ترجمه در زبان و ادبیات عربی
نفیسه عماری اله یاری؛ علی ضیغمی؛ حبیب کشاورز
چکیده
در جوامع پساکرونایی و بازگشت شوق و انگیزه مردم برای تبادل فرهنگ‌ها و سیروسفر، نیاز به ترجمه بیش‌ازپیش احساس میشود. در این میان، شاخه‌های متفاوت صنعت گردشگری با ترجمه شفاهی مرتبط شده است. هدف از انجام این پژوهش، دستیابی به مناسب‌ترین راهکارها در ترجمه اسامی خاص گردشگری و اطلاع از بیشترین راهبرد به‌کاررفته از راهبردهای نظریه ون‌کویلی[1] ...
بیشتر
در جوامع پساکرونایی و بازگشت شوق و انگیزه مردم برای تبادل فرهنگ‌ها و سیروسفر، نیاز به ترجمه بیش‌ازپیش احساس میشود. در این میان، شاخه‌های متفاوت صنعت گردشگری با ترجمه شفاهی مرتبط شده است. هدف از انجام این پژوهش، دستیابی به مناسب‌ترین راهکارها در ترجمه اسامی خاص گردشگری و اطلاع از بیشترین راهبرد به‌کاررفته از راهبردهای نظریه ون‌کویلی[1] (2007) در این مستند و آشنایی با چالش‌های آن است. روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی می باشد که در آن 200 اسم خاص از مستند گردشگری-تاریخی «معالم من خوزستان» (به فارسی خوزستان در یک نگاه) که از شبکه بین‌المللی الکوثر پخش شده است، استخراج‌شده و پس از مقایسه نمونه‌های موجود در دو نسخه فارسی و عربی مستند، بر اساس نظریه ون‌کویلی موردنقد و تحلیل قرار گرفته است. نتایج پژوهش، حاکی از آن است که راهبرد عدم ترجمه، بازتولید و نسخه‌برداری، بیشتر از موارد دیگر استفاده شده است. در حوزه گردشگری، راهبرد عدم ترجمه، بازتولید و نسخه‌برداری از مناسب‌ترین راهبردهای ترجمه به شمار می‌رود؛ زیرا معرفی جاذبه‌های منحصربه‌فرد یک منطقه، از اهداف مترجم در این نوع متون است که باید با ذکر نام اصلی خود، حفظ و متمایز شود. راهبردهای دیگر به‍ترتیب؛ بازتولید به همراه تطبیق با سیستم آوایی واجی زبان مقصد، حذف، عدم ترجمه به همراه توضیح اضافی، جایگزینی با یک معادل در زبان مقصد می‌باشند. [1]. Van Coillie, J.
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
نرگس ثمره؛ وحیده مطهری؛ ریحانه ملازاده
چکیده
معمولاً تفاوت ساختاری زبان‌ها، مترجم را در ترجمه دقیق واژگان و انتقال درست مفهوم به زبان مقصد با چالش‌هایی مواجه میکند. این امر باعث پیدایش نظریه‌های زبانی متعددی شده است. ژان رنه لادمیرال، نظریه‌پرداز فرانسوی، برای ترجمه واژگان و انتقال محتوا، مؤلفه‍هایی را پیشنهاد داده که برای مترجم در فرایند انتقال معنا و ایجاد تعادل بین ...
بیشتر
معمولاً تفاوت ساختاری زبان‌ها، مترجم را در ترجمه دقیق واژگان و انتقال درست مفهوم به زبان مقصد با چالش‌هایی مواجه میکند. این امر باعث پیدایش نظریه‌های زبانی متعددی شده است. ژان رنه لادمیرال، نظریه‌پرداز فرانسوی، برای ترجمه واژگان و انتقال محتوا، مؤلفه‍هایی را پیشنهاد داده که برای مترجم در فرایند انتقال معنا و ایجاد تعادل بین واژگان متن مقصدیا متن مبدأ راهگشا است. در این نوشتار، عملکرد جواد علی کسار در ترجمه عربی واژگان کتاب «امامت و رهبری» اثر مرتضی مطهری با تکیه بر الگوی ژان رنه لادمیرال و بر اساس روش توصیفی- تحلیلی ارزیابی شده است. ترجمه کسار با الگوی لادمیرال انطباق بیشتری دارد؛ زیرا مترجم مانند لادمیرال کوشیده است که معنای ضمنی واژگان را به هر روشی به زبان مقصد انتقال دهد. یافتههای این پژوهش نشان میدهد مترجم به انتقال لایه‍های معنایی واژگان اهتمام ورزیده و کمتر به معنای اولیه واژگان بسنده نموده است. او سعی کرده که معنای ضمنی واژگان را از طریق قضایایی مانند انتخاب مترجم، ابهام‌زدایی، تفسیر حداقلی، افزوده‌سازی انتقال دهد و توانسته ترجمه قابل‌فهم و خوانایی را تولید نماید. در بسیاری از موارد به‌خاطر فرهنگ دینی مشترک بین دو زبان، واژگان به‌صورت وامگیری انتقال یافته است. گاهی نیز به دلیل حذف نابجای واژگان و معادل‌گزینی نامناسب مترجم نتوانسته محتوای پیام را برای مخاطبان بازآفرینی کند و از این رو بازبینی و ویرایش مجدد را می‍طلبد.
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
سجاد اسماعیلی؛ محمدرضا کشاورز
چکیده
امروزه به‌دلیل گسترش روابط میان کشورها، اهمیت منطقة خاورمیانه در عرصة بین الملل، هم مرز بودن کشور ایران با برخی از کشورهای عربی و نیز ایجاد روابط و گفت‌وگوهای دوستانه با آن‌ها، ترجمة همزمان از عربی به فارسی و بر عکس دارای اهمیت ویژهای است. بر همین اساس، مترجم همزمان عربی باید علاوه بر تسلط در زمینه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، ...
بیشتر
امروزه به‌دلیل گسترش روابط میان کشورها، اهمیت منطقة خاورمیانه در عرصة بین الملل، هم مرز بودن کشور ایران با برخی از کشورهای عربی و نیز ایجاد روابط و گفت‌وگوهای دوستانه با آن‌ها، ترجمة همزمان از عربی به فارسی و بر عکس دارای اهمیت ویژهای است. بر همین اساس، مترجم همزمان عربی باید علاوه بر تسلط در زمینه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، نظامی و... در حوزة ترجمة همزمان نیز از مهارت تخصصی کافی برخوردار باشد؛ زیرا اشتباهات سهوی یا عمدی در حین ترجمة همزمان، ممکن است موجبات اختلاف میان دولت‌ها و حتی ملت‌های طرفین را فراهم آورد. در همین راستا، این جستار بر آن است تا با بهرهگیری از روش توصیفی- تحلیلی به بررسی چالش‌های ترجمة همزمان عربی به فارسی متون سیاسی بپردازد. به منظور تحقق این هدف، ترجمة همزمان سخنرانی عربی سیدحسن نصرالله از لحاظ چالش‌های ترجمة همزمان مورد کنکاش قرار گرفت. برخی از یافتهها نشان داد که بیشترین چالش‌های ترجمة همزمان مربوط به چالش‌های زبانی (نحوی، معنایی و آوایی) است که از جملة آن‌ها میتوان به «معادلیابی کلمات»، «کاهش واژگان و جملات زبان مبدأ»، «افزایش واژگان و جملات زبان مبدأ»، «وامگیری واژگانی و نحوی از زبان مبدأ» و «عدم آشنایی با لهجه‌های عربی» اشاره کرد. در بخش چالش‌های فرازبانی نیز مواردی همچون «سرعت کلام گوینده» و «عدم درک شنیداری صحیح» را میتوان به عنوان چالش‌های این بخش مطرح کرد.
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
محمد کبیری؛ بهزاد حشمتی؛ بایزید تاند
چکیده
ترجمه، اصیل‌ترین نوع فکر و اندیشه است که عامل انتقال یک فرهنگ از یک مکان به مکان دیگری است؛ در حقیقت نوعی مکمل تولید داخلی است و با توجه به ماهیت هرمونتیکی آن همواره در تولید اندیشه‌های جدید نقش بسزایی ایفا میکند. مقایسه ساختار زبانهای متنوع به نوعی به مطالعات زبان‌شناسی کمک وافری میکند و از دل این مقایسه‌ها به تفاوت‌های ساختاری ...
بیشتر
ترجمه، اصیل‌ترین نوع فکر و اندیشه است که عامل انتقال یک فرهنگ از یک مکان به مکان دیگری است؛ در حقیقت نوعی مکمل تولید داخلی است و با توجه به ماهیت هرمونتیکی آن همواره در تولید اندیشه‌های جدید نقش بسزایی ایفا میکند. مقایسه ساختار زبانهای متنوع به نوعی به مطالعات زبان‌شناسی کمک وافری میکند و از دل این مقایسه‌ها به تفاوت‌های ساختاری و خصیصه زبانهای متنوع نائل می‌شویم. جبران خلیل جبران، نویسندة لبنانی- آمریکایی است و رمان «پیامبر» جزء مشهورترین آثار او به شمار می‌آید که به زبان عربی و فارسی نیز ترجمه شده است. مفاهیم کلیدی این کتاب پیرامون شادی، اندوه، عشق، کار، لذت و دین سخن می‌گوید. تحقیق حاضر با استمداد جستن از رویکرد توصیفی- تحلیلی و آوردن مثال‌های متنوع از ساختارهای گوناگون زبانی به مقایسة ترجمة فارسی و عربی رمان در مقابل متن اصلی که به زبان انگلیسی است، می‌پردازد؛ به طوری که از دل آن انواعی از ساختارهای مختلف سه زبان کشف شده و با مقایسة ترجمه‌ها، تفاوت و تمایز ساختار نحوی و واژگانی آن‌ها به وضوح آشکار شده است. علاوه بر این، میزان ارزیابی ترجمة عربی و فارسی رمان براساس الگوی کارمن گارسس مورد بررسی قرار گرفته است. از مهمترین نتایج بحث این است که گاهی مترجم فارسی مبتنی بر روحیة ادبی خودش تغییراتی در ساختارها و ترکیب‌های رمان به وجود آورده که به نوعی با احساسات و سرشت ادبی او آمیخته شده است و همین حالت از بیان است که به ترجمة فارسی رمان، هیجانات تعبیری مضاعفی بخشیده است؛ این در حالی است که ترجمة عربی رمان نشانه‌هایی از گرته‌برداری و اقتباس ظاهری متن اصلی در آن دیده میشود.
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
ربابه رمضانی؛ زهره قربانی مادوانی
چکیده
بررسی اصطلاحات و چگونگی ترجمه و معادلیابی برای آن‌ها از موضوعات چالشی در فن ترجمه است. توجه و اهتمام به اصطلاحات عربی از قرن چهارم هجری و در نتیجة شکلگیری نهضت ترجمه و روند رو به رشد آن از زبانهای فارسی و یونانی به زبان عربی آغاز شده است. معارف و دانشهای مختلف از طریق ترجمه به زبان عربی راه یافت و در این زمینه، موضوع تعریب ...
بیشتر
بررسی اصطلاحات و چگونگی ترجمه و معادلیابی برای آن‌ها از موضوعات چالشی در فن ترجمه است. توجه و اهتمام به اصطلاحات عربی از قرن چهارم هجری و در نتیجة شکلگیری نهضت ترجمه و روند رو به رشد آن از زبانهای فارسی و یونانی به زبان عربی آغاز شده است. معارف و دانشهای مختلف از طریق ترجمه به زبان عربی راه یافت و در این زمینه، موضوع تعریب اصطلاحات اهمیت پیدا کرد. با وجود اینکه دانش اصطلاحشناسی بسیار قدیمی است، اما پایههای نظری آن همچنان نیاز به بحث و بررسی دارد. در سال‌های اخیر با اوجگیری ترجمة متون مختلف اعم از سیاسی و ادبی و سایر زمینه‌های علمی از عربی به فارسی و برعکس، اصطلاحات و تعابیر اصطلاحی اهمیت مضاعفی یافته است. در این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی سعی شده است اصطلاح و انواع آن و تفاوت بین اصطلاح و لغت بررسی شده و چگونگی ترجمه و معادلیابی اصطلاحات علمی و تعابیر اصطلاحی و ضرب‌المثل‌ها و تعابیر مثلی تحلیل شود. چالش‌های معادلیابی برای اصطلاحات و تعابیر اصطلاحی دشواریهایی دارد که از آن‌ها سخن رفته است.
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
امیر مسگر
چکیده
رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی رویکردی نوپاست که پیدایش آن به اواخر قرن بیستم بازمیگردد. این رویکرد امکانات مختلفی را در زمینة تحلیل متن در اختیار خواننده قرار میدهد تا بتواند از طریق به‌کارگیری آن‌ها به فهم بهتر یا دقیقتری از متن یا گفتمان دست یابد. از آنجایی که شرط داشتن ترجمة خوب و بینقص فهم درست متن اصلی است، امکانات این ...
بیشتر
رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی رویکردی نوپاست که پیدایش آن به اواخر قرن بیستم بازمیگردد. این رویکرد امکانات مختلفی را در زمینة تحلیل متن در اختیار خواننده قرار میدهد تا بتواند از طریق به‌کارگیری آن‌ها به فهم بهتر یا دقیقتری از متن یا گفتمان دست یابد. از آنجایی که شرط داشتن ترجمة خوب و بینقص فهم درست متن اصلی است، امکانات این رویکرد میتواند کمک شایانی را به مترجمان جهت فهم متن ارائه دهند. از این رو، در این مقاله برآن شدیم تا با به‌کارگیری این رویکرد دست به تحلیل داستان تحت‌المظلة نوشتة نجیب محفوظ بزنیم تا فهم بهتری از ایدئولوژی و پیامهای داستان داشته باشیم و در ادامه نیز با کاربست این نظریه، ترجمة این داستان را که توسط شمس‌آبادی و شاهرخ صورت گرفته است، مورد بررسی قرار دادیم و دریافتیم که مترجمان درک خوبی از این داستان نداشتهاند وبه تبع آن ترجمة خوبی را به مخاطب خود ارائه ندادهاند. این در حالی است که با استفاده از نظریة تحلیل گفتمان انتقادی میتوانستند حوزههای معنایی و همچنین کلمات کلیدی را درک کنند و ترجمة بهتری از خود به جای بگذارند. علاوه بر این، نویسنده این مقاله با تکیه بر مرحلة توصیفِ نظریة تحلیل گفتمان انتقادی که توجه خاصی به بار ایدئولوژیک کلمات محوری دارد به بررسی ترجمة این داستان پرداخت و به این نتیجه رسید که عدم معادلیابی صحیح در ترجمة کلمات و حوزههای معنایی این داستان باعث شده که ایدئولوژی اصلی داستان که از نظر نویسنده این سطور، هرج و مرج و تغییر است به مخاطب منتقل نشود.
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
احمد لامعی گیو
چکیده
ترجمه از مهمترین راه‌های انتقال فرهنگ در میان جوامع بشری و از مؤثرترین مؤلفه‌های ایجاد پیوند میان ملل مختلف برای تعالی ارزش‌های انسانی و تضارب اندیشه‌های جهانی به‌شمار می‌آید. این پدیده به شکل‌های گوناگونی صورت میگیرد و جانب هر یک از دو زبان مقصد یا مبدأ، دچار برجستگی یا فرورفتگی میشود و یا با تعادل ساختاری و معنایی، انجام ...
بیشتر
ترجمه از مهمترین راه‌های انتقال فرهنگ در میان جوامع بشری و از مؤثرترین مؤلفه‌های ایجاد پیوند میان ملل مختلف برای تعالی ارزش‌های انسانی و تضارب اندیشه‌های جهانی به‌شمار می‌آید. این پدیده به شکل‌های گوناگونی صورت میگیرد و جانب هر یک از دو زبان مقصد یا مبدأ، دچار برجستگی یا فرورفتگی میشود و یا با تعادل ساختاری و معنایی، انجام میگیرد. آنتوان برمن از نظریه‌پردازان ترجمه است که به معرفی مؤلفه‌های تحریفی ترجمه پرداخت و عدم تعادل متن مبدأ و مقصد را نشان داد. ترجمه آثار دو ملت ایران و عرب از این مؤلفه‌ها خالی نیست. از جمله مهمترین آثار ادبی در زمینه داستان، نون و القلم جلال آل‌احمد است که داستانی تمثیلی با رویکرد اجتماعی محسوب میشود. این داستان را ماجده العنانی، مترجم و پژوهشگر مصری ترجمه کرد و به جهان عرب معرفی کرد. بررسی عناصر ریخت‌شکنانه برمن در این ترجمه، میزان پایبندی مترجم به ساختار و مفهوم متن مبدأ را می‌رساند و نمایانگر میزان جذب مخاطب به این ترجمه است. پژوهشگر با روش توصیفی- تحلیلی، شخصیت‌های داستان را در متن مبدأ و مقصد وارسی کرد و به بازخوانی غنازدایی کمّی و کیفی اقدام کرد. برای این کار، نمونه‌هایی را به طور تصادفی ساده از هر شخصیت برگزید و ترجمة پیشنهادی برای متون منتخبه نیز ارائه شد. یافتههای پژوهش نشان داد که العنانی در ترجمة اوصاف شخصیت‌ها، اغلب قصد حفظ ساختار نحوی زبان مبدأ را دارد، اما این امر سبب ریزش کیفیّت ترجمه شده و مفهوم والای متن مبدأ را به زیر کشیده است. در برخی موارد، وی به تضعیف کمّی و حذف برخی واژگان و عبارات پرداخته که موجب تزلزل در بار معنایی و پیام متن مبدأ شده است.
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
فروغ فرهمند هارمی؛ حسین مهتدی؛ محمدجواد پورعابد
چکیده
اسلوب مبالغه به عنوان یکی از پربسامدترین اسلوب‌های نحوی با نهفته‌های معنایی فراوان، همواره مورد توجه مترجمان بوده است. بررسی ترجمة این اسلوب در نهج‌البلاغه که کتابی آمیخته با عباراتی فصیح و بلیغ است، اهمیت بسزایی دارد. علاوه بر این، نظریة کتفورد به عنوان نظریه‌ای دقیق و موشکافانه در ترجمه، میتواند معیار و مقیاس مطلوبی برای واکاوی ...
بیشتر
اسلوب مبالغه به عنوان یکی از پربسامدترین اسلوب‌های نحوی با نهفته‌های معنایی فراوان، همواره مورد توجه مترجمان بوده است. بررسی ترجمة این اسلوب در نهج‌البلاغه که کتابی آمیخته با عباراتی فصیح و بلیغ است، اهمیت بسزایی دارد. علاوه بر این، نظریة کتفورد به عنوان نظریه‌ای دقیق و موشکافانه در ترجمه، میتواند معیار و مقیاس مطلوبی برای واکاوی معنایی ترجمه‌های نهج‌البلاغه در اسلوب مبالغه باشد. این اسلوب در ساختارهای صرفی، نحوی و بلاغی کاربرد دارد، اما از آنجا که یکی ازکاربردی‌ترین ساختار این اسلوب، وزن‌های معدول از اسم فاعل هستند، این پژوهش کوشیده‌است با روش توصیفی- تحلیلی، این وزن‌ها را استخراج و بر این نظریه تطبیق دهد تا میزان این مطابقت یا عدم مطابقت در بازتاب معنای مبالغه در کلام عربی با ترجمة آن در دو ترجمة جعفر شهیدی و محمدمهدی فولادوند -به عنوان دو ترجمه که از نظر ادبی جایگاهی ویژه دارند- مشخص شود. پس از بررسی‌های انجام شده، مشاهده شد که در ترجمة وزن‌های خاصی که معدول از اسم فاعل بوده و به عنوان نمونه، واکاوی شده‌اند، مترجمان نتوانسته‌اند بر مبنای این نظریه، معنای مبالغه را در کلام عرب به دقت منعکس کنند. البته در برخی موارد با کمک ترکیب‌های تأکیدساز و استفاده از قیود تأکیدی، سعی شده است تا اندازه‌ای این مبالغه بیان شود، اما در کل، بازتاب معنای مبالغه در این وزن‌ها به نوعی ابتر باقی مانده است.
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
عبدالباسط عرب یوسف آبادی؛ اویس محمدی؛ فائزه عرب یوسف آبادی
چکیده
گلستان سعدی و بهارستان جامی آثار منثوری به زبان فارسی است که به دلیل تبحر نویسندگان این دو اثر به زبان عربی و فارسی و برخورداری از دانش بلاغی و زبانی، در ترجمة عبارات عربی موجود در این دو کتاب از شگردهای قابل توجهی استفاده شده است. در این پژوهش بر مبنای رویکرد مقصدگرا در ترجمه، عبارات ترجمه شدة عربی در آثار مذکور بررسی شده است. ...
بیشتر
گلستان سعدی و بهارستان جامی آثار منثوری به زبان فارسی است که به دلیل تبحر نویسندگان این دو اثر به زبان عربی و فارسی و برخورداری از دانش بلاغی و زبانی، در ترجمة عبارات عربی موجود در این دو کتاب از شگردهای قابل توجهی استفاده شده است. در این پژوهش بر مبنای رویکرد مقصدگرا در ترجمه، عبارات ترجمه شدة عربی در آثار مذکور بررسی شده است. اساس این رویکرد آن است که مترجم تلاش میکند در برابر عناصر زبان و متن مبدأ، عناصری معادل از زبان مقصد برگزیند و با کمک شگردهایی خاص، تمام معنای بافت موردنظر را وارد زبان مقصد کند و تنها به انتقال معنای صریح بسنده نکند. هدف پژوهش آن است که شگردهای ترجمه از عربی به فارسی در گلستان سعدی و بهارستان جامی استخراج و میزان تعهد سعدی و جامی به زبان مقصد بررسی شود. نتایج نشان میدهد که با توجه به اینکه بهارستان جامی که به شیوة گلستان سعدی و به تقلید از آن نوشته شده است، شگردهای ترجمة عبارات عربی به فارسی در این اثر نیز شباهت قابلتوجهی به گلستان دارد؛ بر این اساس، برجستهترین شگردهای رویکرد مقصدگرا در ترجمة عبارات عربی گلستان و بهارستان به ترتیب عبارت است از: انتقال، ناهمگونسازی، افزوده‌سازی و ابهام‌زدایی.
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
فاطمه دینی؛ جواد اصغری
چکیده
هر حرفهای قوانین و محدودهها و محدودیتهای خاص خود را دارد و باید برای هر حرفه، مرزها و قوانین آن را مشخص کرد. رعایت استانداردها و ارزشها و محدودیتهای هر رشته را میتوان تحت عنوان اخلاق حرفهای آن رشته تعریف کرد. به دلیل، جایگاه ویژهای که مترجم در جریان ترجمه دارد، مقالهی حاضر کوشیده است ضمن بهرهگیری از روش ...
بیشتر
هر حرفهای قوانین و محدودهها و محدودیتهای خاص خود را دارد و باید برای هر حرفه، مرزها و قوانین آن را مشخص کرد. رعایت استانداردها و ارزشها و محدودیتهای هر رشته را میتوان تحت عنوان اخلاق حرفهای آن رشته تعریف کرد. به دلیل، جایگاه ویژهای که مترجم در جریان ترجمه دارد، مقالهی حاضر کوشیده است ضمن بهرهگیری از روش توصیفى- تحلیلى به بیان اخلاق حرفهای مترجم و پیشنیازهای حرفه ترجمه بپردازد. شناخت پیش‌نیازها و چالش‌ها و لغزشگاههای حرفه ترجمه، بعلاوهی سابقه کار در حوزهای خاص باعث میشود مترجم در زمینه‌ای از فنون ترجمه، تخصص پیدا کند که همین فرآیند پیدا کردنِ تخصص، بخش مهمی از اخلاق حرفهای این حوزه را تأمین میکند. حسام الدین مصطفی در کتاب «أسس و قواعد صنعة الترجمة» به موضوع اخلاق حرفهای ترجمه و به مسائل مختلفی در این زمینه اشاره کرده که مبنای مباحث این مقاله قرار گرفته است. نگارندگان به این نتیجه رسیدهاند که: آشنایی با فرهنگ زبان مبدأ، تخصص یافتن در ترجمه،آشنایی با فن ترجمه، بافت در ترجمه، فرآیند ترجمه، از مهمترین پیش‌نیازها و مقدماتی است که یک مترجم باید آن‌ها را مدنظر قرار دهد تا بتواند ترجمه‌ای مقبولتر ارائه کند .
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
نرگس انصاری؛ زهرا سلیمی؛ عبدالعلی آل بویه لنگرودی
چکیده
در میان ترجمة انواع متون، ترجمة شعر به سبب ویژگی‌های زیبایی‌شناسانه خود که همسو با معنا و مفهوم آن است، امری دشوار و نیازمند دقت نظر ویژه است؛ زیرا شعر جنبه‌های متعددی از معنا را به مخاطب القا میدهد که به راحتی قابل انتقال به زبان دیگر نیست. علاوه بر این، با توجه به اینکه ایجاد تعادل در تمام سطوح متن مقصد برای ارائه متنی برابر و همتا ...
بیشتر
در میان ترجمة انواع متون، ترجمة شعر به سبب ویژگی‌های زیبایی‌شناسانه خود که همسو با معنا و مفهوم آن است، امری دشوار و نیازمند دقت نظر ویژه است؛ زیرا شعر جنبه‌های متعددی از معنا را به مخاطب القا میدهد که به راحتی قابل انتقال به زبان دیگر نیست. علاوه بر این، با توجه به اینکه ایجاد تعادل در تمام سطوح متن مقصد برای ارائه متنی برابر و همتا با متن مبدأ امری ناممکن است و در موارد بسیاری سبب نارسایی در معنا و مفهوم عبارات میشود، بازآفزینی ادبی، رویکردی است که انتظار می‌رود در ترجمة منظوم یک شعر مورد توجه قرار گیرد. بنابراین، بررسی اشتراکات و تفاوت‌های اثر منظوم جامی از تائیه ابن فارض در زمینه‌های معنایی، صوری و زیبایی‌شناسی و نحوة انتقال معانی ابیات عربی به زبان فارسی به صورت منظوم هدفی است که این پژوهش تلاش دارد با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به بیان آن بپردازد. با توجه به اشتراکات بارز شعر جامی با تائیه ابن فارض در سطح واژگانی، آوایی و بلاغی اثر جامی را یک ترجمة وفادار به متن مبدأ می‌دانیم که شاعر در این ترجمه خود به دنبال آفرینش ادبی برای القای اثری مستقل ادبی به زبان فارسی نبوده است. در واقع ملزم بودن او بر سرودن شعری در حرف روی مشترک قافیه، میتواند عامل این امر باشد؛ به عبارتی تکرار حرف تاء، مترجم را بر آن داشته تا در بسیاری از ابیات عین واژة عربی قافیه را در متن فارسی تکرار کند که این امر سبب ابهام معنا در ابیات بسیاری شده که نشان از وفاداری مترجم به متن مبدأ است.
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
سعداله همایونی؛ مریم فولادی
چکیده
توجه به محدودیتهای زمینه‌ای، فرهنگی و شناختی در ترجمه به عنوان یک فرآیند چند بُعدی از اهمیت ویژهای برخوردار است؛ بنابراین، تحلیل صورت‌بندی‌های زبانی از این منظر، تأثیر بسزایی در ارتقای کیفیت ترجمه خواهد داشت. از آنجایی‌که ساختارهای شناختی از طریق صورت‌بندی مقوله‌های مفهومی، محتوای مفهومی مورد نظر را تعیین می‌کنند؛ از این ...
بیشتر
توجه به محدودیتهای زمینه‌ای، فرهنگی و شناختی در ترجمه به عنوان یک فرآیند چند بُعدی از اهمیت ویژهای برخوردار است؛ بنابراین، تحلیل صورت‌بندی‌های زبانی از این منظر، تأثیر بسزایی در ارتقای کیفیت ترجمه خواهد داشت. از آنجایی‌که ساختارهای شناختی از طریق صورت‌بندی مقوله‌های مفهومی، محتوای مفهومی مورد نظر را تعیین می‌کنند؛ از این رو، بررسی این استعاره‌ها به عنوان یکی از پرکاربردترین صورت‌بندی‌های زبانی که نقش بسزایی در القای مفاهیم و اندیشه‌های هر زبان دارند، بسیار ضروری است. پژوهش حاضر بر آن است تا با روش تحلیلی– مقابله‌ای ضمن بررسی نمونه‌هایی از استعاره‌های مفهومی در زبان فارسی، عربی و انگلیسی، بار معنایی هر یک از این استعاره‌ها و نحوة ترجمه برابر یا نابرابر آن را مورد بحث قرار دهد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که استعاره‌های مفهومی در زبانهای مذکور، فرهنگ بنیاد و مطابق با تجربه‌های زیستة گویشوران آن زبان‌ها شکل گرفته و تأثیر قابل توجهی در مفهوم‌سازی‌ها داشته است. بنابراین، ترجمه‌ای هم که برای انتقال معنای صورت‌بندی‌ها در نظر گرفته میشود باید ترجمه‌ای نابرابر و مطابق با فرهنگ و تجربة زیستة گویشوران زبان مقصد باشد. به طورکلی، میتوان گفت اهتمام به مقوله‌های شناختی در ترجمه و مفهوم‌سازی پیام براساس مبانی فکری و فرهنگی دو زبان مبدأ و مقصد، موجب درک درستی از جهان‌های معنایی در دو زبان و به تبع آن ارائه ترجمه‌ای مناسب میشود. بر این اساس، مترجم بی‌آنکه خود را ملزم به تعادل در ترجمه کند باید با توجه به نظام دانایی، معرفتی، فرهنگ و جهان‌بینی زبان مقصد به انتقال مفاهیم بپردازد.
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
رضا محمدی
چکیده
بدون تردید دنیای کودکی از مهمترین دورههای زندگی هر انسانی است که بخشی از شخصیت هر کسی در آن دوره شکل میگیرد؛ از این رو، نوع آموزش و محصولات فکری که در این دوره بر کودک عرضه میشود از اهمیت بسیار والایی برخوردار است. یکی از ابزارهای تأثیرگذار بر اندیشه این رده سنی، پویانمایی است. از جمله کارهای طنزی که در کشورمان در این حوزه ...
بیشتر
بدون تردید دنیای کودکی از مهمترین دورههای زندگی هر انسانی است که بخشی از شخصیت هر کسی در آن دوره شکل میگیرد؛ از این رو، نوع آموزش و محصولات فکری که در این دوره بر کودک عرضه میشود از اهمیت بسیار والایی برخوردار است. یکی از ابزارهای تأثیرگذار بر اندیشه این رده سنی، پویانمایی است. از جمله کارهای طنزی که در کشورمان در این حوزه انجام گرفته، پویانمایی «شکرستان» (1387) است که ریشه در داستان‌ها، ضرب‌المثل‌ها و قصه‌های قدیمی و عامیانه ایرانی- شرقی دارد. این پویانمایی به زبانهای دیگر از جمله عربی دوبله شده است. طنز به کار رفته در این سریال از ظرافت‌ها و لطایف ویژهای برخوردار است که برگردانی آن به عربی دقتنظر و وسواس زیادی نیاز دارد. این مقاله تلاش میکند با روش توصیفی– تحلیلی و بر پایة تکنیک ترجمة طنز مگدالنا پنک (2009)، راهبردهای ترجمة طنز بهکار رفته در داستان «برادر دروغین» این سریال را مورد نقد و واکاوی قرار دهد. برآیند پژوهش نشان میدهد که روش ترجمة لفظگرا که از منظر نویسنده کمارزشترین شیوة ترجمة طنز است در این قسمت از سریال بسامد زیادی دارد و همین موضوع تا حد زیادی از ارزش هنری گروه دوبلاژ کاسته است. هر چند این گروه به فراخور تلاش خود از راهبردهایی دیگر الگوی «پنک» از جمله: دگرگونسازی، دگرنویسی، فشرهسازی، کوتاهسازی، جانشینی، حذف، نوواژه و فرانهش بهره بردهاند. برآیند کلی این تحقیق آن است که گروه دوبلة عربی در بومیسازی این قسمت از شکرستان با فرهنگ عربی موفقیت چندانی نداشته و طنز بهکار رفته در زبان اصلی این داستان، فدای دوبلة عربی شده است.
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
مسعود فکری؛ ندا فاضلی
چکیده
رمان «روی ماه خداوند را ببوس» از آثار داستانی موفق سال‌های اخیر ادبیات فارسی است که با اقبال خوانندة ایرانی و مترجمان زبانهای دیگر مواجه شده است. این رمان به سبب ورود به موقعیت‌های اجتماعی و فرهنگی متنوع در ساحت مدرن و شهری ایران، حاوی مؤلفه‌های فرهنگی فراوانی است که مترجمان را با چالش‌هایی روبه‌رو میکند. گذر از این مقوله‌ها ...
بیشتر
رمان «روی ماه خداوند را ببوس» از آثار داستانی موفق سال‌های اخیر ادبیات فارسی است که با اقبال خوانندة ایرانی و مترجمان زبانهای دیگر مواجه شده است. این رمان به سبب ورود به موقعیت‌های اجتماعی و فرهنگی متنوع در ساحت مدرن و شهری ایران، حاوی مؤلفه‌های فرهنگی فراوانی است که مترجمان را با چالش‌هایی روبه‌رو میکند. گذر از این مقوله‌ها نیاز به تعامل و آشنایی دقیق با فرهنگ معاصر ایران دارد. این اثر در سال 2014 دو بار به زبان عربی ترجمه شد. «ایویر» هفت راهکار برای ترجمة عناصر فرهنگی ارائه داده است که شامل وامگیری، تعریف، ترجمة تحت‌اللفظی، جایگزینی، واژهسازی و حذف و اضافه کردن میشود. در این پژوهش عملکرد دو مترجم رمان روی ماه خداوند را ببوس در انتقال عناصر فرهنگی با تکیه بر رویکردهای «ایویر» مورد بررسی قرار گرفته است. با تحلیل و مقایسة دو ترجمه، مشخص میشود بیشترین روش مورد استفاده راهکار جایگزینی است که گاه با تعریف و اضافه همراه میشود.
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
نرگس خسروی سوادجانی؛ رقیه رستم پور ملکی
چکیده
شکل مصرع‌بندی شعر معاصر براساس هیچ قالب از پیش‌تعیین‌شده‌ای نیست و این شاعر است که ساختار نوشتاری آن را براساس معانی مدنظرش طراحی میکند. در نشانه‌شناسی فرهنگی اومبرتو اکو، میتوان تصاویر و اشکال را در قالب «سبک‌پردازی» و «ابداع» بررسی کرد. مقاله حاضر با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با تکیه به آرای نشانه‌شناسانه اومبرتو ...
بیشتر
شکل مصرع‌بندی شعر معاصر براساس هیچ قالب از پیش‌تعیین‌شده‌ای نیست و این شاعر است که ساختار نوشتاری آن را براساس معانی مدنظرش طراحی میکند. در نشانه‌شناسی فرهنگی اومبرتو اکو، میتوان تصاویر و اشکال را در قالب «سبک‌پردازی» و «ابداع» بررسی کرد. مقاله حاضر با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با تکیه به آرای نشانه‌شناسانه اومبرتو اکو به بررسی بازتابندگی شکل شعر معاصر عربی در ترجمة فارسی پرداخته است. دادههای پژوهش از مجموعه «الکتاب: گذشتة مکان اکنون» (1398) انتخاب شده که ترجمة امیرحسین الهیاری از «الکتاب: أمس المکان الآن» ادونیس است. شکل نوشتاری و قالبی که ادونیس برای نگارش اشعار در «الکتاب» انتخاب کرده است، دربردارنده معانی فراوانی است و در خدمت معانی متن شعری قرار گرفته است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که ادونیس با نگارش «الکتاب» به شیوة یک نسخه خطی و استفاده از هنجارگریزی در شکل نوشتاری، دست به ابداع و سبک‌پردازی زده است. الهیاری در موارد زیادی موفق به انتقال این دو شیوة تولید نشانه به متن مقصد نشده است. گاهی نیز به‌منظور انتقال بهتر محتوای شعر در شکل متن مقصد به تولید ابداعها و سبکپردازیهایی پرداخته است که در شعر اصلی بهکار نرفتهاند.
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
سید مهدی مسبوق؛ سولماز غفاری
چکیده
نظریة زیبایی‌شناسی یکی از نظریه‌های مطرح شده در حوزۀ نقد ادبی است که تحت تأثیر مکتب پدیدارشناسی توسط پیروان مکتب کنستانس آلمان به وجود آمد. از آنجا که این نظریه، کانون توجه خود را بر خواننده و دریافت او از اثر متمرکز کرده درپی آن است که تعدد افق‌ها در روند دریافت را براساس استراتژی‌های مترجمان و تأویل‌های آن‌ها در خوانش متن مورد ...
بیشتر
نظریة زیبایی‌شناسی یکی از نظریه‌های مطرح شده در حوزۀ نقد ادبی است که تحت تأثیر مکتب پدیدارشناسی توسط پیروان مکتب کنستانس آلمان به وجود آمد. از آنجا که این نظریه، کانون توجه خود را بر خواننده و دریافت او از اثر متمرکز کرده درپی آن است که تعدد افق‌ها در روند دریافت را براساس استراتژی‌های مترجمان و تأویل‌های آن‌ها در خوانش متن مورد بررسی قرار دهد. رمان «موسم الهجرة إلی الشمال» اثر الطیب صالح نویسندۀ سودانی از برترین رمان‌های قرن بیستم به شمار می‌رود و از جایگاه ادبی بالایی برخوردار است. پژوهش حاضر که به روش توصیفی- تحلیلی و رویکرد مقابله‌ای و با هدف تبیین عدم قطعیت معنا و فعال بودن مترجم به عنوان خواننده در خوانش متن سامان یافته، خوانش‌های معنایی متعدد رمان یادشده را در پرتو نظریۀ زیبایی‌شناسی دریافت در سه سطح واژه، ساختار و عبارت در سه ترجمة دیویس (عربی- انگلیسی)، غبرائی (انگلیسی- فارسی) و عامری (عربی- فارسی) مورد بررسی قرار داده و به تبیین چگونگی پذیرش متن به اعتبار تثبیت جایگاه هنری اثر در افق‌های مختلف و غنای آن از مترجمی به مترجم دیگر پرداخته است. برآیند پژوهش نشان داد مترجمی که در واکنش به فضاهای سفید و خلأها، متن را به شکلی طبیعی تأویل و به‌روزرسانی کند و متناسب با قواعد زبان مقصد، خوانشی صریح ارائه دهد، میتواند بر زیبایی‌شناسی متن مقصد فائق آید. بر این اساس غبرائی به عنوان خواننده توانسته با پر کردن خلأها متناسب با روح یک فرهنگ از خوانشی ساده به دریافتی منتقدانه گذر کند. مشارکت وی در فرآیند خواندن با تکیه بر افق معنایی خود، هم باعث حفظ زیبایی متن مبدأ شده و هم بر مؤلفه‌های زیبایی‌شناختی متن مقصد افزوده است.
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
یسرا شادمان؛ مینا عربی
چکیده
نظریه‌پردازان حوزه ترجمه، الگوهای بسیاری را جهت ارزیابی میزان مقبولیت آثار ادبی در زبان مقصد ارائه داده‌اند که هر یک میتواند شاخص مناسبی برای بررسی ترجمه‌ها به‌شمار رود. الگوی کارمن گارسس از اساسی‌ترین نظریات در زمینة زبان‌شناسی است که به ارزیابی سطح کیفی ترجمه‌ها در چهار سطح: (معنایی-لغوی)، (نحوی- صرفی)، (گفتمانی- کارکردی) و ...
بیشتر
نظریه‌پردازان حوزه ترجمه، الگوهای بسیاری را جهت ارزیابی میزان مقبولیت آثار ادبی در زبان مقصد ارائه داده‌اند که هر یک میتواند شاخص مناسبی برای بررسی ترجمه‌ها به‌شمار رود. الگوی کارمن گارسس از اساسی‌ترین نظریات در زمینة زبان‌شناسی است که به ارزیابی سطح کیفی ترجمه‌ها در چهار سطح: (معنایی-لغوی)، (نحوی- صرفی)، (گفتمانی- کارکردی) و (سبکی- علمی) می‌پردازد که هر یک خود از زیرمجموعههایی تشکیل شده‌اند. در این جستار، تلاش شده براساس الگوی پیشنهادی گارسس، ترجمة رمان «طشاری»، نوشتة «انعام کجه‌جی» با عنوان «تکهپارههای من» به تلاش «کریم پورزبید» مورد ارزیابی و نقد قرار گیرد. مهمترین یافتههای این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی و آماری نگاشته شده، نشان میدهد که پورزبید به زبان مبدأ متکی نبوده و حتی در پارهای از موارد به مفاهیم اصلی داستان خلل وارد کرده است. همچنین در سطح (سبکی- علمی) بیشترین تراکم موردی را داشته و از آنجایی که زیرمجموعههای این سطح در قالب ویژگی‌های منفی گنجانده می‌شوند، میتوان گفت که این ترجمه از کفایت و مقبولیت لازم برخوردار نیست.
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
سودابه ابراهیمی فهرجی؛ روح الله صیادی نژاد؛ علی نجفی ایوکی
چکیده
زبان در اصل ترجمه‌ای از تصورات و مفاهیم ذهنی انسان است؛ بنابراین، ارتباط بین زبان و ترجمه، حقیقتی انکارناپذیر است. کاربردشناسی به‌عنوان یکی از زیرشاخه‌های زبان‌شناسی به بررسی پاره‌گفتارها در درون بافت می‌پردازد. کنش‌گفتاری از مهمترین مفاهیم کاربردشناسی است که به نوعی به تحلیل گفتمان مربوط میشود؛ از آن روی که گفتمان، سلسله‌ای ...
بیشتر
زبان در اصل ترجمه‌ای از تصورات و مفاهیم ذهنی انسان است؛ بنابراین، ارتباط بین زبان و ترجمه، حقیقتی انکارناپذیر است. کاربردشناسی به‌عنوان یکی از زیرشاخه‌های زبان‌شناسی به بررسی پاره‌گفتارها در درون بافت می‌پردازد. کنش‌گفتاری از مهمترین مفاهیم کاربردشناسی است که به نوعی به تحلیل گفتمان مربوط میشود؛ از آن روی که گفتمان، سلسله‌ای از کنش‌های گفتاری است. در پرتو اهمیت مسأله، نگارندگان در این جستار بر آنند تا با در پیش گرفتن روش تحلیل گفتمان و با تکیه بر ترجمه‌های پنج مترجم همچون الهی‌قمشه‌ای، خرمشاهی، فولادوند، صفارزاده و مکارم‌شیرازی از قرآن کریم به همسنجی ترجمه کنش‌های گفتاری در سورة مریم بپردازند. از نتایج تحقیق این است که مترجمان در ترجمة کنش‌های گفتاری مستقیم، مانند کنش‌های امری حقیقی و کنش‌های اعلامی و تعهدی درست عمل کرده‌اند، اما در ترجمة کنش‌های اظهاری، عاطفی، ترغیبی و به ویژه استفهامی که گاهی به دلایل بلاغی از معنای اصلی خود خارج می‌شوند، ضعیف عمل کرده و در مواردی حتی مفهوم را به ذهن مخاطب منتقل نکرده‌اند و تنها به ترجمة تحت‌اللفظی بسنده کرده و بیشتر توجهشان به ساختار نحوی آیه بوده است. دیگر اینکه در فرآیند ترجمه به ترجمة بافت‌محور و به عناصر مهم در گفتمان از جمله عنصر متکلم، مخاطب و پیام مورد هدف متکلم، عنصر زمان و مکان، اهمیت نداده و از شیوه‌های مؤثر در رساندن مفهوم کنش‌های گفتاری، خصوصاً کنش‌های گفتاری غیرمستقیم مانند علائم سجاوندی و بعضی از هنجارهای نحوی و موسیقایی قرآن، بهره نبرده‌اند.
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
علیرضا عرب‌عامری؛ فرشته افضلی
چکیده
الگوی تحلیل انتقادی ترجمه که ترجمه را بر پایة مفهوم «تصفیه» بازتعریف میکند بر پایۀ نظریۀ زبان‌شناسی سازگانی‌نقش‌گرای هلیدی (1978) بنا شده و یک رویداد ارتباطی را از صافی‌های زبانی، فرهنگی و ایدئولوژیکی می‌گذراند. حال به گونة ویژه، هرگاه مترجم نیاز به کاربرد صافی فرهنگی احساس کند، میتوان انتظار داشت که نتیجۀ کار او به‌طور ...
بیشتر
الگوی تحلیل انتقادی ترجمه که ترجمه را بر پایة مفهوم «تصفیه» بازتعریف میکند بر پایۀ نظریۀ زبان‌شناسی سازگانی‌نقش‌گرای هلیدی (1978) بنا شده و یک رویداد ارتباطی را از صافی‌های زبانی، فرهنگی و ایدئولوژیکی می‌گذراند. حال به گونة ویژه، هرگاه مترجم نیاز به کاربرد صافی فرهنگی احساس کند، میتوان انتظار داشت که نتیجۀ کار او به‌طور نسبی به سوی ترجمه پذیرفتنی گرایش پیدا میکند. پژوهش حاضر به شیوة توصیفی-تحلیلی در پی آن است که شیوة کاربرد صافی فرهنگی را در ترجمة عربی سلیم عبدالأمیر حمدان از دو رمان «شازده احتجاب/ الأمیر احتجاب» و «آینه‌های دردار/ مرایا الذات» هوشنگ گلشیری که سرشار از تعبیرهای اصطلاحی است، ارزیابی کند و نشان دهد نحوۀ کاربرد صافی فرهنگی از سوی مترجم این دو اثر به چه میزان با ویژگی‌های بافتی در نظام مقصد تناسب دارد. به این منظور راهکارهای کلی مترجم در ترجمة این دو رمان را به چهار بخش تقسیم‌کردیم: 1- رویکرد سلبی (حذف عبارت اصطلاحی)، 2-کاربرد صافی فرهنگی با به‌کارگیری راهکار «معادلیابی»، 3- کاربرد صافی فرهنگی با به‌کارگیری راهکار «معادل‌سازی» و 4- انتقال لفظگرا (ترجمۀ تحت‌اللفظی) اصطلاح مبدأ به زبان مقصد. یافتههای پژوهش نشان از آن دارد که مترجم، بافت فرهنگی تقریباً مشابهی را در نظام مقصد پیاده کرده است و از میان راهکارهای بهکار گرفته، معادلیابی فرهنگی (2/59 درصد) پربسامدترین و حذف (3/2 درصد) کم‌بسامدترین مقدار را به خود اختصاص داده است.
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
علی صیادانی؛ یزدان حیدرپور مرند
چکیده
از مهمترین مباحثی که در ترجمة متون دینی و ادبی، مترجم را به چالش می‌کشاند بحث برگردان و برابریابی‌های آرایه‌های ادبی است. در این بحث واکاوی دو مقولة ترجمة تشبیه و صفات مرکب از اهمیت خاصی برخوردار است. بیشتر چالش‌ها و مشکلات مترجمان در ترجمة چنین آرایه‌هایی به جهت تفاوت‌های نوع شناختی و فرهنگی بین دو زبان است. مترجم میتواند با ...
بیشتر
از مهمترین مباحثی که در ترجمة متون دینی و ادبی، مترجم را به چالش می‌کشاند بحث برگردان و برابریابی‌های آرایه‌های ادبی است. در این بحث واکاوی دو مقولة ترجمة تشبیه و صفات مرکب از اهمیت خاصی برخوردار است. بیشتر چالش‌ها و مشکلات مترجمان در ترجمة چنین آرایه‌هایی به جهت تفاوت‌های نوع شناختی و فرهنگی بین دو زبان است. مترجم میتواند با در نظر داشتن این تفاوت‌ها تا حد زیادی بر این چالش‌ها تسلط یابد. پژوهشگران در جستار حاضر به روش توصیفی- تحلیلی ابتدا به ماهیت، عملکرد و معیارهای طبقه‌بندی تشبیهات و صفات مرکب در ترجمة خطبهها و نامه‌های نهج‌البلاغه از بهرامپور می‌پردازند و سپس با استفاده از الگوی پیرینی (2007) به بررسی راهکارهای اتخاذ شده برای حل مشکلات موجود در ترجمة این آرایه‌ها اقدام می‌کنند. پیرینی برای حل این مسأله از راهکار کلی بومیسازی در معادل ترجمه‌ای استفاده میکند. با در نظر گرفتن این استراتژی، وی در مقولة صفات مرکب دو راهکار و در باب تشبیهات شش روش اساسی پیشنهاد میکند. برآیند پژوهش نشان میدهد که هنگام ترجمه هر نوع صفت مرکب و تشبیهی، روش‌های ترجمه‌ای اتخاذ شده براساس بومی‌گزینی زبانی و فرهنگی مناسب بوده و قابلیت اجرایی دارد، چراکه در ترجمه حاضر، مترجم از روش ادبی بهره برده است. چنین تطبیقی نشان‌دهنده تقارن فرهنگ در دو زبان مبدأ و مقصد است.
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
معصومه قنبرنژاد؛ ابراهیم اناری بزچلوئی؛ محمد جرفی؛ احمد امیدعلی
چکیده
عدول از چینش واژگانی معمول در هر زبانی، ساخت‌هایی با عنوان ساختهای اطلاعی نشان‌دار را رقم می‌زند. ساختهای نشان‌دار معانی کاربردشناختی و نقش ارتباطی در گفتمان دارند. از آنجایی‌که ترجمه کنشی ارتباطی است، اهتمام به این ساخت‌ها به‌منظور برقراری تعادل کاربردشناختی و ارتباطی میان گفتمان مبدأ و مقصد ضروری می‌نماید. در این پژوهش ...
بیشتر
عدول از چینش واژگانی معمول در هر زبانی، ساخت‌هایی با عنوان ساختهای اطلاعی نشان‌دار را رقم می‌زند. ساختهای نشان‌دار معانی کاربردشناختی و نقش ارتباطی در گفتمان دارند. از آنجایی‌که ترجمه کنشی ارتباطی است، اهتمام به این ساخت‌ها به‌منظور برقراری تعادل کاربردشناختی و ارتباطی میان گفتمان مبدأ و مقصد ضروری می‌نماید. در این پژوهش پس از بررسی مبانی نظری ساخت اطلاع و فرآیند مبتداسازی که جزء مهمترین ساختهای اطلاعی نشان‌دار است به شیوة توصیفی- تحلیلی به هفت نمونه ترجمه فارسی از رمان‌های «الشحاذ» و «الطریق» از نجیب محفوظ، نویسنده سرشناس مصری و برنده جایزه نوبل ادبی 1988، پرداخته شده است. رمان «الشحاذ» را محمد دهقانی با عنوان «گدا» و رمان «الطریق» را محمدرضا مرعشی پور با عنوان «راه» به فارسی برگردان کرده است. در آثار نجیب محفوظ و ازجمله دو رمان یادشده عدول از چینش واژگانی معمول ساختهای اطلاعی نشان‌داری را رقم‌زده است که انتقال صحیح آن‌ها به همان صورت نشان‌دار به‌منظور بیان مقصود نویسنده ضروری می‌نماید. نتایج حاصل شده از این پژوهش نشان داده است که مترجمان اغلب با شم زبانی خود به ترجمه پرداخته و در نتیجه ساختهای نشان‌دار را به‌صورت بی‌نشان برگردان کرده‌اند. این امر سبب شده است بخشی از معنای مدنظر نویسنده بیان نشده و تعادل ارتباطی و نقشی میان دو گفتمان حاصل نشود.
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
محمدنبی احمدی؛ یحیی بابایی
چکیده
هر یک از نظریه‌پردازان ترجمه کم و بیش توانسته‌اند با آثار و آرای خود بر تاریخ ترجمه مؤثر باشند. از این میان ژان پل وینه و ژان داربلنه در سال 1958میلادی کتابی را با عنوان «سبک‌شناسی تطبیقی فرانسه و انگلیسی» منتشر کردند. این کتاب تکنیک‌هایی را معرفی میکند که هر مترجمی از آن بهره می‌برد و با توجه به تأثیر چشم‌گیری که این اثر در ...
بیشتر
هر یک از نظریه‌پردازان ترجمه کم و بیش توانسته‌اند با آثار و آرای خود بر تاریخ ترجمه مؤثر باشند. از این میان ژان پل وینه و ژان داربلنه در سال 1958میلادی کتابی را با عنوان «سبک‌شناسی تطبیقی فرانسه و انگلیسی» منتشر کردند. این کتاب تکنیک‌هایی را معرفی میکند که هر مترجمی از آن بهره می‌برد و با توجه به تأثیر چشم‌گیری که این اثر در تاریخ ترجمه داشته به مرجع مهمی برای تکنیک‌های ترجمه تبدیل شده است. در پژوهش حاضر پس از ارائۀ تعریفی گذرا برای هر یک از این تکنیک‌ها برای هر کدام نمونه‌هایی ذکر شده است. این نمونه‌ها بعد از کاوش و مقایسۀ متن ترجمه با متن اصلی رمان مشهور «سیدات القمر» و متناسب با همان تکنیک انتخاب شده است تا به واکاوی ترجمۀ این رمان بپردازد که تألیف جوخه الحارثی (2010میلادی) است و محمد حزبائی‌زاده آن را با عنوان «بانوان ماه» ترجمه کرده است. این مقاله درصدد است که ترجمۀ این رمان را با استناد به آرای نظریه‌پردازان مشهور ترجمه ارزیابی کند و در یک پژوهش مسأله‌محور با روش تحلیلی- توصیفی میزان گرایش و موفقیت مترجم را در به‌کارگیری این تکنیک‌ها بسنجد که در پایان نتیجه میگیرد مترجم به خاطر توجه ویژه به فهم خواننده و ارتباط با او، رویکردی مقصدگرایانه داشته است؛ بنابراین، برای خلق یک متن روان و قابل فهم، تکنیک‌های مستقیم را کمتر به کار گرفته و بیشتر از روش‌های غیرمستقیم بهره برده است تا در نهایت، ترجمه‌ای خواندنی به زبان فارسی ارائه کند که عبارات و اصطلاحات آن برای مخاطبان فارسی‌زبان آشنا و خالی از ابهام و پیچیدگی بوده و با سطح خوانندگان یک رمان متناسب است.
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
زهرا کرم زادگان
چکیده
پژوهش حاضر در چهارچوب معنی‌شناسی شناختی به موضوع طرح‌وارههای تصوری در کتاب سیبویه به عنوان یک متن دستوری و نحوة انعکاس آن در ترجمة فارسی پرداخته است. هدف از این پژوهش تبیین ساختهای مفهومی به عنوان زیرساخت الگوهای زبانی به منظور دستیابی به بن‌مایههای فکری نویسنده و فهم آسان‌تر الکتاب و در پی آن ارائة ترجمة دقیق است. روش اتخاذ ...
بیشتر
پژوهش حاضر در چهارچوب معنی‌شناسی شناختی به موضوع طرح‌وارههای تصوری در کتاب سیبویه به عنوان یک متن دستوری و نحوة انعکاس آن در ترجمة فارسی پرداخته است. هدف از این پژوهش تبیین ساختهای مفهومی به عنوان زیرساخت الگوهای زبانی به منظور دستیابی به بن‌مایههای فکری نویسنده و فهم آسان‌تر الکتاب و در پی آن ارائة ترجمة دقیق است. روش اتخاذ شده توصیفی- تحلیلی، مبتنی بر استقراء ناقص و با تکیه بر مدل طرحوارهای ایوانز و گرین است. نمونهگیری از 11 باب (8666 کلمه) الکتاب انجام شده است که به موضوع اشتغال می‌پردازد. طرح‌وارههای نیرو، مهارشدگی، فضا و جابهجایی به ترتیب بیشترین بسامد را داشتند. در ترجمه نیز نظر به ویژگی‌های سبک ساز سیبویه، دو راهکار تصریح و ترجمة اصطلاحی منجر به حذف یا جایگزینی طرح‌وارههای فضا، جابهجایی و مهارشدگی در موارد قابل توجهی شده است، اما طرح‌وارههای نیرو با ساختار زبانی مشابه در زبان مقصد بازنمود یافتهاند.
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
سید مهدی نوری کیذقانی؛ مسعود سلمانی حقیقی؛ ریحانه حسین آبادی
چکیده
زبان‌شناسی به مطالعۀ زبان می‌پردازد و نظریه‌های مستحکم و زایایی را در باب چگونگی عملکرد زبان به دست میدهد و از آنجا که ترجمه فعالیتی زبانی محسوب میشود، منطقی است که تصور کنیم زبان‌شناسی میتواند در باب ترجمه، حرف‌هایی برای گفتن داشته باشد. یکی از فنون ارائه شده برای ترجمه، رویکرد روسی شویتسر و رتسکر است. این رویکرد ...
بیشتر
زبان‌شناسی به مطالعۀ زبان می‌پردازد و نظریه‌های مستحکم و زایایی را در باب چگونگی عملکرد زبان به دست میدهد و از آنجا که ترجمه فعالیتی زبانی محسوب میشود، منطقی است که تصور کنیم زبان‌شناسی میتواند در باب ترجمه، حرف‌هایی برای گفتن داشته باشد. یکی از فنون ارائه شده برای ترجمه، رویکرد روسی شویتسر و رتسکر است. این رویکرد دربر دارندۀ مؤلفه‌های قالب بسندگی یا تبدیل ترجمه‌ای است که شامل 4 عنصر عینی‌سازی، اشتقاق منطقی، ترجمۀ متضاد و جبران است. در این جستار با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی به نقد و بررسی مؤلفه‌های قالب بسندگی در نمونه‌های انتخابی از تمام ترجمۀ کاظم آل‌یاسین از رمان«قلب اللیل» براساس رویکردهای شویتسر و رتسکر پرداخته و در پایان بسامد پایبندی به این الگو در زبان مقصد در دو نمودار دایره‌ای و ستونی نمایش داده میشود. برآیند پژوهش نشان میدهد مترجم در اکثر مواقع ضمن رعایت اسلوب و مؤلفه‌های متن مبدأ و انتقال آن، ظرافت‌های زبانی و روش‌های بیانی متن مقصد را در اولویت قرار میدهد. از آنجایی که برگردان تمام جوانب متن اصلی، ساختار و پیام متن، کاری سخت و احیانا غیر ممکن است، از این رو، تلاش کاظم آل‌یاسین برای ارائه یک متن روان مبتنی مؤلفه‌های قالب بسندگی مناسب و قابل قبول به نظر می‌رسد.
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
رضا بیات؛ عبدالله حسینی
چکیده
خوانش کارکردهای زبانی کارل بولر در ترجمة فارسی رمان الوقائع الغریبة فی اختفاء سعید أبی النحس المتشائل مسأله نقشهای زبانی از موضوعات جدید زبان‌شناسی است و این نقشها تأثیری فراوان در رساندن معنا به دریافتکنندگان، حفظ زبان مبدأ، توضیحات بیشتر یا حتی تحریک احساسات مخاطبان دارد؛ در غیر این صورت، ممکن است ترجمه، نادرست باشد ...
بیشتر
خوانش کارکردهای زبانی کارل بولر در ترجمة فارسی رمان الوقائع الغریبة فی اختفاء سعید أبی النحس المتشائل مسأله نقشهای زبانی از موضوعات جدید زبان‌شناسی است و این نقشها تأثیری فراوان در رساندن معنا به دریافتکنندگان، حفظ زبان مبدأ، توضیحات بیشتر یا حتی تحریک احساسات مخاطبان دارد؛ در غیر این صورت، ممکن است ترجمه، نادرست باشد و حتی معنا کاملاً پوشیده باقی بماند. هدف کارل بولر از ارائه نقشهای زبانی شامل، نقشهای ترکیبی، ارجاعی، بیانی، ترغیبی و عاطفی است و هر مترجمی با توجه به بافت جمله و نیز با توجه به نقش زبانی مورد نیاز آن باید متن را ترجمه کند تا ترجمه، آن‌گونه که باید تأثیر خود را بگذارد. این بررسی از نوع توصیفی- تحلیلی بوده و در آن، ترجمة «الوقائع الغریبة فی اختفاء سعید أبی النحس المتشائل» اثر إمیل حبیبی که توسط احسان موسوی خلخالی به فارسی ترجمه شده و عنوان فارسی آن «وقایع غریبِ غیب شدنِ سعیدا بونحسِ خوشبدبین» مورد بررسی قرار گرفته است. این ترجمه از نظر نقشهای زبانی بیان شده، شامل نقشهای ترکیبی، ارجاعی، بیانی، ترغیبی و عاطفی وتأثیر آن در ترجمه، بررسی شده است. با توجه به ترجمة کتاب، مشخص شد که مترجم بیشترین استفاده را از ترجمه ترکیبی و سپس ارجاعی کرده است. ترجمة بیانی نیز با اختلافی زیاد، پس از دو نقش پیشین قرار میگیرد و نقش عاطفی، بسیار بسیار اندک، مورد استفاده قرار گرفته است.
