مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
سجاد اسماعیلی؛ محمدرضا کشاورز
چکیده
گیدئون توری به عنوان یکی از نظریه‌پردازان حوزه زبان شناسی و ترجمه، ضمن به چالش کشیدن رویکرد مبدأمحور ترجمه، الگویی مقصدمحور شامل هنجارهای سه گانه آغازین، مقدماتی و عملیاتی را ارائه کرد و گامی مهم در جهت استانداردسازی ترجمه برداشت. این پژوهش بر آن شد تا با استفاده از همین الگو و بهره‌گیری از روش توصیفی- تحلیلی و مراجعه به منابع کتابخانه‌ای ...
بیشتر
گیدئون توری به عنوان یکی از نظریه‌پردازان حوزه زبان شناسی و ترجمه، ضمن به چالش کشیدن رویکرد مبدأمحور ترجمه، الگویی مقصدمحور شامل هنجارهای سه گانه آغازین، مقدماتی و عملیاتی را ارائه کرد و گامی مهم در جهت استانداردسازی ترجمه برداشت. این پژوهش بر آن شد تا با استفاده از همین الگو و بهره‌گیری از روش توصیفی- تحلیلی و مراجعه به منابع کتابخانه‌ای به بررسی و نقد ترجمۀ فارسی یکی از رمان‌های نجیب محفوظ به نام زقاق‌المدق از محمدرضا مرعشیپور بپردازد. یافتههای حاصل از بررسی ترجمۀ فارسی این رمان نشان داد که از نظر هنجار آغازین، مترجم ترجمۀ فارسی رمان مورد اشاره را با بهرهمندی و مبنا قراردادن هنجارهای زبانی مقصد به‌گونه‌ای ارائه میدهد که کارکرد و پذیرش متن ترجمه شده در بستر فرهنگی و زبانی مخاطب هدف، اهمیت بیشتری دارد. مترجم از لحاظ هنجار عملیاتی، علاوه بر التزام به بهره‌گیری از هنجارهای ساختاری شامل: افرایش یا حذف واژگان و عبارات و پانوشت از هنجارهای زبان‌شناسی شامل: معادلیابی و ویژگی سبکی نیز بهره گرفته است و در مجموع در انتقال سلیس و روان محتوا موفق ظاهر شده است.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
پیمان کریمی؛ محمود شهبازی؛ سید ابوالفضل سجادی؛ قاسم عزیزی مراد
چکیده
ساخت اطلاعی زبان یکی از مباحث بنیادین زبان‌شناسی نوین بهشمار میآید که به تحلیل رابطه بین ساختار‌جملات و بافت‌های زبانی یا فرازبانی که این جملات در آنها بهکار می‌روند، می‌پردازد. در این حوزه، پژوهش‌ها به بررسی حالات ذهنی گوینده و شنونده، ساختار اطلاعاتی و جنبه‌های ارتباطی زبان می‌پردازند. مفاهیمی نظیر ساخت بی‌نشان ...
بیشتر
ساخت اطلاعی زبان یکی از مباحث بنیادین زبان‌شناسی نوین بهشمار میآید که به تحلیل رابطه بین ساختار‌جملات و بافت‌های زبانی یا فرازبانی که این جملات در آنها بهکار می‌روند، می‌پردازد. در این حوزه، پژوهش‌ها به بررسی حالات ذهنی گوینده و شنونده، ساختار اطلاعاتی و جنبه‌های ارتباطی زبان می‌پردازند. مفاهیمی نظیر ساخت بی‌نشان ونشان‌دار از جمله موضوعات محوری این حوزه‌اند که هرکدام از این ساخت‌ها نقش ویژه‌ای در انتقال معنا ایفا می‌کنند؛ اهمیت این موضوع در متون دینی به‌ویژه قرآن کریم دوچندان میشود، چراکه قرآن کریم از ساختارهای زبانی پیچیده‌ای بهره می‌برد و هرگونه تغییر در ترتیب عناصر یا عدول از الگوهای معمول، حامل معانی پنهان و ظرایفی است که بازنمایی آنها در زبان مقصد مستلزم دانش عمیق زبانی و شناخت دقیق ساخت اطلاعی است. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با تحلیل نمونههای استخراج شده از ترجمۀ فولادوند از قرآن کریم صورت گرفت. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که اسلوب حال در قرآن کریم از ساختارهای گوناگون نشان‌دار و بی‌نشان برخوردار است که متناسب اهداف خاصی بهکار رفته‌اند. با این حال مترجم در بسیاری از موارد از انعکاس دقیق این ساختارها بازمانده و تفاوت‌های معنایی ساخت اطلاعی را به‌طور دقیق منعکس نکرده است. بررسی ترجمه‌های موجود نشان داده است که استفاده از نظریههای زبان‌شناسی نوین، همچون نظریۀ ساخت اطلاعی لمبرکت میتواند ابزاری مؤثر در تحلیل و بازتولید دقیق‌تر مفاهیم قرآنی در زبان مقصد باشد و افق‌های جدیدی را پیش روی مطالعات ترجمۀ متون دینی بگشاید.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
عبدالباسط عرب یوسف آبادی؛ محبوبه نورا
چکیده
شبهترجمه به متونی اطلاق میشود که به صورت ترجمه ارائه شده، اما هیچ منبع متناظری به زبانهای دیگر برای آن وجود ندارد؛ در نتیجه فاقد هرگونه انتقال واقعی زبانی و رابطة ترجمانی است. این‌گونه آثار یکی از موضوعات جذاب برای پژوهشگران علاقهمند به ترجمه است. شناسایی انگیزهها و راهبردهای خلق شبهترجمه در نظام ادبی جامعة مقصد امری ...
بیشتر
شبهترجمه به متونی اطلاق میشود که به صورت ترجمه ارائه شده، اما هیچ منبع متناظری به زبانهای دیگر برای آن وجود ندارد؛ در نتیجه فاقد هرگونه انتقال واقعی زبانی و رابطة ترجمانی است. این‌گونه آثار یکی از موضوعات جذاب برای پژوهشگران علاقهمند به ترجمه است. شناسایی انگیزهها و راهبردهای خلق شبهترجمه در نظام ادبی جامعة مقصد امری بایسته و ضروری است. یکی از نمونههای شاخص شبهترجمه، رمان «آدم زنده» با ترجمة احمد محمود است. محمود در مقدمة رمان، نویسندة رمان را فردی عراقی به نام «ممدوح بن عاطل ابونزال» معرفی میکند، اما با تحلیل سطوح متنی، ژانری و گفتمانی رمان مشخص میشود که محمود نویسندة آن است. در پژوهش حاضر تلاش میشود با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی، زمینههای پیدایش شبهترجمه «آدم زنده» و همچنین مهمترین و شگردهای بهکار رفته در آن بر اساس الگوی مقصدمحورِ توری (1995) و همچنین الگوی تحلیل سهسطحی لیو (2019) بررسی شود. یافتههای پژوهش نشان داد احمد محمود با انگیزة طرح مضامین مترقیانه و نقد سیاسیون در اثر خود، شیوة جدیدی از شخصیت‌پردازی را بهکار برده و با تقلید از متن و پیرامتن متون ترجمة واقعی کوشیده اثرش را ترجمه جلوه دهد. این تدابیر موجب شده که محمود از تیغ تیز ممیزی و منتقدان ادبی تا حدودی در امان بماند.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
سبحان کاوسی
چکیده
ترجمۀ شعر به عنوان یکی از پیچیده‌ترین عرصه‌های ترجمۀ ادبی، انتقال لایه‌های معنایی و زیبایی‌های زبان مبدأ به زبان مقصد را همواره با خطر از دست دادن اصالت و عمق مفاهیم مواجه میکند؛ از این رو، نظریههای مختلفی در این زمینه به وجود آمده است. از مهمترین نظریههای ترجمۀ شعر، نظریۀ هنجارهای گیدئون توری است که به فرآیند ترجمه ...
بیشتر
ترجمۀ شعر به عنوان یکی از پیچیده‌ترین عرصه‌های ترجمۀ ادبی، انتقال لایه‌های معنایی و زیبایی‌های زبان مبدأ به زبان مقصد را همواره با خطر از دست دادن اصالت و عمق مفاهیم مواجه میکند؛ از این رو، نظریههای مختلفی در این زمینه به وجود آمده است. از مهمترین نظریههای ترجمۀ شعر، نظریۀ هنجارهای گیدئون توری است که به فرآیند ترجمه یا خود عمل ترجمه پرداخته میشود. در زبان فارسی نیز اشعار بسیاری به زبانهای مختلف ترجمه شده است که از جملۀ آنها اشعار گلچین گیلانی به زبان عربی توسط محمد نورالدین عبدالمنعم است. از آنجایی که اشعار گلچین گیلانی دربرگیرندۀ درون‌مایه‌های احساسی و فرهنگی خاص است؛ بنابراین، در ترجمه نیازمند دقت و توجه ویژه‌ای است. ترجمۀ شعر «خانۀ ویران» اثر گلچین گیلانی، موضوع این پژوهش است که با هدف بررسی و ارزیابی دقیق ترجمۀ عربی مقولههای فرهنگی، مفاهیم استعاری و ساختار موسیقایی در شعر فارسی از نظر وفاداری به معانی اصلی، دقت در ترجمۀ تعبیرات فرهنگی و انسجام و لحن اجرایی و شناسایی نقاط قوت و ضعف در ترجمه و ارائه پیشنهادات برای بهبود کیفیت ترجمه‌های ادبی مشابه، صورت میپذیرد. تحلیل‌ها نشان میدهد که ترجمۀ عربی محمد نورالدین عبدالمنعم به طور کلی توانسته است معانی و احساسات اصلی شعر فارسی را منتقل کند، اما در برخی موارد نیاز به دقت بیشتری در تفسیر فرهنگی و انتخاب عبارات مناسب وجود دارد. استفاده از عبارات و توصیف‌های دقیق‌تر میتواند به بهبود وضوح و انتقال بهتر معانی اصلی کمک کند.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
سید حسن طباطبائی؛ حبیب کشاورز؛ علی ضیغمی
چکیده
یکی از مباحث مهم و مورد توجه نظریه‌پردازان علم ترجمه، ارتباط عمیق بین فرهنگ و زبان است. بسیاری از مترجمان و نظریه‌پردازان برای ترجمۀ متون این دو را لازم و ملزوم یکدیگر می‌دانند. نمی‌توان انکار کرد که زبان بخش بزرگی از فرهنگ را تشکیل میدهد و تأثیر فرهنگ و زبان بر یکدیگر تأثیری متقابل است. در نظریۀ ذخایر فرهنگی ایون زوهر، زبان به ...
بیشتر
یکی از مباحث مهم و مورد توجه نظریه‌پردازان علم ترجمه، ارتباط عمیق بین فرهنگ و زبان است. بسیاری از مترجمان و نظریه‌پردازان برای ترجمۀ متون این دو را لازم و ملزوم یکدیگر می‌دانند. نمی‌توان انکار کرد که زبان بخش بزرگی از فرهنگ را تشکیل میدهد و تأثیر فرهنگ و زبان بر یکدیگر تأثیری متقابل است. در نظریۀ ذخایر فرهنگی ایون زوهر، زبان به عنوان یک ذخیرۀ فرهنگی به شمار می‌رود که خود متشکل از ریزفرهنگ‌هاست. وی با تکیه بر این نظریه از یک سو به بررسی تعامل بین فرهنگ‌های مختلف می‌پردازد و از سوی دیگر، تعامل بین فرهنگ و زبان را بررسی میکند. در حیطۀ ادبیات، داستان‌ها و رمان‌ها را می‌توان منابع غنی فرهنگ یک زبان معرفی کرد. از این رو، این مقاله میکوشد با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی بر مبنای نظریۀ ایون زوهر راهکارهای بومیسازی عناصر فرهنگی را در ترجمۀ عربی یکی از رمان‌های جمال میرصادقی با عنوان درازنای شب به کوشش احمد یوسف شتا بررسی کند. نتیجه این پژوهش نشان میدهد مترجم به دلیل وام‌گیری زبانی، مبادلات فرهنگی، اشتراکات مسائل اجتماعی، وحدت ادیان و تشابه آداب و رسوم مذهبی در بومیسازی عناصر فرهنگی از روش‌هایی چون تجزیه و تحلیل فرهنگی -اختلاط فرهنگی– اصلاح فرهنگی و تطبیق فرهنگی بهره جسته است. از این رمان در مجموع 829 عنصر فرهنگی استخراج شد. نتایج بررسی ترجمآ این عناصر فرهنگی نشان میدهد که دو راهکار انتقال عینی (45 درصد) و فرهنگ‌زدایی (37 درصد) بیشترین بسامد را داشته‌اند. بسامد بالای این دو راهکار نشان‌دهنده عدم توجه نویسنده به بومیسازی عناصر فرهنگی و تلاش برای انتقال فرهنگ مبدأ به فرهنگ مقصد است.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
مسعود سلمانی حقیقی؛ عباس گنجعلی
چکیده
نقد و ارزیابی ترجمۀ متون به ویژه متون ادبی و ارائۀ برگردان مناسب از مفاهیم و عناصر مختلف موجود در زبان مقصد همواره مورد توجه بوده است. یکی از موضوعات حوزۀ ترجمه، موضوع ترجمه‌ناپذیری عناصر فرهنگی است. مالکوم هاروی یکی از کسانی است که در این حوزه صاحب نظر است. وی برای ترجمۀ عناصر فرهنگی، روش‌هایی نظیر معادل کارکردی، معادل زبانی، وام‌گیری ...
بیشتر
نقد و ارزیابی ترجمۀ متون به ویژه متون ادبی و ارائۀ برگردان مناسب از مفاهیم و عناصر مختلف موجود در زبان مقصد همواره مورد توجه بوده است. یکی از موضوعات حوزۀ ترجمه، موضوع ترجمه‌ناپذیری عناصر فرهنگی است. مالکوم هاروی یکی از کسانی است که در این حوزه صاحب نظر است. وی برای ترجمۀ عناصر فرهنگی، روش‌هایی نظیر معادل کارکردی، معادل زبانی، وام‌گیری و معادل توصیفی- توضیحی را پیشنهاد داده است. در این جستار و با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی، برگردان سید مهدی حسینینژاد از رمان یومیات مطلقة اثر هیفاء بیطار بر اساس راهکارهای ترجمۀ عناصر ترجمه ناپذیر فرهنگی مالکوم هاروی و میزان مطابقت ترجمۀ مترجم با رویکرد مزبور مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که مترجم علاوه بر حفظ و رعایت ظرافتها و اصول زبانی و فرهنگی و نیز پایبندی به سنتها و آداب و رسوم مربوط به ساختار زبان فارسی، تلاش و کوشش خود را در جهت عبور از ترجمه‌ناپذیری عناصر فرهنگی و زبانی و منطبق ساختن برگردان خود با مؤلفههای تعیین شده از سوی هاروی به کار گرفته است، هر چند که در برخی موارد میتوانست علمکرد بهتری نیز داشته باشد که در خلال نمونهها به آن اشاره شده است.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
رضا ناظمیان؛ سید احمد مرتضوی
چکیده
اهمیت مقاصد گوینده در ادبیات سیاسی، ساز وکارهای بهکار رفته از سوی نویسندگان را مهم میسازد. با توجه به ارتباط تنگاتنگ ابزارهای اقناعی با مجموعه‌ای از عوامل از قبیل شهرت نویسنده یا راوی و نقش وی در ایدهپردازی و تصویرسازی در ذهن مخاطب جهت نیل به اهداف معین، روش ترجمه حائز اهمیت است. ایتوس یک استراتژی زبانی است که به فهم متن ...
بیشتر
اهمیت مقاصد گوینده در ادبیات سیاسی، ساز وکارهای بهکار رفته از سوی نویسندگان را مهم میسازد. با توجه به ارتباط تنگاتنگ ابزارهای اقناعی با مجموعه‌ای از عوامل از قبیل شهرت نویسنده یا راوی و نقش وی در ایدهپردازی و تصویرسازی در ذهن مخاطب جهت نیل به اهداف معین، روش ترجمه حائز اهمیت است. ایتوس یک استراتژی زبانی است که به فهم متن و امکان ترجمۀ دقیق آن یاری میرساند. این پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی بر سه محور اصلی پدیدآورنده متن و گیرنده و تأثیر چند سویۀ ایتوس در تولید متن و بازتولید آن تأکید دارد. بر این اساس، مهم این است که در بازتولید متن، شیوه درستی اتخاذ شود و پیام اصلی متن، روان و شیوا منتقل شود، چراکه ایتوس بر موقعیت و جایگاه نویسنده، برگردان هویت فرهنگی او، راهبردهای مترجم و برآورده شدن انتظارات خوانندگان از پیام انتقال یافته تأکید زیادی دارد. در این زمینه به بررسی متنی از علاء الأسوانی، نویسندۀ معاصر مصری تحت عنوان نصیحتنا إلی الجزّار میپردازیم. نتیجه اینکه دقت در ظرایف و تیزبینیهای نویسنده در انتخاب کلمات و حتی حروف پیونددهنده عبارات و نیز معادلیابی واژگان و ساختارهای دستوری و متقاعدسازی عاطفی خواننده و استفاده از زبان روشن و مؤثر در فرآیند ترجمه کارگشاست.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
علی نجفی ایوکی؛ محدثه حدادی
چکیده
سریال مختارنامه شامل تعداد قابل توجهی از مؤلفههای زبان عامیانه همچون اصطلاحات، کنایه‌ها، همگون‌سازی، واژگان کوچه بازاری، دش‌واژه‌ها، دعا، نفرین و شکسته‌نویسی است که سهم بسیار زیادی در فرآیند انتقال مفاهیم مورد نظر به مخاطب داشته است. این سریال که توسط عباس عباسی طائی به زبان عربی برگردان شده و از شبکههای متعدد جهان اسلام ...
بیشتر
سریال مختارنامه شامل تعداد قابل توجهی از مؤلفههای زبان عامیانه همچون اصطلاحات، کنایه‌ها، همگون‌سازی، واژگان کوچه بازاری، دش‌واژه‌ها، دعا، نفرین و شکسته‌نویسی است که سهم بسیار زیادی در فرآیند انتقال مفاهیم مورد نظر به مخاطب داشته است. این سریال که توسط عباس عباسی طائی به زبان عربی برگردان شده و از شبکههای متعدد جهان اسلام به نمایش درآمده است، مورد استقبال کم نظیر مخاطبان قرار گرفته است. پرسشی که در اینجا مطرح میشود این است که مترجم در فرآیند برگردان مؤلفههای یادشده چه عملکردی داشته و بیشتر از چه استراتژی و راهبردی برای ترجمه و معادلیابی آنها بهره برده است. نظر به حضور نسبتاً چشمگیر مؤلفههای یادشده در سریال مختارنامه و با عنایت به اینکه تاکنون پژوهندهای از این منظر به معادلهای عربی آن تعابیر ننگریسته، پژوهش پیشروی میکوشد ضمن شناسایی، استخراج و دسته‌بندی آنها با روش توصیفی- تحلیلی به ارزیابی معادلهای عربی آنها بپردازد و در صورت ضرورت، معادلهای پیشنهادی ارائه و نتیجۀ تحقیق را فرادید مخاطبان قرار دهد. نتیجه نشانگر این است که مترجم به علت عدم شناخت دقیقِ مؤلفههای عامیانۀ سریال مورد مطالعه در فرآیند برگردان مؤلفههای یادشده بیش از هر چیز از معادلیابی مفهومی استفاده کرده است. رهیافت استنتاجی دیگر اینکه حجم زیادی از معادلهای ارائه شده از مشکل نارسایی رنج میبرند.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
سیده زهرا موسوی؛ حسین میرزایی نیا؛ محمد رحیمی خویگانی
چکیده
ترجمه به عنوان یک ابزار رسانه‌ای عامل ارتباط بین ملت‌ها و یک پدیدۀ بینافرهنگی توسط دولت‌ها و سازمان‌ها برای تعیین خط‌مشی و روایت‌سازی از واقعیت‌های جهان مورد بهره‌برداری قرار میگیرد. بدیهی است در این مأموریت، مترجمان عاملی اثرگذار هستند که تنها واژگان و عبارات را ترجمه نمی‌کنند، بلکه براساس باورهای خود و سیاست‌های تعیین ...
بیشتر
ترجمه به عنوان یک ابزار رسانه‌ای عامل ارتباط بین ملت‌ها و یک پدیدۀ بینافرهنگی توسط دولت‌ها و سازمان‌ها برای تعیین خط‌مشی و روایت‌سازی از واقعیت‌های جهان مورد بهره‌برداری قرار میگیرد. بدیهی است در این مأموریت، مترجمان عاملی اثرگذار هستند که تنها واژگان و عبارات را ترجمه نمی‌کنند، بلکه براساس باورهای خود و سیاست‌های تعیین شده به ساخت روایت‌ها در زندگی روزمره مردم کمک می‌کنند. نظریۀ جامعه‌شناختی روایت که برای نخستین بار توسط مونا بیکر مطرح شد، مترجمان را به عنوان عوامل تأثیرگذار در روایت‌سازی از اتفاقات جهان پیرامون معرفی میکند. این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی تلاش دارد ترجمه‌های عربی سخنرانی شهید ابراهیم رئیسی در شش رسانه با ایدئولوژی‌های متفاوت را برمبنای ابزارهای نظرۀ روایت به ویژه ابزار «قاب‌بندی» مورد تجزیه وتحلیل قرار دهد. پژوهش حاضر نشان میدهد چگونه مترجمان با استفاده از تصرف گزینشی، پیرنگ‌سازی علّی، تغییر موقعیت نقش‌آفرینان و زمان و مکان‌مندی، یک سخنرانی را باز روایت می‌کنند؛ از این رو، پس از تحلیل داده‌ها مشخص شد که نقش «روایت» و «قاب‌بندی» در ترجمه و بازتولید تصویر متن مبدأ، بسیار حائز اهمیت است و رسانه‌ها برای قبولاندن باور خود در بازتاب یک سخنرانی، آن را با کمک ابزارهای متنی و پیرامتنی دستکاری و قاب‌بندی می‌کنند. از دیگر یافتههای پژوهش این است که ابزارهای قاب‌بندی با یکدیگر هم‌پوشی دارند. علاوه بر این، نمونه‌هایی از تحلیل داده‌های جمع‌آوری شده نشان میدهد تصرف گزینشی- الگوی حذف بیشترین بسامد را در قاب‌بندی یک ترجمه از سخنرانی دارا است.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
قزل منصور؛ بهار صدیقی؛ احمدرضا حیدریان شهری
چکیده
آنتوان برمن مترجم، فیلسوف، مورخ و نظریه‌پرداز علم ترجمه، اهل فرانسه است. نظریۀ بررسی‌های واژگان خارجی برمن سعی بر نشان دادن «گرایش‌های ناموزونکننده» در عمل ترجمه دارد. امروزه نظریۀ آنتوان برمن که عمدتاً نظریه‌ای متن‌محور یا مؤلف‌محور است از مهمترین نظریههای آکادمیک برای بررسی ترجمه شناخته میشود. در این جستار ...
بیشتر
آنتوان برمن مترجم، فیلسوف، مورخ و نظریه‌پرداز علم ترجمه، اهل فرانسه است. نظریۀ بررسی‌های واژگان خارجی برمن سعی بر نشان دادن «گرایش‌های ناموزونکننده» در عمل ترجمه دارد. امروزه نظریۀ آنتوان برمن که عمدتاً نظریه‌ای متن‌محور یا مؤلف‌محور است از مهمترین نظریههای آکادمیک برای بررسی ترجمه شناخته میشود. در این جستار کوشش شد که نظریۀ آنتوان برمن را روی ترجمۀ رمان «وحدها شجرة الرمان» (آن تک درخت انار) اثر سنان أنطون نویسندۀ عراقی و با ترجمۀ ستار جلیل‌زاده را بررسی کنیم. تمرکز نگارنده بر هفت مورد از این شاخصه‌های نظریۀ آنتوان برمن است. این شاخصه‌ها شامل عقلانی‌سازی یا منطقی‌سازی، شفاف‌سازی، آراسته‌سازی، تضعیف کیفی متن، تضعیف کمی متن، تخریب اصطلاحات و عبارات و اطناب هستند. در این مقاله با روشی توصیفی- تحلیلی به بررسی گرایش‌های ناموزونکننده در ترجمۀ رمان «آن تک درخت انار» پرداخته شد. نتیجۀ کلی تحقیق این است که تضعیف کیفی متن، تضعیف کمی، تخریب اصطلاحات، شفاف‌سازی، منطقی‌سازی بیشترین گرایش‌های ناموزن‌کنندۀ در ترجمه هستند و اطناب و آراسته‌سازی کمترین بسامد گرایش‌های ناموزن‌کننده را دارند. علاوه بر این، تمایل مترجم به رفع ابهامات متن مبدأ (عربی) برای خواننده موجب شده که او گرایش‌های ناموزونکننده را به نفع زبان مقصد (فارسی) بهکار بگیرد تا خواننده بهتر بتواند با جهان معنایی رمان ارتباط معنایی و حسی بر قرار کند.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
اکرم مدنی؛ سعداللّه همایونی؛ مسعود فکری؛ جواد اصغری
چکیده
عمل ترجمه دارای گستره‌ای وسیع، پیچیده و چند بعدی است که طبق نظریۀ اسکوپوس از تعیین هدف ترجمه توسط سفارش‌دهنده، آغاز و بعد از سیر فرایند ترجمه به محصول ترجمه ختم می‌گردد. آثار قاسم امین نواندیش مصری که در دو کتاب خود «تحریرالمرأة» و «المرأة الجدیدة» به مسائل زنان و به طور ویژه حجاب در جامعۀ مصر پرداخته است تا با خوانشی ...
بیشتر
عمل ترجمه دارای گستره‌ای وسیع، پیچیده و چند بعدی است که طبق نظریۀ اسکوپوس از تعیین هدف ترجمه توسط سفارش‌دهنده، آغاز و بعد از سیر فرایند ترجمه به محصول ترجمه ختم می‌گردد. آثار قاسم امین نواندیش مصری که در دو کتاب خود «تحریرالمرأة» و «المرأة الجدیدة» به مسائل زنان و به طور ویژه حجاب در جامعۀ مصر پرداخته است تا با خوانشی جدید از فقه اسلامی و به چالش کشیدن صورت‌بندی رایج از حجاب، هنجارهای جدیدی را در جامعه بازتولید و نهادینه کند، در زمان پهلوی اول به دستور قدرت حاکم ترجمه شده است. جستار حاضر از یک سو با رویکرد گفتمان کاوی انتقادی تئون ون‌دایک به دنبال تحلیل روابط میان رخدادهای اجتماعی و گزاره‌های گفتمانی به عنوان پرکسیس، و از سوی دیگر درصدد تحلیل ترجمه‌های صورت گرفته از دو اثر مذکور، به عنوان کنش ترجمه‌ای، بر پایه ملاحظات نظریۀ اسکوپوس است. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که در سطح همنشینی، انواع نشانداری از قبیل جابجایی‌های سازه‌های زبان، حذف و اضافات معنادار، استفاده از مدالیتی‌های متفاوت نسبت به زبان متن اصلی و در سطح جانشینی نوعی سوداری در گزینش واژگان، اصطلاحات و ترکیب‌های زبانی با درجۀ متفاوت معنایی نسبت به متن اصلی وجود داشته است. به طوری که نشانداری و سوداری متون ترجمه شده با هدف بازتولید دانش موجه، باور درست و نیز ایجاد نگرش، ایدئولوژی، هنجار و ارزش در راستای اعمال قدرت حاکم و هژمونی ارادۀ وی، در زمینۀ توجیه کشف حجاب و تبدیل آن به قانون در جامعه صورت پذیرفته است.
مقاله پژوهشی
ترجمه در زبان و ادبیات عربی
عنایت اله فاتحی نژاد
چکیده
دیوان غزلیات حافظ نخستین بار در میانه‌های سدۀ بیستم میلادی توسط ابراهیم امین الشواربی به عربی برگردانده شد و از آن پس کسانی چون محمد الفراتی، علی عباس زلیخه و صلاح الصاوی همه غزلیات یا منتخباتی از آن را به عربی ترجمه کردند. نگارنده در این مقاله برآن است تا دو ترجمۀ امین الشواربی و علی عباس زلیخه را مورد نقد و بررسی قرار دهد. از عمده‌ترین ...
بیشتر
دیوان غزلیات حافظ نخستین بار در میانه‌های سدۀ بیستم میلادی توسط ابراهیم امین الشواربی به عربی برگردانده شد و از آن پس کسانی چون محمد الفراتی، علی عباس زلیخه و صلاح الصاوی همه غزلیات یا منتخباتی از آن را به عربی ترجمه کردند. نگارنده در این مقاله برآن است تا دو ترجمۀ امین الشواربی و علی عباس زلیخه را مورد نقد و بررسی قرار دهد. از عمده‌ترین نقاط ضعف و کاستی‌های هر دو ترجمه نخست خوانش نادرست ابیات و تلقی و دریافت اشتباه پیام و سپس برابرگزینی‌های نامناسب و گاه غلط مترجمان است. عدم آشنایی کافی به روح زبان فارسی و به ویژه عدم درک درست تشبیهات و استعارات زیبا و دلنشین و گاه عبارات دارای ایهام و پیچیده و معلق حافظ در موارد بسیاری دو مترجم را در انتقال صحیح پیام ناکام گذاشته و منجر به تحریف متن شده است. همچنین شیوۀ بیان و انتقال مفاهیم به ویژه در ترجمۀ علی عباس زلیخه نه تنها توان همسنگی و همآوردی با زبان دلنشین، استوار و اعجازگونۀ حافظ را ندارد که گاه فرسنگ‌ها از آن به دور است؛ به‌گونه‌ای که در هر دو ترجمه، گاه نه تنها آن پیام، تأثیر، زیبایی و شیرینی و حلاوت معانی رمزی حافظ و آن تفکرات عمیق و اندیشه‌های والای وی که در زیباترین قالب‌ها عرضه شده است به زبان مقصد و گیرنده منتقل نمی‌شود که با ارائۀ مفاهیم و معانی سست و گاه سخیف، لسان‌الغیب که در یک کلام نماد ادبیات و فرهنگ ایرانی و روح زبان فارسی است در چشم عرب‌زبانان تا حد شاعری عادی و حتی گاه بیهوده‌گو فرو می‌لغزد.
)
