مقاله پژوهشی ترجمه در زبان و ادبیات عربی
بررسی موسیقی بیرونی در کتاب دیوان حافظ بالعربیة شعراً، ترجمه نادر نظام طهرانی (با تکیه بر 20 غزل نخست)

محمدرضا عزیزی؛ عباس واعظ زاده

دوره 11، شماره 25 ، مهر 1400، صفحه 9-31

https://doi.org/10.22054/rctall.2022.62679.1576

چکیده
  دیوان حافظ بالعربیة شعراً برگردانی منظوم از 490 غزل حافظ شیرازی است. این پژوهش در نظر دارد موسیقی بیرونی یا همان وزن عروضی این ترجمه را با تکیه بر ظرافت­های عروض فارسی و عربی بررسی کند. عواملی مانند نوع اوزان، تفاوت شمار ارکان عروضی، تغییر وزن، ضرورت­های شعری، زحافات و افزودن یا کاستن واژه­ها به دلایل عروضی، نقد و ارزیابی شد. به ...  بیشتر

مقاله پژوهشی ترجمه در زبان و ادبیات عربی
شیوه معنایابی واژگان قرآنی و نقد ترجمه‌های فارسی معاصر (مطالعه موردی: واژه شری)

کاوس روحی برندق؛ محسن فریادرس؛ علی نامداری خلیل آباد

دوره 11، شماره 25 ، مهر 1400، صفحه 33-65

https://doi.org/10.22054/rctall.2022.64936.1593

چکیده
  «مفردات­پژوهی» قرآنی به­عنوان یکی از مسائل بسیار مهم، همواره مورد اهتمام قرآن‌پژوهان بوده است. از آنجا که «روشی» مناسب در تبیین این مسأله وجود ندارد، غالباً معادل‌پژوهی با چالش‌هایی از جمله عدم دقت در معنایابی، ناقص بودن مفهوم و... روبه‌رو بوده است؛ از این­ رو، ارائة روش منسجم، کامل و منطقی برای این امر ضروری است. ...  بیشتر

مقاله پژوهشی ترجمه در زبان و ادبیات عربی
جدل موسیقی و بیان در ترجمۀ شعر کلاسیک عربی به شعر کلاسیک فارسی

حسام حاج مومن

دوره 11، شماره 25 ، مهر 1400، صفحه 67-97

https://doi.org/10.22054/rctall.2022.67229.1615

چکیده
  این مقاله با تمرکز بر ترجمۀ شعر کلاسیک عربی به شعر کلاسیک فارسی، تأثیرات متقابلی را بررسی می‌کند که در این نوع ترجمه میان ساخت بیانی و ساخت موسیقایی شعر جریان می­یابد تا در نهایت محصول ترجمه، هم مضمون شعر عربی را منتقل کند و هم شکل شعری کلاسیک خود را شبیه­سازی کند. پرسش­ها از این قرارند که در این نوع ترجمه تعامل میان ساخت بیانی ...  بیشتر

مقاله پژوهشی ترجمه در زبان و ادبیات عربی
آسیب‌شناسی فرآیند واژه‌گزینی درجات نظامی در واژه‌نامه‌های عربی

فاطمه زارعی؛ علی افضلی؛ شهریار نیازی

دوره 11، شماره 25 ، مهر 1400، صفحه 99-124

https://doi.org/10.22054/rctall.2022.67569.1620

چکیده
  از جمله معضلات پیش روی مترجمان، تطبیق درجات نظامی است و دشواری کار مترجم زمانی دو چندان می‌شود که تعداد درجات نظامی زبان مبدأ و مقصد یکسان نباشد؛ در نتیجه این اصطلاحات در یکی از دو زبان بدون معادل باقی می‌ماند؛ زیرا تفاوت‌هایی در ساختار نظامی نیروهای مسلح کشورها به چشم می‌خورد که نادیده انگاشتن آن می‌تواند مشکلاتی را برای مترجمان ...  بیشتر

مقاله پژوهشی ترجمه در زبان و ادبیات عربی
بررسی برگردان تقابل های معنایی غزل های حافظ در ترجمه علی عباس زلیخه

اویس محمدی؛ لاچن علاقی؛ محمد مهدی طاهری

دوره 11، شماره 25 ، مهر 1400، صفحه 125-148

https://doi.org/10.22054/rctall.2022.66124.1604

چکیده
  زبان شعر حافظ بسیار ظریف و رمزآلود است. در غزل­های او واژگان با دقت و ذوق زیبایی­شناسانة سرشاری انتخاب شده­اند؛ به نحوی که تمامی واژگان به نوعی با هم پیوند دارند و درهم تنیده­اند. یکی از ویژگی­های زبانی حافظ، هم­آوری واژگان متقابل با یکدیگر است. واژگان متقابل بیت­های حافظ نه تنها با یکدیگر پیوندهای معنایی آشکار و نهان دارند ...  بیشتر

مقاله پژوهشی ترجمه در زبان و ادبیات عربی
کاربست نظریه نیومارک در انتقال واحد فرهنگ در ترجمه رمان عربی

اکرم مدنی؛ جواد اصغری

دوره 11، شماره 25 ، مهر 1400، صفحه 149-177

https://doi.org/10.22054/rctall.2022.67036.1614

چکیده
  پژوهش حاضر با تکیه بر چارچوب نظری نیومارک، کیفیت انتقال واحد فرهنگ و عملکرد مترجمان را در ترجمة رمان‌های میرامار، زقاق المدق و ثرثرة فوق النیل از نجیب محفوظ، موسم الهجرة الی الشمال و عرس الزین از الطیب صالح و دروز بلغراد از ربیع جابر، مورد واکاوی قرار داده است تا میزان تطابق ترجمه‌ را با مؤلفه‌های این نظریه بسنجد. پس از بررسی و تطابق ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
راهبردهای برگردان اسامی خاص در ترجمه عربی رمان «سمفونی مردگان» براساس الگوی ون‌کویلی (2007)

حبیب کشاورز

دوره 11، شماره 25 ، مهر 1400، صفحه 179-197

https://doi.org/10.22054/rctall.2021.57698.1526

چکیده
  مترجم در ترجمة متون به ویژه متون ادبی با چالش‌های زیادی مواجه است و باید با انتخاب راهکارهای مناسب، ترجمة با کیفیتی ارائه دهد. یکی از این چالش‌ها مربوط به ترجمة اسامی خاص است. گاهی برخی اسامی خاص در زبان‌های مختلف با توجه به ویژگی‌های زبانی، فرهنگ، عادات، آداب و رسوم دچار تغییراتی می‌شوند و مترجم باید بتواند با اتخاذ شیوه‌های مناسب، ...  بیشتر

مقاله پژوهشی ترجمه در زبان و ادبیات عربی
کاوشی در ترجمه عربی مؤلفه‌های فرهنگی رمان «خریدار عشق» براساس نظریه نیومارک

زهرا سلیمی؛ سجاد اسماعیلی؛ علیرضا شیخی

دوره 11، شماره 25 ، مهر 1400، صفحه 199-224

https://doi.org/10.22054/rctall.2021.64273.1585

چکیده
  عناصر فرهنگی به عنوان یکی از اجزای مهم هر متن، نقش مهمی در انتقال و القای مفاهیم اصلی به خواننده دارند. درک و دریافت این مفاهیم، دغدغه اصلی مترجمان متون مختلف است. بنابراین، مترجم می‌تواند با بهره‌گیری از معادل‌های دقیق فرهنگی، معنای متن و افزون بر آن حالات و احساسات نویسنده را نیز به مخاطب منتقل کند. در همین راستا، جستار حاضر بر ...  بیشتر

مقاله پژوهشی ترجمه در زبان و ادبیات عربی
واکاوی ترجمه ساختارهای نحوی نشاندار و بی‌نشان در ترجمه موسوی گرمارودی از خطبه جهاد براساس نظریه لمبرکت

حامد صدقی؛ سید عدنان اشکوری؛ سعداللّه همایونی؛ زهرا مهدوی مهر

دوره 11، شماره 25 ، مهر 1400، صفحه 225-283

https://doi.org/10.22054/rctall.2022.67405.1619

چکیده
  ساختِ اطلاع و نشانداری از مباحث مهم در زبان­شناسی نقش‌گرا به‌شمار می­آید که توجه نظریه­پردازان ترجمه را به خود جلب کرده ­است. از جمله ساختارهای نحوی نشاندار، مبتداسازی وکانونی­سازی است که در آن‌ها سازة مبتدا وکانون از جایگاه اصلی خود در جمله خارج شده و در جایگاه دیگر مثلاً ابتدای جمله قرار می­گیرند. از آنجا که از منظر ...  بیشتر

مقاله پژوهشی ترجمه در زبان و ادبیات عربی
ارزیابی ترجمه مجموعه «تولدی دیگر» فروغ فرخزاد برمبنای نظریه تغییرات صوری کتفورد (موردپژوهی مقایسه ترجمه عبدالمنعم و العطار)

علی اصغر شهبازی

دوره 11، شماره 25 ، مهر 1400، صفحه 249-283

https://doi.org/10.22054/rctall.2022.67359.1617

چکیده
  ترجمة متون ادبی به طور عام و برگردان شعر به طور خاص، ناگزیر از انجام تغییر است که در بخش­های مختلف واژگانی، ساختاری، بلاغی و گفتمانی متن روی می­دهد. فرآیند تعدیل، غالباً ناشی از تصمیم آگاهانه مترجم بوده و به ماهیت زبان مقصد بازمی­گردد. یکی از نظریات برجسته در این حوزه، نظریة جی. سی کتفورد (1965) است که در دو گروه کلی و چهار زیرشاخه، ...  بیشتر

مقاله پژوهشی ترجمه در زبان و ادبیات عربی
نقد و بررسی کاربست نظریه نایدا در ارزیابی ترجمه‌های قرآن

انسیه سادات هاشمی

دوره 11، شماره 25 ، مهر 1400، صفحه 285-309

https://doi.org/10.22054/rctall.2022.67806.1625

چکیده
  نزدیک به یک دهه است که نظریات ترجمه به ارزیابی ترجمه‌های قرآن راه پیدا کرده‌اند. هدف از انتخاب چارچوب نظری برای پژوهش، نظام‌مند شدن نقد و بررسی است تا از نقدهای پراکنده و سلیقه‌ای اجتناب شود، اما دیده می‌شود که در مواردی ناقدان از چارچوب نظریه خارج شده‌اند و یا فهم نادرستی از نظریه داشته‌اند و مطابق آن فهم نادرست به نقد ترجمه پرداخته‌اند. ...  بیشتر

مقاله پژوهشی ترجمه در زبان و ادبیات عربی
واکاوی ترجمه صوت واژه ها از فارسی به عربی (بررسی موردی، ترجمه رمان درازنای شب از جمال میرصادقی)

خسرو جانقربان؛ علی بشیری

دوره 11، شماره 25 ، مهر 1400، صفحه 311-336

https://doi.org/10.22054/rctall.2022.67618.1627

چکیده
  پیوند میان زبان فارسی و عربی دیرزمانی است که برقرار شده و تعامل و تداخل فرهنگ­ها به اوج خود رسیده ­است. ابزار ترجمه یکی از اسباب بده و بستان این تعاملات فرهنگی و هدف اصلی این بوده که چگونه یک پیام با کمترین خدشه از یک زبان مبدأ به زبان مقصد انتقال یابد. در واژگان پیام­رسان زبان مبدأ، صوت­واژه­ها حامل­هایی هستند که احساسات ...  بیشتر