ترجمه در زبان و ادبیات عربی
نگاهی ‌نو به ترجمۀ قرآن‌کریم براساس مؤلفه‌های واحد ‌ترجمه (نقد موردی: ترجمۀ معزی، پاینده، مکارم‌شیرازی و انصاریان)

جواد اصغری؛ حسین جوکار

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 04 بهمن 1401

https://doi.org/10.22054/rctall.2023.71468.1658

چکیده
  تاکنون الگوی دقیق و جامعی برای نقد واحد ترجمه در ترجمۀ قرآن طراحی نشده‌است. به منظور دست‌یابی به چنین الگویی می‌توان ابتدا کار‌آمدیِ مؤلفه‌های واحد ترجمه را مورد بررسی قرار‌داد. به همین جهت، در این پژوهشِ نو تلاش شده‌است تا مقوله‌ی واحد ترجمه در ترجمۀ قرآن کریم بررسی‌شود. در این جستار ابتدا به شرح واحدهای ترجمه‌ از نظر نظریه‌پردازان ...  بیشتر

ترجمه در زبان و ادبیات عربی
بررسی معادل‌یابی واژگان در " تا سبز شوم از عشق" (ترجمۀ گزیده‌ای از اشعار نزار قبانی به فارسی) بر اساس اصل هم‌معنایی

اویس محمدی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 تیر 1402

https://doi.org/10.22054/rctall.2023.71539.1659

چکیده
  زبان شعر، افزون بر اینکه ژرف است و معناهای بسیاری در خود دارد، با نازک‌کاری‌های زبانی و ظرافت‌های بیانی بسیاری خلق شده است. واژگانی که به شعر می‌آیند، ظرفیت معنایی بسیاری دارند؛ این ظرفیت، در شعر پویا و متکثر می‌شود. از این رو،فهم این واژگان نیازمند خوانشی دقیق از شعر است. یکی از راه-های فهم معنای واژگان، بررسی آنها از منظر نظریۀ ...  بیشتر

ترجمه در زبان و ادبیات عربی
تحلیل تطبیقی ترجمه‌های واژه «صهر» در قرآن کریم(بر اساس نظریه فردینان دو سوسور)

مجید صالح بک؛ عبدالقادر پریز؛ پروین صانعی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 22 شهریور 1402

https://doi.org/10.22054/rctall.2023.74676.1682

چکیده
  سوسور با نگاهی سیستماتیک و نظام مند، زبان را مجموعه‌ای از نشانه‌ها ‌دانسته ولذا در نظریه زبانی خود نشانه را کلیدواژه اساسی قرار می‌دهد. در ترجمه نیز نشانه‌ها بسیار حائز اهمیت‌اند و مترجم باید بتواند با شناخت دقیق کلمات متن، روابط میان آن‌ها را شناسایی کرده و از این روابط در جهت ترجمه‌ای دقیق‌تر یاری گیرد؛ این مسأله در ترجمه قرآن ...  بیشتر

ترجمه در زبان و ادبیات عربی
نسبیت زبانی در معادل یابی و ترجمه مفاهیم نام اندام دست در زبان عربی بر مبنای رویکردهای شناختی و فرهنگی

زهره قربانی مادوانی؛ احیا کماسی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 29 شهریور 1402

https://doi.org/10.22054/rctall.2023.74658.1681

چکیده
  نسبیت زبانی همواره یکی از چالش‌های فراروی مترجمان بوده است و آن حاصل تجربه های زیستی متفاوت سخنوران زبان است. تجارب جمعی سخنوران زبان مانند آداب و رسوم، باورها و پدیده‌های اجتماعی، مبانی فرهنگی است که با مفاهیم زبانی در ارتباط است. نام اندامها یعنی واژگان مربوط به بیان اعضای بدن انسان مانند: چشم، سر، گوش و ... ممکن است حاوی مفاهیم فرهنگی ...  بیشتر

ترجمه در زبان و ادبیات عربی
ارزیابی ترجمه فارسی رمان «موسم الهجرة إلی الشمال» بر اساس الگوی ژان رنه لادمیرال

یسرا شادمان؛ فاطمه اکبری زاده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 04 مهر 1402

https://doi.org/10.22054/rctall.2023.70819.1655

چکیده
  ژان رنه لادمیرال در حوزه نظریه‌پردازی ترجمه با رویکرد مقصد‌گرا معتقد است که محدود نمودن ترجمه به رمزگردانی ساده نا‌درست بوده و مترجم باید به تولید معنا و یا آفرینش مجدد بپردازد. این نظریه‌پرداز راهکار‌هایی از جمله جابجایی، ابهام زدایی، افزوده‌سازی و... ارائه داده‌ است. مقاله حاضر به روش توصیفی- تحلیلی با تکیه بر رویکرد لادمیرال، ...  بیشتر

ترجمه در زبان و ادبیات عربی
واکاوی ترجمۀ حمیدرضا مهاجرانی از رمان «برید اللّیل» بر اساس نظریّۀ «آنتوان برمن»

محمدنبی احمدی؛ فرزانه چله نیا

دوره 13، شماره 28 ، فروردین 1402، ، صفحه 9-34

https://doi.org/10.22054/rctall.2021.58964.1540

چکیده
  ترجمۀ متون ادبی یکی از سخت‍ترین انواع ترجمه است که با چالش‍هایی مواجه می‍باشد که باعث پیچیدگی و دشواری هرچه‌تمام‌تر آن می‍شود. امروزه نظریه‌پردازان با ارائۀ انواع تکنیک‍ها و روش‍های برتر ترجمه کمک شایانی به مترجمان کرده‍اند و تا حدودی مسیر پیش‍روی آن‌ها را هموار نموده‍اند. یکی از نظریه‌پردازان مطرح در این زمینه ...  بیشتر

ترجمه در زبان و ادبیات عربی
نقد ترجمه سبک «چند زبانی» رمان در سه برگردان فارسی از رمان «پست شبانه»

فاطمه اکبری زاده؛ یسرا شادمان

دوره 13، شماره 28 ، فروردین 1402، ، صفحه 35-68

https://doi.org/10.22054/rctall.2022.63765.1581

چکیده
  بر اساس نظریه باختین؛ رمان به‌عنوان نوع ادبی، متناسب با روح عصر و جامعه بشری، دارای روابط مکالمه‍‍گون در ابعاد زبانی است. رمان تصویری گفتگومند، حاصل درهم‍تنیدگی زبان‍های برآمده از شخصیت‍هاست؛ که هرکدام با جهان‍بینی‍، سطح اجتماعی و فرهنگی مختلف، در رمان حضورداشته و در تعامل باهم هستند. رمان «پست شبانه» در دنیایی ...  بیشتر

ترجمه در زبان و ادبیات عربی
تعادل معنایی در ترجمۀ شعر به شعر در پرتو نظریۀ نظم (با تمرکز بر ترجمۀ شعر کلاسیک میان عربی و فارسی)

حسام حاج مومن

دوره 13، شماره 28 ، فروردین 1402، ، صفحه 69-100

https://doi.org/10.22054/rctall.2023.74473.1680

چکیده
  این مطالعه با تمرکز بر ترجمۀ شعر کلاسیک به شعر کلاسیک میان زبان‍های عربی و فارسی، به بررسی این مسئله می‍پردازد که در این نوع ترجمه، «تعادل معنایی» میان شعرِ مبدأ و شعرِ مقصد چه نوع رابطه‍ای است و چگونه تحقق می‍یابد. روش مطالعه تحلیلی توصیفی است. در بخش تحلیلی، ابتدا ساخت معناییِ شعر برمبنای نظریۀ نظمِ عبدالقاهر جرجانی ...  بیشتر

ترجمه در زبان و ادبیات عربی
نقش زبان در دو ترجمه رضا عامری و عطاءالله مهاجرانی از رمان موسم الهجرة إلی الشمال بر اساس دیدگاه کریستین نورد

علی صیادانی؛ سامان رحیم خانی؛ سمیه آقامحمدی

دوره 13، شماره 28 ، فروردین 1402، ، صفحه 101-144

https://doi.org/10.22054/rctall.2022.69695.1645

چکیده
  طی دهه‎های مختلف، زبان و ترجمه ارتباط گسترده و متقابلی باهم داشته و ترجمه با بهره‌گیری از علم زبان‌شناسی و مدنظر قرار دادن بافت‎های زبانی در برقراری ارتباطی پویا و ملموس با مخاطب به پیشرفت‎های بسیاری دست یافته است. کریستین نورد (۱۹۷۷) نظریه‌پرداز حوزه مطالعات ترجمه با ارائه مؤلفه‎های الگوی نقش زبانی خاص خود سبب بهبودی هرچه ...  بیشتر

ترجمه در زبان و ادبیات عربی
نگاهی به فرایند ترجمه در نهادهای تحصیلات عالی افغانستان در سال 1399

گل محمد باسل؛ سید عظیم الله عصمتی

دوره 13، شماره 28 ، فروردین 1402، ، صفحه 145-180

https://doi.org/10.22054/rctall.2023.73043.1666

چکیده
  در این پژوهش از روش تحلیلی- آماری استفاده شده است. هدف بنیادی ما در تحقیق حاضر نشان دادن میزان استفاده از فرایند ترجمه در نظام آکادمیک افغانستان بوده است. یافته‍های این پژوهش حاکی از آن است که سال (1399) در مقایسه با سال‍های پسین، بیشترین رقم از ثبت موضوعات را برای ترجمه در خود داشته است. طوری که یک تفاوت در حدود 30% میان‌سال (1399) و سال ...  بیشتر

ترجمه در زبان و ادبیات عربی
نقد و بررسی برگردان روح‌الله رحیمی از رمان «تحت أقدام الأمهات» با تکیه بر رویکرد بوطیقای ترجمۀ هِنری مِشونیک 1972 م

عباس گنجعلی؛ سید مهدی نوری کیذقانی؛ مسعود سلمانی حقیقی

دوره 13، شماره 28 ، فروردین 1402، ، صفحه 181-211

https://doi.org/10.22054/rctall.2023.72500.1665

چکیده
  امروزه نظریه‌پردازان حوزۀ ترجمه با ارائه آثار و نظریات خود گامی بلند در جهت توسعۀ روش‌های نقد و بررسی ترجمه برداشته‌ و بستر لازم را جهت ارائۀ ترجمۀ مطلوب، فرا روی مترجمان فراهم کرده‌اند. یکی از نظریۀ‌پردازان این حوزه، هنری مشونیک فرانسوی است. بوطیقای ترجمه در مفهومی که در این بحث مدنظر قرار داده می‌شود، به قول مشونیک نوعی نظریۀ ...  بیشتر

ترجمه در زبان و ادبیات عربی
بررسی و نقد ترجمه‌ی علی عباس زلیخه از کنایات شعر حافظ

امیر افشین فرهادیان؛ سید مهدی مسبوق

دوره 13، شماره 28 ، فروردین 1402، ، صفحه 213-252

https://doi.org/10.22054/rctall.2023.73184.1667

چکیده
  شعر حافظ فراتر از ارزش‌های ادبی و هنری آن به‌مثابۀ آینه‌دار فرهنگ و جهان‌بینی ایرانی شناخته شده است. ازاین‌رو آشنایی با آن از سوی اهالی زبان و فرهنگ‌های دیگر، دریچه‌ای به ادراک هنر، فرهنگ و ذائقۀ ایرانی خواهد گشود. از این منظر، کیفیت ترجمۀ سروده‌های حافظ به زبان‌های دیگر اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. تاکنون دست‌کم، نه ترجمۀ گزیده ...  بیشتر

ترجمه در زبان و ادبیات عربی
نقد و تحلیل برگردان‌های عربی رباعیات خیام

مجید صالح بک

دوره 13، شماره 28 ، فروردین 1402، ، صفحه 253-296

https://doi.org/10.22054/rctall.2023.75571.1691

چکیده
  این پژوهش تلاش دارد برگردان‌های عربی رباعیات خیام را موردنقد و تحلیل قرار دهد؛ ازاین‌رو، در آغاز به شرح مختصری از زندگی و جایگاه این شاعر و ریاضی‌دان ایرانی و دیدگاه‌های مطرح ازسوی خیام‌شناسان پرداخته است. سپس اثر سترگ او در برگردان نامداران جهان عرب موردبحث قرار گرفته است. در این بخش ابتدا از تاریخچۀ رباعی، رباعیات خیام، ترجمه ...  بیشتر

ترجمه در زبان و ادبیات عربی
بررسی و نقد پذیرش «دیگری» در ترجمۀ ماجدة العنانی از «نون والقلم» بر مبنای مؤلفۀ منطقی‌سازی در نظریۀ آنتوان برمن

رضا ناظمیان؛ نصیر ملکی؛ صادق خورشا

دوره 13، شماره 28 ، فروردین 1402، ، صفحه 297-325

https://doi.org/10.22054/rctall.2023.75166.1685

چکیده
  «دیگری» مبنای شناخت «خود» و مقدمۀ خودشناسی است. راه رسیدن به خودشناسی، ارتباط با دیگری است. زمانی می‍توانیم با دیگری ارتباط برقرار کنیم که او را پذیرفته باشیم و خود را با او یگانه بدانیم. گرایش‍های ریخت‍شکنانۀ نظریه‍پرداز فرانسوی آنتوان برمن بر مبنای احترام به «دیگری» و خودداری از بیگانه‍زدایی در ترجمه شکل ...  بیشتر

ترجمه در زبان و ادبیات عربی
ترجمۀ متون سیاسی (عربی به فارسی) با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی

زهرا کرم زادگان؛ فاطمه مظاهری

دوره 13، شماره 28 ، فروردین 1402، ، صفحه 327-358

https://doi.org/10.22054/rctall.2023.75801.1693

چکیده
  تحلیل گفتمان انتقادی به مترجمان این مجوز را داد که در ترجمة متن­هایی که دربردارندة ایدئولوژی هستند، دست به بازآفرینی زده و انتخاب­های زبانی خود را همسو با فرهنگ و ایدئولوژی متن مقصد انجام دهند. از سوی دیگر سرعت و شدت تأثیر گذاری گفتمان­ای رسانه­ای، رسانه­ها را در مرکز توجة سیاستمداران و صاحبان قدرت و ابزاری برای رواج گفتمان­های ...  بیشتر

ترجمه در زبان و ادبیات عربی
بررسی برگردان اسامی خاص در مستند «معالم من خوزستان» شبکه الکوثر بر اساس نظریه ون‌کویلی

نفیسه عماری اله یاری؛ علی ضیغمی؛ حبیب کشاورز

دوره 13، شماره 28 ، فروردین 1402، ، صفحه 359-384

https://doi.org/10.22054/rctall.2023.73646.1674

چکیده
  در جوامع پساکرونایی و بازگشت شوق و انگیزه مردم برای تبادل فرهنگ‌ها و سیروسفر، نیاز به ترجمه بیش‌ازپیش احساس می‌شود. در این میان، شاخه‌های متفاوت صنعت گردشگری با ترجمه شفاهی مرتبط شده است. هدف از انجام این پژوهش، دستیابی به مناسب‌ترین راهکارها در ترجمه اسامی خاص گردشگری و اطلاع از بیشترین راهبرد به‌کاررفته از راهبردهای نظریه ون‌کویلی[1] ...  بیشتر

ترجمه در زبان و ادبیات عربی
ارزیابی فرآیند ترجمه عربی واژگان کتاب «امامت و رهبری» با تکیه بر نظریه لادمیرال

نرگس ثمره؛ وحیده مطهری؛ ریحانه ملازاده

دوره 13، شماره 28 ، فروردین 1402، ، صفحه 385-413

https://doi.org/10.22054/rctall.2023.74688.1683

چکیده
  معمولاً تفاوت ساختاری زبان‌ها، مترجم را در ترجمه دقیق واژگان و انتقال درست مفهوم به زبان مقصد با چالش‌هایی مواجه می‌کند. این امر باعث پیدایش نظریه‌های زبانی متعددی شده است. ژان رنه لادمیرال، نظریه‌پرداز فرانسوی، برای ترجمه واژگان و انتقال محتوا، مؤلفه‍هایی را پیشنهاد داده که برای مترجم در فرایند انتقال معنا و ایجاد تعادل بین ...  بیشتر

ترجمه در زبان و ادبیات عربی
مطالعه‌ای آسیب‌شناسانه در چالش‌های ترجمه ی همزمان سیاسی؛ (مطالعه ی موردی سخنرانی سید حسن نصرالله)

سجاد اسماعیلی؛ محمدرضا کشاورز

دوره 12، شماره 27 ، دی 1401، ، صفحه 9-35

https://doi.org/10.22054/rctall.2022.65699.1602

چکیده
  امروزه به‌دلیل گسترش روابط میان کشورها، اهمیت منطقة خاورمیانه در عرصة بین الملل، هم‌ مرز بودن کشور ایران با برخی از کشورهای عربی و نیز ایجاد روابط و گفت‌وگوهای دوستانه با آن‌ها، ترجمة همزمان از عربی به فارسی و بر عکس دارای اهمیت ویژه‌ای است. بر همین اساس، مترجم همزمان عربی باید علاوه بر تسلط در زمینه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، ...  بیشتر

ترجمه در زبان و ادبیات عربی
مقایسه ی ساختار ترجمه ی عربی و فارسی رمان «پیامبر» جبران خلیل جبران (براساس الگوی کارمن گارسس)

محمد کبیری؛ بهزاد حشمتی؛ بایزید تاند

دوره 12، شماره 27 ، دی 1401، ، صفحه 37-67

https://doi.org/10.22054/rctall.2022.69296.1640

چکیده
  ترجمه، اصیل‌ترین نوع فکر و اندیشه است که عامل انتقال یک فرهنگ از یک مکان به مکان دیگری است؛ در حقیقت نوعی مکمل تولید داخلی است و با توجه به ماهیت هرمونتیکی آن همواره در تولید اندیشه‌های جدید نقش بسزایی ایفا می‌کند. مقایسه ساختار زبان‌های متنوع به نوعی به مطالعات زبان‌شناسی کمک وافری می‌کند و از دل این مقایسه‌ها به تفاوت‌های ساختاری ...  بیشتر

ترجمه در زبان و ادبیات عربی
کنکاشی در معادل‌یابی اصطلاح و اصطلاح‌سازی از عربی به فارسی

ربابه رمضانی؛ زهره قربانی مادوانی

دوره 12، شماره 27 ، دی 1401، ، صفحه 69-91

https://doi.org/10.22054/rctall.2023.70131.1651

چکیده
  بررسی اصطلاحات و چگونگی ترجمه و معادل­یابی برای آن‌ها از موضوعات چالشی در فن ترجمه است. توجه و اهتمام به اصطلاحات عربی از قرن چهارم هجری و در نتیجة شکل­گیری نهضت ترجمه و روند رو به رشد آن از زبان­های فارسی و یونانی به زبان عربی آغاز شده است. معارف و دانش­های مختلف از طریق ترجمه به زبان عربی راه یافت و در این زمینه، موضوع تعریب ...  بیشتر

ترجمه در زبان و ادبیات عربی
کاربست رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف در بررسی ترجمه ی داستان «تحت‌المظلة» اثر نجیب محفوظ

امیر مسگر

دوره 12، شماره 27 ، دی 1401، ، صفحه 93-117

https://doi.org/10.22054/rctall.2022.70814.1654

چکیده
  رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی رویکردی نوپاست که پیدایش آن به اواخر قرن بیستم بازمی­گردد. این رویکرد امکانات مختلفی را در زمینة تحلیل متن در اختیار خواننده قرار می­دهد تا بتواند از طریق به‌کارگیری آن‌ها به فهم بهتر یا دقیق­تری از متن یا گفتمان دست یابد. از آنجایی که شرط داشتن ترجمة خوب و بی­نقص فهم درست متن اصلی است، امکانات این ...  بیشتر

ترجمه در زبان و ادبیات عربی
بازتاب ترجمه ماجده العنانی در شخصیت‌های داستان نون و القلم جلال آل‌احمد (بر پایة عناصر غنازدایی برمن‌)

احمد لامعی گیو

دوره 12، شماره 27 ، دی 1401، ، صفحه 119-145

https://doi.org/10.22054/rctall.2023.71697.1660

چکیده
  ترجمه از مهم‌ترین راه‌های انتقال فرهنگ در میان جوامع بشری و از مؤثرترین مؤلفه‌های ایجاد پیوند میان ملل مختلف برای تعالی ارزش‌های انسانی و تضارب اندیشه‌های جهانی به‌شمار می‌آید. این پدیده به شکل‌های گوناگونی صورت می‌گیرد و جانب هر یک از دو زبان مقصد یا مبدأ، دچار برجستگی یا فرورفتگی می‌شود و یا با تعادل ساختاری و معنایی، انجام ...  بیشتر

ترجمه در زبان و ادبیات عربی
ترجمه ی اسلوب مبالغه ی معدول از اسم فاعل در نهج‌البلاغه بر اساس نظریه ی تغییرات صوری کتفورد (نمونه ی مورد پژوهش ترجمه ی جعفر شهیدی و محمدمهدی فولادوند)

فروغ فرهمند هارمی؛ حسین مهتدی؛ محمدجواد پورعابد

دوره 12، شماره 27 ، دی 1401، ، صفحه 147-178

https://doi.org/10.22054/rctall.2022.69769.1646

چکیده
  اسلوب مبالغه به عنوان یکی از پربسامدترین اسلوب‌های نحوی با نهفته‌های معنایی فراوان، همواره مورد توجه مترجمان بوده است. بررسی ترجمة این اسلوب در نهج‌البلاغه که کتابی آمیخته با عباراتی فصیح و بلیغ است، اهمیت بسزایی دارد. علاوه بر این، نظریة کتفورد به عنوان نظریه‌ای دقیق و موشکافانه در ترجمه، می‌تواند معیار و مقیاس مطلوبی برای واکاوی ...  بیشتر

ترجمه در زبان و ادبیات عربی
شگردهای ترجمه از عربی به فارسی در گلستان سعدی و بهارستان جامی براساس رویکرد مقصدگرا

عبدالباسط عرب یوسف آبادی؛ اویس محمدی؛ فائزه عرب یوسف آبادی

دوره 12، شماره 27 ، دی 1401، ، صفحه 179-200

https://doi.org/10.22054/rctall.2022.66817.1611

چکیده
  گلستان سعدی و بهارستان جامی آثار منثوری به زبان فارسی است که به دلیل تبحر نویسندگان این دو اثر به زبان عربی و فارسی و برخورداری از دانش بلاغی و زبانی، در ترجمة عبارات عربی موجود در این دو کتاب از شگردهای قابل توجهی استفاده شده‌ است. در این پژوهش بر مبنای رویکرد مقصدگرا در ترجمه، عبارات ترجمه‌ شدة عربی در آثار مذکور بررسی شده‌ است. ...  بیشتر

ترجمه در زبان و ادبیات عربی
اخلاق حرفه‌ای، پیش‌نیازها و محدودیت‌های مترجم (فرهنگ و فن و بافت بر اساس کتاب اسس و قواعد صنعه الترجمه از حسام‌الدین مصطفی

فاطمه دینی؛ جواد اصغری

دوره 12، شماره 27 ، دی 1401، ، صفحه 201-222

https://doi.org/10.22054/rctall.2022.68352.1628

چکیده
  هر حرفه­ای قوانین و محدوده­ها و محدودیت­های خاص خود را دارد و باید برای هر حرفه، مرزها و قوانین آن را مشخص کرد. رعایت استانداردها و ارزش­ها و محدودیت­های هر رشته را می­توان تحت عنوان اخلاق حرفه­ای آن رشته تعریف کرد. به دلیل، جایگاه ویژه­ای که مترجم در جریان ترجمه دارد، مقاله­ی حاضر کوشیده­ است ضمن بهره­گیری از روش ...  بیشتر