مقاله پژوهشی
چرخش نشانه‌های فرهنگی در سپهرنشانه‌ای، پیوستاری برای ترمیم گسست گفتمانی در ترجمۀ عبارت‌های تمثیلی با الگوگیری از نظریۀ رومان یاکوبسن و آلفرد شوتز (بررسی موردی ضرب‌المثل‌‌ها در ترجمه از عربی به فارسی)

جواد گرجامی

دوره 10، شماره 23 ، مهر 1399، صفحه 9-34

https://doi.org/10.22054/rctall.2020.53350.1487

چکیده
  ترجمۀ ضرب­المثل­ها، ترجمه­ای فرهنگی است. در این میان، تفاوت نشانه­های فرهنگی زبان مبدأ و مقصد و متغیّرهای چندگانه آن‌ها، فرآیند ترجمۀ ضرب­المثل­ها را به یکی از اساسی­ترین چالش­های پیش ­روی مترجم تبدیل کرده است. نادیده گرفتن این مهم، نارسایی ترجمه و کارکرد ارتباطی آن را به دنبال داشته، به شکاف میان متن مبدأ و مخاطبین ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
چالش‌های آموزش ترجمۀ عربی- فارسی در دانشگاه‌های ایران از نگاه استادان این حوزه

علی قربان باقری؛ مسعود فکری

دوره 10، شماره 23 ، مهر 1399، صفحه 35-59

https://doi.org/10.22054/rctall.2020.53355.1488

چکیده
  پژوهش حاضر سعی دارد با استفاده از روش پیمایشی و به کمک پرسشنامه به بررسی چالش‌های آموزش ترجمه در گروه‌های زبان و ادبیات عربی کشور بپردازد. از این رو، پرسشنامه‌ای در سه سطح عمومی، تخصصی و مبانی نظری ترجمه تهیه و با کمک نرم‌افزار SPSS به تجزیه‌وتحلیل آن پرداخته شد. جامعۀ آماری، 18 نفر از استادان ترجمۀ دانشگاه‌های دولتی معتبر است که به ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
رویکرد پنهان سیاست و ‌ایدئولوژی در برگردان واژگان رسانه‌ای

رضا علی قاسمی نسب؛ صادق عسکری

دوره 10، شماره 23 ، مهر 1399، صفحه 61-89

https://doi.org/10.22054/rctall.2020.52382.1478

چکیده
  واژگان در رسانه‌ها، هدفمند و برای­ القای­ مفاهیمی­خاص، انتخاب ­می‌شوند، نگاهی گذرا به ­چگونگی -انتخاب­ واژگان­ در رسانه‌ها­ نشان­ می‌دهد ­معنای­ مورد­نظر ­رسانه‌ها­ در ورای واژگان­ پنهان ­می­شود- انتخاب هدفمند­ واژگان­، شامل ­فعالیت­های ­ترجمه‌ای­ رسانه‌ها هم می‌شود. در ‌این پژوهش، ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
بررسی تغییر زبان زنانه در ترجمۀ شعرهای غادة السمّان به فارسی (مطالعۀ موردی؛ دو ترجمۀ «غمنامه ای برای یاسمن ها» و «علیه تو اعلان عشق می دهم» از عبدالحسین فرزاد)

اویس محمدی

دوره 10، شماره 23 ، مهر 1399، صفحه 91-118

https://doi.org/10.22054/rctall.2020.52293.1472

چکیده
  مسألۀ زبان زنانه در نظریه­های بسیاری از فمینیست­ها مطرح شده است. براساس آن، نگارش زنان -به شکلی جوهری- با نگارش مردانه متفاوت است. به همین منظور، نظریه­پردازان فمینیست، تلاش کردند که سبک زنانه را در نوشتار بپرورند و در این مورد، آرای پراکنده و متکثری را بیان کردند. با گسترش نظریه­های نقدی فمینیستی، بسیاری از زنان نویسنده و شاعر ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
آسیب شناسی ترجمه از زبان واسطه (بررسی موردی ترجمۀ شکرالله شجاعی فر از رمان عرس الزین)

علی سعیداوی؛ سجاد احمدی

دوره 10، شماره 23 ، مهر 1399، صفحه 119-137

https://doi.org/10.22054/rctall.2020.52396.1475

چکیده
  یکی از مباحث حوزه مطالعات ترجمه، ترجمه از زبان واسطه است که بسیار اهمیت دارد. دربارۀ ترجمه از زبان واسطه، نظرات مختلفی وجود دارد؛ برخی آن را به طور کامل رد می­کنند و برخی دیگر آن را در مورد زبان­هایی که گسترۀ محدودی دارند، جایز می­دانند. از جمله ترجمه­های فارسی که با واسطه انجام شده، برگردان شکرالله شجاعی­فر از رمان عربی «عرس ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
معادل‌یابی تشبیه در ترجمۀ عربی رمان سمفونی مردگان براساس الگوی پیرینی (2007)

حبیب کشاورز

دوره 10، شماره 23 ، مهر 1399، صفحه 139-156

https://doi.org/10.22054/rctall.2020.52330.1473

چکیده
  تشبیه یکی از مهم‌ترین آرایه‌های زبانی است که علاوه بر شعر و نثر ادبی در متون غیرادبی نیز کاربرد فراوان دارد. از این رو، در فرآیند ترجمه، مبحث برگردان تشبیه، یکی از چالش‌های مهم پیش‌روی مترجمان به‌شمار می‌رود. بیشترین دشواری ترجمۀ تشبیه به تفاوت‌های فرهنگی موجود در زبان مقصد و مبدأ برمی‌گردد. در این میان، تعیین روش صحیح در ترجمۀ ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
تکواژ وابسته «غیر» و معادل‌های ترجمه‌ای آن در زبان فارسی

علی اسودی؛ سید محمد میر حسینی

دوره 10، شماره 23 ، مهر 1399، صفحه 157-184

https://doi.org/10.22054/rctall.2020.47364.1422

چکیده
  تکواژها در هر زبانی موضوع اصلی علم «ساخت‌شناسی واژگانی» به‌شمار می‌روند و به دوگروه وابسته و غیروابسته (آزاد) تقسیم می‌شوند. تکواژ وابسته «غیر» از تکواژهای معروف و پرکاربرد زبانی و از زمرۀ ادوات رایج استثنا در علم نحو عربی است. این پژوهش با رویکرد توصیفی- تحلیلی بر آن است تا ساختارهای مختلف جدید و قدیم زبانی این تکواژ ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
ترجمۀ عناصر بافت برون‌زبانی در جلد اول «الکتاب» سیبویه

رضا ناظمیان؛ زهره قربانی مادوانی

دوره 10، شماره 23 ، مهر 1399، صفحه 185-207

https://doi.org/10.22054/rctall.2020.47877.1425

چکیده
  زبان‌شناسان معاصر برای دریافت معنا و دلالت واژه، دو دیدگاه کاملاً متفاوت دارند؛ برخی معتقدند معنا، تنها در ارتباط با دیگر واژه­ها و در جهان زبان به دست می­آید و برخی نقطه مقابل این دیدگاه قرار دارند و بر این باورند که علاوه بر جهان زبان باید جهان خارج از زبان را نیز مورد بررسی و تحلیل قرار داد تا معنای دقیق جمله حاصل شود. بنابراین، ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
بررسی کیفیت ترجمۀ نهج‌البلاغه مبتنی بر الگوی نقش‌گرای هاوس (مطالعۀ موردی ترجمۀ علامه جعفری و شهیدی از خطبۀ اشباح)

زهرا سلیمی؛ نرگس انصاری

دوره 10، شماره 23 ، مهر 1399، صفحه 209-236

https://doi.org/10.22054/rctall.2020.55265.1505

چکیده
  ارزیابی ترجمۀ متون براساس نظریات زبان‌شناسی از رویکرد­های دقیق و علمی جهت بررسی کیفیت ترجمۀ آثار است. بررسی ترجمه برمبنای الگوی ارزیابی کیفیت جولیان هاوس از مهم‌ترین مباحثی است که مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. بر اساس این الگو، دو نوع ترجمۀ آشکار و پنهان وجود دارد؛ در ترجمۀ آشکار مترجم آگاهانه دست به انتخاب معادل­های زبانی ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
بررسی تعریب داستان «شاه و کنیزک» مثنوی با تکیه بر الگوی وینی و داربلنه (موردپژوهی مقایسه ترجمۀ منظوم هاشمی و جواهری)

علی اصغر شهبازی؛ مصطفی پارسایی پور

دوره 10، شماره 23 ، مهر 1399، صفحه 237-270

https://doi.org/10.22054/rctall.2020.52368.1477

چکیده
  مثنوی مولانا در آن سوی مرزهای زبان و فرهنگ فارسی بازتابی گسترده داشته و مخاطبان بسیاری را شیفتۀ خود ساخته است. این اثر فاخر در میان کشورهای عربی نیز از توجه ویژه­ای برخوردار بوده است. ادبای عرب -در قالب­های نظم و نثر- به ترجمه و شرح این شاهکار ادبی­- عرفانی پرداخته­اند که در این میان، ترجمه­های منظوم دو شاعر معاصر عراقی، عبدالعزیز ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
نقد ترجمۀ رمان «فرانکشتاین فی بغداد» نوشتۀ احمدسعداوی بر اساس نظریۀ گارسس

علی بشیری؛ زهرا هادوی خلیل آباد

دوره 10، شماره 23 ، مهر 1399، صفحه 271-304

https://doi.org/10.22054/rctall.2021.58499.1534

چکیده
  نقد ترجمه به تحلیل و ارزیابی کیفیت ترجمه از طریق بیان نقاط مثبت و منفی می­پردازد. یکی از شیوه‌های نقدی به‌کارگیری نظریه­ها است. نظریه­ای که در این پژوهش برای نقد ترجمة رمان «فرانکشتاین فی بغداد» نوشتة احمد سعداوی به‌کار گرفته شده، نظریة گارسس است. این نظریه در سال ۱۹۹4 توسط کارمن گارسس اسپانیایی پیشنهاد شده که مبتنی بر ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
بررسی تعریب‌ کتاب «خدمات متقابل اسلام و ایران» اثر استاد مطهری براساس مدل گارسس

مریم بخشی؛ کبری ظفری؛ سپیده باقری

دوره 10، شماره 23 ، مهر 1399، صفحه 305-341

https://doi.org/10.22054/rctall.2021.56700.1518

چکیده
  نقد و ارزیابی ترجمه، بخش مهمی از کار ترجمه است که به رشد و تکمیل آن منجر می­شود. نظریۀ ارزیابی کیفیت ترجمۀ گارسس (1994) به دلیل دارا بودن معیارهای میزان قابلیت و کیفیت متون ترجمه در تشخیص سطح کیفی ترجمه­ها بسیار کارآمد است. کتاب «خدمات متقابل اسلام و ایران» استاد مطهری از جمله کتاب­های برجسته در زمینۀ تاریخ، فرهنگ و سیاست است ...  بیشتر