مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
اعظم دریادل موحد؛ سید مهدی مسبوق؛ محمد طاهری
چکیده
عطار نیشابوری شاعر بلندآوازه و عارف بزرگ سدۀ ششم و هفتم هجری، مضامین والای عرفانی را در قالب نماد و رمز در آثار خود به تصویر کشیدهاست. یکی از این آثار، منظومه فاخر منطقالطیر است که با نماد و رمزهای دینی و عرفانی پیوندی عمیق دارد. از آنجا که تلمیح، نقش برجستهای در تأثیرگذاری مضامین عرفانی دارد عطار این تلمیحات را به صورت رمز و نماد ...
بیشتر
عطار نیشابوری شاعر بلندآوازه و عارف بزرگ سدۀ ششم و هفتم هجری، مضامین والای عرفانی را در قالب نماد و رمز در آثار خود به تصویر کشیدهاست. یکی از این آثار، منظومه فاخر منطقالطیر است که با نماد و رمزهای دینی و عرفانی پیوندی عمیق دارد. از آنجا که تلمیح، نقش برجستهای در تأثیرگذاری مضامین عرفانی دارد عطار این تلمیحات را به صورت رمز و نماد بیان میکند تا مواعظ و حکمتهایش در جان شنونده بنشیند. این شاهکار ادبی و عرفانی به زبانهای مختلف از جمله عربی ترجمه شده است. تاکنون سه ترجمه عربی از این منظومه توسط احمد ناجی القیسی، بدیع محمد جمعه و علی عباس زلیخه صورت گرفته که بیتردید معادلیابی و بازگردانی تلمیحات و رموز آن یکی از مهمترین چالشهای پیشروی مترجمان بودهاست. لپیهالم برای برگردان تلمیحات و نمادها روشهایی را معرفی میکند که پژوهش حاضر کوشیده با روش توصیفی و با تکیه بر مدل لپیهالم کیفیت انتقال تلمیحات نمادین را در سه ترجمه یادشده مورد ارزیابی و سنجش قرار دهد. با توجه به گستردگی منطقالطیر 65 بیت آغازین آن با عنوان «سخنی با مرغان» به دلیل بسامد بالای تلمیحات نمادین به عنوان پیکره پژوهش انتخاب شد. برآیند پژوهش نشان داد که در بین مترجمان تنها ناجی القیسی معنای نهفته در تلمیحات نمادین را مورد توجه قرار داده و کوشیده معادل مناسبی برای آن برگزیند. بدیع جمعه بدون توجه به این تلمیحات رمزی، فقط به تلمیحات داستانی یا آیات قرآن در پانویس اشاره کرده و زلیخه نیز بیاعتنا به این تلمیحات آنها را تحتاللفظی بازگردانی کرده است
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
علی نجفی ایوکی؛ محدثه حدادی
چکیده
سریال ارزشمند مختارنامه شامل تعداد قابل توجهی از مؤلفههای زبان عامیانه همچون اصطلاحات، کنایهها، همگونسازی، واژگان کوچه بازاری، دشواژهها، دعا، نفرین و شکستهنویسی است که سهم بسیار زیادی در فرایند انتقال مفاهیم مورد نظر به مخاطب داشته است. این سریال که به زبان عربی برگردان شده و از شبکههای متعدد جهان اسلام به نمایش درآمده ...
بیشتر
سریال ارزشمند مختارنامه شامل تعداد قابل توجهی از مؤلفههای زبان عامیانه همچون اصطلاحات، کنایهها، همگونسازی، واژگان کوچه بازاری، دشواژهها، دعا، نفرین و شکستهنویسی است که سهم بسیار زیادی در فرایند انتقال مفاهیم مورد نظر به مخاطب داشته است. این سریال که به زبان عربی برگردان شده و از شبکههای متعدد جهان اسلام به نمایش درآمده است، مورد استقبال کم نظیر مخاطبان قرار گرفته است. پرسشی که در اینجا مطرح میشود این است که مترجم یا گروه مترجمان در فرایند برگردان مؤلفههای یادشده چه عملکردی داشتهاند و بیشتر از چه راهبرد و استراتژیای برای ترجمه و معادلیابی آنها بهره بردهاند. در پرتو حضور نسبتاً چشمگیر مؤلفههای یادشده در سریال مختارنامه و نظر به اینکه تاکنون پژوهندهای از این منظر به معادلهای عربی آن تعابیر ننگریسته است، پژوهش پیشروی میکوشد ضمن شناسایی، استخراج و دستهبندی آنها، با روش توصیفی- تحلیلی به ارزیابی معادلهای عربی آنها بپردازد و در صورت ضرورت، معادلهای پیشنهادی ارائه و نتیجه تحقیق را فرادید مخاطبان قرار دهد. نتیجه نشانگر این است که در تعریب مؤلفههای عامیانۀ سریال مورد مطالعه، بیش از هر چیز از معادلیابی مفهومی استفاده شده است و حجم زیادی از معادلهای ارائه شده از مشکل نارسایی رنج میبرند.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
عبدالباسط عرب یوسف آبادی؛ محبوبه نورا
چکیده
شبهترجمه به متونی اطلاق میشود که به صورت ترجمه ارائه شده؛ اما هیچ منبع متناظری به زبانهای دیگر برای آن وجود ندارد؛ درنتیجه فاقد هرگونه انتقال واقعی زبانی و رابطة ترجمانی است. اینگونه آثار یکی از موضوعات جذاب برای پژوهشگران علاقهمند به ترجمه است. شناسایی انگیزهها و راهبردهای خلق شبه-ترجمه در نظام ادبی جامعة مقصد امری بایسته ...
بیشتر
شبهترجمه به متونی اطلاق میشود که به صورت ترجمه ارائه شده؛ اما هیچ منبع متناظری به زبانهای دیگر برای آن وجود ندارد؛ درنتیجه فاقد هرگونه انتقال واقعی زبانی و رابطة ترجمانی است. اینگونه آثار یکی از موضوعات جذاب برای پژوهشگران علاقهمند به ترجمه است. شناسایی انگیزهها و راهبردهای خلق شبه-ترجمه در نظام ادبی جامعة مقصد امری بایسته و ضروری است. یکی از نمونههای شاخص شبهترجمه، رمان «آدم زنده» با ترجمة احمد محمود است. محمود در مقدمة رمان، نویسندة رمان را فردی عراقی به نام «ممدوح بن عاطل ابونزال» معرفی میکند؛ اما با تحلیل سطوح متنی، ژانری و گفتمانی رمان مشخص میشود که محمود نویسندة آن است. در پژوهش حاضر تلاش میشود باتکیهبر روش توصیفی-تحلیلی، زمینههای پیدایش شبهترجمه «آدم زنده» و همچنین مهمترین و شگردهای بهکاررفته در آن بر اساس الگوی مقصدمحورِ توری (1995) و همچنین الگوی تحلیل سهسطحی لیو (2019) بررسی گردد. یافتههای پژوهش نشان داد احمد محمود با انگیزة طرح مضامین مترقیانه و نقد سیاسیون در اثر خود، شیوة جدیدی از شخصیتپردازی را به کار برده و با تقلید از متن و پیرامتن متون ترجمة واقعی کوشیده اثرش را ترجمه جلوه دهد. این تدابیر موجب شده که محمود از تیغ تیز ممیّزی و منتقدان ادبی تا حدودی در امان بماند.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
سید حسن طباطبائی؛ حبیب کشاورز؛ علی ضیغمی
چکیده
یکی از مباحث مهم و مورد توجه نظریهپردازان علم ترجمه ارتباط عمیق بین فرهنگ و زبان است. بسیاری از مترجمان و نظریهپردازان برای ترجمه متون این دو را لازم و ملزوم یکدیگر میدانند. نمیتوان انکار کرد که زبان بخش بزرگی از فرهنگ را تشکیل میدهد و تأثیر فرهنگ و زبان بر یکدیگر تأثیری متقابل است. در نظریه ذخایر فرهنگی ایون زوهر، زبان به عنوان ...
بیشتر
یکی از مباحث مهم و مورد توجه نظریهپردازان علم ترجمه ارتباط عمیق بین فرهنگ و زبان است. بسیاری از مترجمان و نظریهپردازان برای ترجمه متون این دو را لازم و ملزوم یکدیگر میدانند. نمیتوان انکار کرد که زبان بخش بزرگی از فرهنگ را تشکیل میدهد و تأثیر فرهنگ و زبان بر یکدیگر تأثیری متقابل است. در نظریه ذخایر فرهنگی ایون زوهر، زبان به عنوان یک ذخیره فرهنگی به شمار میرود که خود متشکل از ریزفرهنگهاست. وی با تکیه بر این نظریه از یک سو به بررسی تعامل بین فرهنگهای مختلف میپردازد و از سویی دیگر تعامل بین فرهنگ و زبان را بررسی میکند. در حیطه ادبیات، داستانها و رمانها را میتوان منابع غنی فرهنگ یک زبان معرفی نمود. لذا این مقاله میکوشد با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی بر مبنای نظریه ایون زوهر راهکارهای بومیسازی عناصر فرهنگی را در ترجمه عربی یکی از رمانهای جمال میرصادقی با عنوان درازنای شب به کوشش احمد یوسف شتا بررسی نماید.. در این رمان جمعا 829 عنصر فرهنگی استخراج شد. نتایج بررسی ترجمه این عناصر فرهنگی نشان می دهد که دو راهکار انتقال عینی (45 درصد) و فرهنگ زدایی (37 درصد) بیشترین بسامد را داشته اند. بسامد بالای این دو راهکار نشان دهنده عدم توجه نویسنده به بومی سازی عناصر فرهنگی و تلاش برای انتقال فرهنگ مبدأ به فرهنگ مقصد است.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
مسعود سلمانی حقیقی؛ عباس گنجعلی
چکیده
نقد و ارزیابی ترجمۀ متون به ویژه متون ادبی و ارائه برگردان مناسب از مفاهیم و عناصر مختلف موجود در زبان مقصد همواره مورد توجه بوده است. یکی از موضوعات حوزۀ ترجمه، موضوع ترجمه ناپذیری عناصر فرهنگی است. مالکوم هاروی یکی از کسانی است که در این حوزه صاحب نظر میباشد. وی برای ترجمه عناصر فرهنگی روشهایی نظیر معادل کارکردی، معادل زبانی، ...
بیشتر
نقد و ارزیابی ترجمۀ متون به ویژه متون ادبی و ارائه برگردان مناسب از مفاهیم و عناصر مختلف موجود در زبان مقصد همواره مورد توجه بوده است. یکی از موضوعات حوزۀ ترجمه، موضوع ترجمه ناپذیری عناصر فرهنگی است. مالکوم هاروی یکی از کسانی است که در این حوزه صاحب نظر میباشد. وی برای ترجمه عناصر فرهنگی روشهایی نظیر معادل کارکردی، معادل زبانی، وام گیری و معادل توصیفی – توضیحی را پیشنهاد داده است. در این جستار و با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی برگردان سید مهدی حسینی نژاد از رمان «یومیات مطلقة» اثر هیفاء بیطار بر اساس راهکارهای ترجمۀ عناصر ترجمه ناپذیر فرهنگی مالکوم هاروی و میزان مطابقت ترجمۀ مترجم با رویکرد مزبور مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که مترجم علاوه بر حفظ و رعایت ظرافتها و اصول زبانی و فرهنگی و نیز پایبندی به سنتها و آداب و رسوم مربوط به ساختار زبان فارسی، تلاش و کوشش خود را در جهت عبور از ترجمه ناپذیری عناصر فرهنگی و زبانی و منطبق ساختن برگردان خود با مؤلفههای تعیین شده از سوی هاروی به کار گرفته است، هر چند که در برخی موارد میتوانست علمکرد بهتری نیز داشته باشد که در خلال نمونهها به آن اشاره شده است.
