﻳﺎﺑﺪ. این ویژگی ...
بیشتر
تردیدی نیست که بخش قابلتوجهی از انیمیشنهای مشهور با اهداف آموزشی و سرگرمکنندة ادبی شکل گرفتهاند و پدیدآورندگان این آثار با تکیه بر زﺑﺎن ادﺑﻲ جامعة هدفشان را با دنیای طنز و شیوههای بیان آن آشنا میسازند. هرچه طنز در این ژانرهای تصویری- کلامی ﻫﻨﺠﺎرﺷﻜﻦﺗﺮ باشد، ﻗﺪرت ﺟﺬب ﻣﺨﺎطبش نیز اﻓﺰاﻳﺶ میﻳﺎﺑﺪ. این ویژگی در ارتباط با دوبلة انیمیشن و برجستهسازی طنز کلامی آن نیز صادق است؛ بنابراین هر اندازه گروه دوبله نسبت به ظرافتهای زبان مقصد آگاهی بیشتری داشته باشد، میتواند نقش خود را در تحقق این هدف برجستهتر کند. زوتوپیا (2016م) ازجمله انیمیشنهای موفق کودک است که علاوهبر خلق صحنههای جذاب و هیجانانگیز از زبانی برخوردار است که به زعم بسیاری از منتقدان فیلم کودک نمونة موفق طنز کودک نیز بهشمار میآید. شهرت این انیمیشن سبب شد گروههایی علمی مسؤولیت ترجمه و دوبلة آن را به زبان عربی و فارسی عهدهدار شوند. در این پژوهش تلاش میشود با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی و با استناد به الگوی ترجمة طنز از مگدالناپانِک (2009م)، راهبردهای ترجمة طنز کلامی در دوبلة عربی و فارسی زوتوپیا مورد بررسی تطبیقی قرار گیرد. نتایج نشان میدهد راهکار تحتاللفظی در دوبلة عربی (34 درصد) و دگرنویسی در دوبلة فارسی (32 درصد) پربسامدترین راهکار در ترجمة طنز زبان مقصد است. همچنین تفاوت فاحش میان استفاده از راهکار دگرگونسازی در دوبلة عربی (2 درصد) و دوبلة فارسی (19 درصد) نشان میدهد که گروه ترجمه و دوبلة فارسی تأکید بیشتری بر همسوسازی ساختار طنز انیمیشن با فرهنگ و زبان مقصد داشته است؛ بنابراین دوبلة فارسی در بومیسازی طنز به نسبت دوبلة عربی موفقتر عمل کرده است.
مقاله پژوهشی
ناصر زارع
چکیده
احسان عبّاس (1920-2003م)، ادیب و ناقد و مصحّح و مترجم و مورّخ فلسطینی از نادرهکارانِ این روزگار بود. از او آثار گوناگون و ارزشمندی از ترجمه و تصحیحِ متون تا نقد ادبی برجای مانده است. از آثارِ نقدی وی کتاب اتّجاهات الشعر العربی المعاصر را میتوان برشمرد. این کتاب از چاپِ نخست آن در سال 1977م تاکنون از منابع معتبر در قلمرو نقد شعر معاصر عربی ...
بیشتر
احسان عبّاس (1920-2003م)، ادیب و ناقد و مصحّح و مترجم و مورّخ فلسطینی از نادرهکارانِ این روزگار بود. از او آثار گوناگون و ارزشمندی از ترجمه و تصحیحِ متون تا نقد ادبی برجای مانده است. از آثارِ نقدی وی کتاب اتّجاهات الشعر العربی المعاصر را میتوان برشمرد. این کتاب از چاپِ نخست آن در سال 1977م تاکنون از منابع معتبر در قلمرو نقد شعر معاصر عربی به ویژه اشعار شاعران پیشگام بوده است. کتاب، هشت فصل دارد و یک پیوست. آن هشت فصل در پیوند با نقد و بررسی رویکردهای شعر معاصر است و آن پیوست، شامل اشعاری بررسی شده در آن فصولِ هشتگانه است. این کتاب را حبیبالله عبّاسی با پیشگفتاری و پانوشتههایی به سال 1384ش با عنوان رویکردهای شعر معاصر عرب به فارسی برگرداند؛ برگردانی شتابناک با لغزش فراوان. نادیدهگرفتنِ دستور زبان عربی، ترجمة نادرستِ واژگان، اصطلاحات و جملهها، بیاعتنایی به فحوای متن و سیاق و موضوع بحث، برنگرداندنِ بخشهایی از متن کتاباز جمله نقصانها و لغزشها است. روش نقد و بررسی این ترجمه روش مقابلهای است و آنچه برمبنای این روش در این نوشتار نقد و بررسی میشود، مشتی است نمودار خروار که نشان میدهد برگردانِ کتاب اتجاهات به ویژه بخشِ نثرِ آن در بسیاری موارد با اصل عربی ناهمخوانی، بلکه تضادِ کامل دارد. شمار لغزشها تا به حدی است که برگردانی نو یا دستِ کم ویراستی کامل از کتاب ضرورتی است ناگزیر.
مقاله پژوهشی
آرزو پوریزدانپناه کرمانی؛ وصال میمندی
چکیده
ترجمه یکی از راههای ایجاد تعاملات فرهنگی بین ملّتها است. در این میان، وظیفة مترجم ارائة ترجمهای صحیح و درست است. نظریهپردازان ترجمه الگوها و مدلهای متفاوتی را برای ارزیابی ترجمهها ارائهکردهاند. ارزیابی و سنجش ترجمه براساس مدلها و الگوهای ارائهشده سطح کیفی متن ترجمه شده و ویژگیهای مثبت و منفی آن را آشکار ...
بیشتر
ترجمه یکی از راههای ایجاد تعاملات فرهنگی بین ملّتها است. در این میان، وظیفة مترجم ارائة ترجمهای صحیح و درست است. نظریهپردازان ترجمه الگوها و مدلهای متفاوتی را برای ارزیابی ترجمهها ارائهکردهاند. ارزیابی و سنجش ترجمه براساس مدلها و الگوهای ارائهشده سطح کیفی متن ترجمه شده و ویژگیهای مثبت و منفی آن را آشکار میسازد. از این رو، میزان مقبولیت ترجمة یک اثر ادبی زمانی مشخص میشود که طبق این الگوها مورد ارزیابی قرار گیرد. در این جستار، ترجمة عربی مرزباننامه با عنوان «قصص الأمیر المرزبان علی لسان الحیوان» براساس 9 مورد از موارد نظریة سیستم تحریف متن «آنتوان برمن» با روش توصیفی- تحلیلی مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. یافتههای تحقیق حاکی از آن است که مترجم با وجود آشنایی با زبان فارسی گاه در فهم، دریافت و انتقال مطالب موفق نبوده است و با وجود تلاشهای مترجم، شکاف معنایی و نارسایی در معادلگزینی در ترجمة وی به چشم میخورد. در میان مؤلّفههای مورد بررسی، دو مؤلّفة غنازدایی کمّی و کیفی بیشترین بسامد و مؤلّفة تخریب ضرباهنگ کلام کمترین بسامد را داشته است. علّت اصلی این امر و فاصله گرفتن مترجم از متن اصلی را باید در نوع متن مبدأ و جنبة ادبی و فنّی آن و عدم اشراف و تسلّط کامل مترجم بر زبان فارسی دانست.
مقاله پژوهشی
علی نجفی ایوکی؛ محدثه حدادی
چکیده
در دهههای اخیر اشخاص صاحب نام و مطرح کشور در مصاحبهها و سخنرانیهای خود اصطلاحات و تعابیری بهکار گرفتهاند که به علت بار معنایی نسبتاً بالا، ضمن اینکه با استقبال فراوان فارسیزبانان به همراه بوده و رواج چشمگیری در جامعه ایرانی یافته است. در رسانههای عربزبان داخلی و خارجی نیز بازتاب یافته و با تعریب خبر، گاه چندین ...
بیشتر
در دهههای اخیر اشخاص صاحب نام و مطرح کشور در مصاحبهها و سخنرانیهای خود اصطلاحات و تعابیری بهکار گرفتهاند که به علت بار معنایی نسبتاً بالا، ضمن اینکه با استقبال فراوان فارسیزبانان به همراه بوده و رواج چشمگیری در جامعه ایرانی یافته است. در رسانههای عربزبان داخلی و خارجی نیز بازتاب یافته و با تعریب خبر، گاه چندین معادل عربی برای یک اصطلاح خاص ارائه شده است که شناسایی، نقد و بررسی آنها از اهمیت خاصی برخوردار است. در پرتو اهمیت مسأله، پژوهش پیشروی میکوشد ضمن شناسایی و استخراج جدیدترین و مهمترین تعابیر و اصطلاحات رایج در ادبیات سیاسی و اجتماعی کشور، عملکرد آن رسانهها در ترجمه اصطلاحات یادشده را بر پایه الگوی ایویر به عنوان یکی از الگوهای مطرح در حوزه ترجمه به روش استقرایی- تحلیلی مورد ارزیابی و سنجش قرار دهد. جامعه آماری مورد مطالعه داخلی این تحقیق عبارتند از: خبرگزاریهای العالم، الکوثر، ایسنا، ایرنا و سایت خامنهای. خبرگزاریهای خارجی مورد مطالعه نیز شامل العرب، الجزیره، الیوم السابع، الحیاه، الغد، الشرقالأوسط، الوطن، الأهرام، الدستور، الرایة، الإتحاد و المعارف میشوند. از مهمترین دستاورد این تحقیق آن است که خبرگزاریهای عرب زبان داخلی از کمترین «وامگیری» و بیشترین «حذف» و در مقابل، خبرگزاریهای عرب زبان خارجی از کمترین «حذف» و بیشترین «جایگزینی» نسبت به یکدیگر در ترجمه تعابیر و اصطلاحات مورد بحث استفاده کردهاند.
مقاله پژوهشی
غلامرضا کریمی فرد؛ حمیدرضا پیرمرادیان؛ علی بابائی دم طسوج
چکیده
کتاب کلیلهودمنه را برزویۀ طبیب به پهلوی و دو سده بعد ابنمُقَفَّع به عربی برگرداند. بعدها در سدۀ ششم هجری بهدلیل از بین رفتن اصل پهلوی، همین ترجمۀ عربی اساس کار ترجمۀ مترجمانی چون نصرالله منشی و محمد بن عبدالله بخاری قرار گرفت. این مقاله درصدد است که با تکیه بر شیوۀ وصفی- تحلیلی و براساس نظریۀ یوجین نایدا در زمینۀ ترجمه، شباهتها ...
بیشتر
کتاب کلیلهودمنه را برزویۀ طبیب به پهلوی و دو سده بعد ابنمُقَفَّع به عربی برگرداند. بعدها در سدۀ ششم هجری بهدلیل از بین رفتن اصل پهلوی، همین ترجمۀ عربی اساس کار ترجمۀ مترجمانی چون نصرالله منشی و محمد بن عبدالله بخاری قرار گرفت. این مقاله درصدد است که با تکیه بر شیوۀ وصفی- تحلیلی و براساس نظریۀ یوجین نایدا در زمینۀ ترجمه، شباهتها و تفاوتهای دو ترجمۀ مذکور را با تکیه بر باب «زاهد و راسو» بررسی و میزان انطباق این ترجمهها را با نظریۀ مذکور واکاوی کند. نتایج این پژوهش نشان میدهد هر دو مترجم با فاصله گرفتن از ترجمۀ لفظ به لفظ که در آن زمان بسیار معمول بوده با تکیه بر مهارت سخنوری و ایجاد برخی تعدیلات، خواننده را غرق گفتمان داستان کردهاند؛ اما نصرالله منشی دغدغۀ بیشتری در زمینۀ ایجاد تأثیر و انتقال پیام اصلی متن به مخاطب داشته است. بنابراین، تعدیلات بیشتری در ترجمه ایجاد کرده و در این راه آیات قرآنی، احادیث، اشعار و امثال عربی را به متن ترجمۀ خود افزوده و به خصوصیات ترجمۀ پویا در نظریۀ نایدا نزدیکتر شده است. این در حالی است که بخاری که بنا بر دستور شاه -مخاطب ترجمۀ وی- مأمور پایبند ماندن به متن اصلی بوده با باقیماندن در حصار جزئیات و چارچوب داستانها به ویژگیهای ترجمۀ صوری نایدا متمایل است؛ او نیز گاه بهخاطر تفاوتهای بینازبانی و بینافرهنگی، تغییرات اندکی در متن ترجمه ایجاد میکند که بسامد و میزان این تغییرات در مقایسه با ترجمۀ منشی بسیار اندک است.